มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมในบริบทกฎหมาย: การเปรียบเทียบระหว่างอนุสัญญา UNESCO 2003 กฎหมายประเทศไทย และกฎหมายประเทศจีน
คำสำคัญ:
มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม, การอนุรักษ์, การสืบทอดบทคัดย่อ
บทความ “มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมในบริบทกฎหมาย การเปรียบเทียบระหว่างอนุสัญญา UNESCO 2003 กฎหมายประเทศไทย และกฎหมายประเทศจีน” ฉบับนี้ เป็นการศึกษาบทกฎหมายทั้ง 3 ฉบับ ได้แก่ อนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage) ปี ค.ศ. 2003 พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ. 2559 และกฎหมายมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของสาธารณรัฐประชาชนจีน ปี ค.ศ. 2011 (Intangible Cultural Heritage Law of the People’s Republic of China) เมื่อศึกษา วิเคราะห์ และนำข้อมูลมาเปรียบเทียบ ทำให้เห็นจุดเด่นและข้อบกพร่องของกฎหมายแต่ละฉบับ จากการวิเคราะห์เปรียบเทียบพบว่า อนุสัญญาของ UNESCO เน้นความหลากหลายในการสงวนรักษา มรดกวัฒนธรรมเพียงเท่านั้น ขณะที่กฎหมายของไทยและจีนมีแนวปฏิบัติการบังคับใช้กฎหมายที่ชัดเจน นอกจากการศึกษาเพื่อเปรียบเทียบแล้ว คณะผู้ศึกษาได้มีการนำเสนอแนวทางการปรับปรุงกฎหมาย เพื่อให้กฎหมายไทยและกฎหมายจีนมีประสิทธิภาพและความยั่งยืนมากยิ่งขึ้นในการอนุรักษ์และส่งเสริมมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม ซึ่งแนวทางการปรับปรุงจะมุ่งเน้นไปที่ระบบการเก็บข้อมูลเพื่อการอนุรักษ์และเผยแพร่ พร้อมทั้งความต่อเนื่องของการมีส่วนร่วมของชุมชน
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงวัฒนธรรม. (2562). นโยบายรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2567 จาก http://www.culture.go.th/off_secretary/ewt_dl_link.php?nid=642
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม. (2559). พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ. 2559 และอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ค.ศ. ๒๐๐๓. สืบค้นจาก http://book.culture.go.th/newbook/ich/ich2559.pdf
ธัญญกานต์ บุษบรรณ (2565). มาตรการทางกฎหมายในการปกป้องและส่งเสริมมรดกภูมิปัญญาทาง
วัฒนธรรม. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
เปรม ถาวรประภาสวัสดิ์. (2559). พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม
พ.ศ. 2559: การรักษามรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม้ได้. [ออนไลน์].
สืบค้นเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2566, จาก: https://old.parliament.go.th/ewtadmin/
ewt/parliament_parcy/ewt_dl_link.php?nid=54975&filename=house2558_2
ลิขิต ฮุนตระกูล (2495). ประวัติการสัมพันธ์ระหว่างชาติไทยและชาติจีนแต่ยุคโบราณจนถึงสมัยชาติไทยได้มาตั้งกรุงสุโขทัยเป็นราชธานีแห่งประเทศไทย. โรงพิมพ์ไทยพิทยา.
สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงปักกิ่ง (2568). ความสัมพันธ์ไทย – จีน. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2568, จาก: https://thaiembbeij.org/th/republic-of-china/thai-relations-china/?utm_source=chatgpt.com
สุวรรณา สังข์สุกใส. (2547). วัฒนธรรมไทย-จีน. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วนิดา อินทรอํานวย. (2560). พ.ร.บ. ส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม. [ออนไลน์].
สืบค้นเมื่อ วันที่ 18 ตุลาคม 2567, จาก: https://cdc.parliament.go.th/ewtadmin/
ewt/elaw_parcy/ewt_dl_link.php?nid=1761
Blake, J. (2009). UNESCO’s 2003 Convention on Intangible Cultural Heritage: The Implications of Community Involvement in ‘Safeguarding’. (p. 45-58). สืบค้นเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2567 จาก https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/978020
-8/unesco-2003-convention-intangible-cultural-heritage-implications-community-involvement-safeguarding-janet-blake
Chen, Y. (2015). Cultural Relics Protection in China: Development and Challenges. Journal of Chinese Cultural Studies, 12(3), 45-58.
Etzkowitz and Leydesdorff. (1995, 2000). The Triple Helix: University–industry–government
innovation in action. สืบค้นเมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2567 จาก
Lenzerini, F. (2011). Intangible Cultural Heritage: The Living Culture of Peoples. European
Journal of International Law, 101-120. สืบค้นเมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2567 จาก https://shorturl.asia/X3TZD
Rong Chai & Hao Li. (2019). A Study on Legislation for Protection of Cultural Relics in China: Origin, Content and Model. สืบค้นเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2567 จาก
Sun Nuo Zhu Ma & Badaruddin Bin Mohame. (2023). Heritage Tourism an Cultural Identity in China: Challenges and Opportunities for Development. สืบค้นเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2567 จาก https://www.researchgate.net/publication/372300363_Heritage_Tourism_
and_Cultural_Identity_in_China_Challenges_and_Opportunities_for_Development
The Supreme People’s Court of the People’s Republic of China. (2015). Law of the People’s Republic of China on Protection of Cultural Relics. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม 2567 จาก http://www.npc.gov.cn/zgrdw/englishnpc/Law/200712/13/content_1384
htm
UNESCO. (2003). Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage.
สืบค้นเมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2567 จาก https://english.court.gov.cn/2015-07/17/c_761516_3.htmhttps://ich.unesco.org/doc/src/15164-EN.pdf
