ปัญหาการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2557

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษามาตรปัญหาการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย บุคคลออกจากตำแหน่ง เป็นกลไกหนึ่งที่รัฐเสรีประชาธิปไตยทั้งหลายใช้ในการ “ควบคุมและตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ” เพื่อประกันความชอบธรรมและความชอบด้วยกฎหมายของการดำเนินการภายใต้ขอบเขตอำนาจของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองและเจ้าหน้าที่ของรัฐ หากใช้อำนาจรัฐโดยมิชอบ บิดเบือน ทุจริตหรือเพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบสำหรับตนเองหรือผู้อื่น การควบคุมการใช้อำนาจรัฐโดยการถอดถอนออกจากตำแหน่งเป็นมาตรการที่มุ่งควบคุมและตรวจสอบบุคคลผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง อันเป็นกระบวนการตรวจสอบทางการเมืองที่แยกออกจากกระบวนการตรวจสอบโดยฝ่ายตุลาการหรือองค์กรศาล

การตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐด้วยกระบวนการถอดถอนบุคคลผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองออกจากตำแหน่งตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ประกอบรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2557 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและการปราบปรามการทุจริต พุทธศักราช 2542 ก่อให้เกิดประเด็นปัญหาในกระบวนการถอดถอนหลายประการ ได้แก่ การตีความผู้มีอำนาจในการถอดถอนตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2557 มาตรา 6 วรรคสองบัญญัติว่า “...ให้สภานิติบัญญัติแห่งชาติทำหน้าที่สภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา และรัฐสภา” ไม่ได้มีการบัญญัติในเรื่องอำนาจถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองให้แก่สภานิติบัญญัติแห่งชาติเอาไว้อย่างชัดเจน การถอดถอน จะต้องปรากฏว่าผู้ดำรงตำแหน่งดังกล่าวกระทำการอันต้องด้วยเหตุแห่งการถอดถอนออกจากตำแหน่งตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและการปราบปรามการทุจริต พุทธศักราช 2542 ได้แก่ ร่ำรวยผิดปกติ  ส่อไปในทางทุจริตต่อหน้าที่  ส่อว่ากระทำผิดต่อหน้าที่ราชการ  ส่อว่ากระทำผิดต่อหน้าที่ในการยุติธรรม และส่อว่าจงใจใช้อำนาจหน้าที่ขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย เมื่อพิจารณาเหตุแห่งการถอดถอนดังกล่าวนั้น ไม่ชัดเจน เช่น ร่ำรวยผิดปกติ ทำให้เกิดปัญหาการตีความได้ ปัญหากระบวนการถอดถอนออกจากตำแหน่งการเริ่มต้นกระบวนการถอดถอนบุคคลผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองออกจากตำแหน่งนั้น ผู้มีสิทธิริเริ่มกรณีบุคคลที่ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 270 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและการปราบปรามการทุจริต พุทธศักราช 2542 มาตรา 59 ได้แก่  สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจำนวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสี่ของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร หรือประชนชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งจำนวนไม่น้อยกว่าสองหมื่นชื่อ

เพื่อเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว จะเห็นได้ว่า บุคคลผู้มีสิทธิริเริ่มกระบวนการถอดถอนนั้นมีเพียง 2 ลักษณะ อาจทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับกระบวนการถอดถอนออกจากตำแหน่งได้  ฉะนั้น สมควรที่จะมีการบัญญัติแก้ไขหรือเพิ่มเติมบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เกี่ยวข้องโดยการเพิ่มเติมให้อำนาจแก่องค์กรอื่น องค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ วุฒิสภาจำนวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสี่ของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของวุฒิสภา หรือองค์กรรัฐอื่นๆ ให้เป็นผู้มีอำนาจริเริ่มกระบวนถอดถอดเพิ่มเติมได้อีก การถอดถอนผู้ที่พ้นจากตำแหน่งไปแล้ว เมื่อพิจารณาจากบทบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 270 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและการปราบปรามการทุจริต พุทธศักราช 2542 มิได้ระบุเกี่ยวกับการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งที่พ้นจากตำแหน่งไปแล้ว ดังนั้น สภานิติบัญญัติแห่งชาติจะมีอำนาจถอดถอนผู้ที่พ้นจากตำแหน่งไปแล้วได้เพราะรัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เกี่ยวข้องมีกฎหมายในการยึดทรัพย์ การตรวจสอบและมีการละเว้นการลงเลือกตั้งในครั้งต่อไปอย่างเห็นได้อย่างชัดเจน