แนวทางการบริหารงานกิจการนักเรียนเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ด้าน ตามแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืนของกลุ่มโรงเรียนสหวิทยาเขตท่าจีน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสาคร

บทคัดย่อ

การศึกษาถือเป็นรากฐานสำคัญในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้มีศักยภาพที่มีประโยชน์ต่อองค์กร ประเทศชาติ และต่อโลก ทั้งด้านพุทธิพิสัย จิตพิสัย และทักษะพิสัย ส่งผลให้เกิดความรู้ให้มีความสามารถที่จะใช้ประกอบอาชีพและเอาตัวรอดได้  รวมทั้งช่วยขัดเกลาคนให้มีจิตสำนึกและคุณธรรม เป็นผู้เจริญทางปัญญาและจิตใจ เป็นพลเมืองที่มีคุณค่าของสังคมไทยและสังคมโลก แต่เนื่องจากความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ตามกระแสโลกาภิวัตน์ของสภาพสังคมในปัจจุบัน ส่งผลกระทบต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนของนักเรียน ทำให้นักเรียนจำนวนมากไม่อาจปรับตัวได้ทันกับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและได้มีพฤติกรรมไปในทางที่เสื่อมเสีย ตลอดจนสร้างปัญหาให้แก่สถานศึกษาและสังคมได้ ดังนั้นการผสมผสานสาระความรู้ แนวคิดความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม สติปัญญา และควบคู่ไปกับทักษะความรู้  ด้านเทคโนโลยียุคใหม่  ให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน ให้เป็นคนเก่ง คนดีและเป็นที่ยอมรับของสังคมในอนาคต โดยแนวทางการบริหารงานกิจการนักเรียนในการดำเนินการเกี่ยวกับการส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ด้านตามแนวคิด การพัฒนาที่ยั่งยืนในการส่งเสริมผู้เรียน  ซึ่งมีวัตถุประสงค์ในการศึกษาดังนี้ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน (2) เพื่อศึกษาสภาพที่พึงประสงค์ และ (3) นำเสนอแนวทางการบริหารงานกิจการนักเรียนเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์  8 ด้าน ตามแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืนของกลุ่มโรงเรียนสหวิทยาเขตท่าจีน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสาคร ซึ่งเป็นการวิจัยเชิงปริมาณ ที่มีตัวอย่าง ได้แก่ผู้บริหาร ครู กลุ่มโรงเรียนสหวิทยาเขตท่าจีน  สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสาคร ใน ปีการศึกษา 2566 กำหนดขนาดตัวอย่างโดยการเปิดตารางสำเร็จรูปของ Krejcie and Morgan (1970, p. 608) ได้จำนวนกลุ่มตัวอย่างจำนวนทั้งสิ้น 193 คน หลังทำการสุ่มตัวอย่าง โดยการแบ่งกลุ่มตามจำนวนตาราง และทำการสุ่มอย่างง่าย   โดยมีผู้ตอบแบบสอบถาม จำนวน 180 คน คิดเป็น 93.26% เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถาม แบบประมาณค่า 5 ระดับ มีค่า IOC ระหว่าง .67 - 1.00 และมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .75 และการวิเคราะห์ค่าดัชนีความต้องการจำเป็นแบบปรังปรุง ผู้ให้ข้อมูล เป็นผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 15 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ ประเมินความเหมาะสม และความเป็นไปได้ เป็นแบบประเมินที่ใช้มาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ สถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าดัชนีความต้องการจำเป็นแบบปรังปรุง

          ผลการวิจัย พบว่า สภาพปัจจุบันของการบริหารงานกิจการนักเรียนเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ด้าน ตามแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืนของกลุ่มโรงเรียนสหวิทยาเขตท่าจีน  สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสาคร ในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง (=3.28 S.D.=.28) และสภาพที่พึงประสงค์ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (=4.52 S.D. .22) ในส่วนของ  ความต้องการจำเป็นด้านการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนมีความต้องการจำเป็นสูงสุดและเป็นจุดอ่อน (PNI_modified =0.396) รองลงมา ได้แก่ การส่งเสริมพัฒนาให้นักเรียนมีวินัย คุณธรรมจริยธรรม (PNI_modified =0.391) และการดำเนิน  การส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียน (PNI_modified =0.379) ซึ่งเป็นจุดอ่อน      และนำมากำหนดแนวทางในการพัฒนาผู้เรียน ประกอบด้วย 3 แนวทางหลัก 9 แนวทางรอง ดังนี้ 1) พัฒนาการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างยั่งยืน 1.1 พัฒนากิจกรรมส่งเสริมการเน้นการคิดเชิงวิพากษ์ และการคิดแก้ปัญหา 1.2 พัฒนาการจัดกิจกรรมส่งเสริมการใช้การตัดสินใจแบบมีส่วนร่วม 1.3 พัฒนาจัดกิจกรรมส่งเสริมการจัดการศึกษาแบบสหวิทยาการและแบบองค์รวม 2) พัฒนาการส่งเสริมให้นักเรียนมีคุณค่าของความเป็นไทย 2.1 พัฒนาการสร้างคุณค่าของการใช้ชีวิตอย่างไทย 2.2 พัฒนา การผลักดันการเสริมสร้างค่านิยมของท้องถิ่น2.3. พัฒนาการใช้การมีส่วนร่วมและเห็นคุณค่าความเป็นไทย        3)  พัฒนาการส่งเสริมประชาธิปไตยที่สอดคล้องของวัฒนธรรมท้องถิ่น 3.1 พัฒนาการจัดกิจกรรมในการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมยึดจากแนวทางของท้องถิ่น 3.2 พัฒนาการใช้พหุวิธีวิทยาระหว่างท้องถิ่น 3.3 พัฒนาการผลักดันการการสร้างนวัตกรรมทางวัฒนธรรม