มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนในการสั่งคดีของพนักงานอัยการตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1. เพื่อศึกษาหลักการ แนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับของการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 2. เพื่อวิเคราะห์ถึงอำนาจการสั่งไม่ฟ้องคดีและการควบคุมตรวจสอบการใช้อำนาจของพนักงานอัยการทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ 3. เพื่อเสนอแนวทางและมาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสมในการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน กับพนักงานอัยการในการบริหารงานสั่งคดีให้เกิดความโปร่งใสและมีประสิทธิภาพสูงสุด เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (In-depth Interview) โดยผู้ที่เกี่ยวข้องหรือมีความรู้ความเชี่ยวชาญกับกระบวนการดำเนินกระบวนการยุติธรรมด้านคดีอาญาของพนักงานอัยการจำนวนสี่คน ประกอบกับการสนทนากลุ่ม (Focus Group) กับ ผู้พิพากษา พนักงานอัยการ ทนายความ นักวิชาการ เจ้าพนักงานที่ปฏิบัติงานด้านกระบวนการยุติธรรมในองค์กรอิสระ และประชาชนทั่วไปในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานครและพื้นที่ปริมณฑล  ที่ผู้วิจัยเจาะจงเลือกมาจากพนักงานอัยการหรือผู้พิพากษา  ทนายความ นักวิชาการด้านกฎหมาย และประชาชนทั่วไป  กลุ่มละสองคน รวมสี่กลุ่มเป็นแปดคน

ผลการวิจัยพบว่า 1. สัดส่วนการได้มาของคณะกรรมการอัยการประเภทผู้ทรงคุณวุฒิที่ไม่เป็นหรือเคยเป็นพนักงานอัยการมาก่อนและมีความเชี่ยวชาญด้านการงบประมาณ ด้านการพัฒนาองค์กร หรือด้านการบริหารจัดการ ซึ่งบัญญัติให้มีการเลือกจากบุคลากรภายในของสำนักงานอัยการสูงสุดเท่านั้นขาดการยืดโยงหรือควบคุมตรวจสอบถ่วงดุลจากองค์กรภายนอกหรือภาคสังคม  เห็นควรแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มาตรา 248 วรรค 3 กำหนดให้การได้มาคณะกรรมการอัยการประเภทผู้ทรงคุณวุฒินั้นจะต้องมาจากการเลือกโดยวุฒิสภา เพื่อให้องค์กรอัยการนั้นใช้อำนาจหน้าที่อย่างมีความยึดโยงกับประชาชน 2. แก้ไขเพิ่มเติมระเบียบสำนักงานอัยการสูงสุด ว่าด้วยการดำเนินคดีอาญาของพนักงานอัยการฯ ในเรื่องการร้องขอความเป็นธรรม โดยกำหนดให้การร้องขอความเป็นธรรม ผู้เสียหายหรือผู้ต้องหาต้องมาร้องด้วยตนเอง การร้องขอความเป็นธรรมจะต้องระบุเหตุและพยานหลักฐานให้ครบถ้วน การร้องขอความเป็นธรรมเกินกว่าหนึ่งครั้งจะกระทำได้ต่อเมื่อมีพยานหลักฐานใหม่ที่ไม่เคยนำเสนอมาก่อน 3. ควรจำกัดประเภทของคดีที่พนักงานอัยการจะสามารถสั่งคดีตามหลักการดำเนินคดีโดยดุลยพินิจ เพราะมิเช่นนั้น อาจเกิดการใช้ดุลยพินิจในทางมิชอบเพื่อแสวงหาประโยชน์อื่นใดแก่ตนเองหรือผู้อื่น โดยกำหนดให้มีอัตราโทษที่สามารถใช้ดุลยพินิจสั่งไม่ฟ้องคดีไม่เกินโทษจำคุกสิบปี หากเกินกว่านั้นห้ามมิให้ใช้ดุลยพินิจและพนักงานอัยการต้องสั่งฟ้องคดีต่อศาล เพื่อให้องค์กรตุลาการตรวจสอบและพิจารณพิพากษาความผิดหรือบริสุทธิ์ของจำเลย