แนวทางบูรณาการเพื่อความปลอดภัยในการย้ายถิ่นชาติพันธุ์ไตจากรัฐฉาน เข้าสู่ประเทศไทยทางชายแดนจังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การย้ายถิ่น เป็นปรากฏการณ์ทางสังคมของกลุ่มประชากรโลกที่เกิดขึ้น เพื่อการอพยพโยกย้ายถิ่นที่อยู่ที่ทำมาหากิน ที่ที่ปลอดภัยและเหมาะสมกับตนเอง ครอบครัว และหมู่คณะมายาวนานนับพันปี อาจจะด้วยเหตุผลหลากหลายประการ จากการสภาพการผันแปรทางธรรมชาติ ความรุนแรงทางการเมืองการปกครองด้วยลัทธิความเชื่อ และทางภาวะขาดแคลน กดดันทางเศรษฐกิจ ดังเช่นที่เกิดกับกลุ่มชาติพันธุ์ไตในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ซึ่งเกิดการย้ายถิ่นข้ามชายแดนเข้าสู่ประเทศไทยมาอย่างต่อเนื่อง จนถึงปัจจุบัน ก่อให้เกิดผลกระทบทางสังคมติดตามมาในหลายๆประเด็นและหลายระดับทั้งในพื้นที่ต้นทาง ชุมชนชาติพันธุ์ไตในรัฐฉานเอง ชุมชนทางผ่าน ชายแดนจังหวัดเชียงรายและเมืองปลายทางเช่นจังหวัดเชียงราย และมีแนวโน้มรุนแรงและซับซ้อนขึ้น ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องดำเนินการศึกษา วิเคราะห์ จัดทำแนวทางยุทธศาสตร์ นโยบายการป้องกันแก้ไขและพัฒนาอย่างเป็นระบบแบบแผน งานวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาบริบทและผลกระทบจากการย้ายถิ่นของกลุ่มชาติพันธุ์ไตจากรัฐฉานเข้าสู่ประเทศไทยทางชายแดนจังหวัดเชียงราย และเพื่อจัดทำแนวทางบูรณาการความปลอดภัยในการย้ายถิ่น ของกลุ่มชาติพันธุ์ไตจากรัฐฉานเข้าสู่ประเทศไทยทางชายแดนจังหวัดเชียงราย เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่างผู้ย้ายถิ่นชาติพันธุ์ไต การสุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญจำนวน 50 ราย สัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง กับกลุ่มเป้าหมายจำนวน 30 ราย และ จัด โครงการอบรมแกนนำเยาวชนชนไตเพื่อการย้ายถิ่นที่ปลอดภัย (Shan Youth Safety Training to End Risky Migration) ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มชาติพันธุ์ไตส่วนมากเป็นคนไร้สัญชาติ เมื่อต้องการเดินทางข้ามแดนต้องใช้วิธีเดินหลบหลีก  จ้างรถ จ้างคนนำทาง เดินทางลัดเลาะป่า ภูเขา หลบด่านตรวจ ข้ามเรือ    ข้ามน้ำ มีอันตรายสูง รวมถึงอาจถูกทำร้ายจนถึงชีวิต ผลกระทบที่เกิดขึ้นมีผลต่อชุมชนชายแดนในอำเภอแม่สายที่ต้องรับรองผู้ย้ายถิ่นที่ผิดกฎหมาย เกิดปัญหาเด็กที่เคลื่อนย้ายติดตามครอบครัวมา หรือเกิดใหม่ในชุมชนจะขาดเอกสารหลักฐาน ทำให้ไม่สามารถเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน และการบริการของรัฐ เป็นเด็กไร้รัฐไร้สัญชาติ ด้านแนวทางบูรณาการความปลอดภัยในการย้ายถิ่นได้มีโครงการนำร่องป้องกันกลุ่มเสี่ยง (SYSTERM) ด้วยการมีตัวแทนเยาวชนคัดเลือกจาก 19 องค์กรในพื้นที่ต้นทางรัฐฉาน ด้วยการพยายามนำแนวทางที่สอดคล้องกับหลักการสากลมาใช้อย่างจริงจัง เพื่อความปลอดภัยของกลุ่มชาติพันธุ์ไตและผู้ย้ายถิ่นทุกๆคนจากรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ที่ข้ามแดนเข้าสู่จังหวัดเชียงราย ประเทศไทย