ข้อเสนอทางกฎหมายและนโยบายเพื่อจำกัดการค้างาช้างในประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งสรุปข้อค้นพบที่ได้จากรายงานการศึกษาวิจัยเรื่อง “ข้อเสนอทางกฎหมายและนโยบายเพื่อจำกัดการค้างาช้างในประเทศไทย” (รายงานการศึกษา) ซึ่งนำเสนอต่อองค์การกองทุนสัตว์ป่าโลกสากล (World Wide Fund for Nature: WWF Thailand) เพื่อนำข้อเสนอแนะไปใช้เป็นข้อมูลสนับสนุนการผลักดันให้มีการเปลี่ยนแปลงกฎหมายและนโยบายควบคุมการค้างาช้างในประเทศไทย บทความนี้มุ่งนำเสนอและวิเคราะห์ความเป็นไปได้ในการดำเนินนโยบายจำกัดการค้างาช้างในประเทศไทยโดยห้ามการค้างาช้างที่นำไปสู่การนำงาช้างออกนอกประเทศ (นโยบายห้ามการค้างาช้าง) ภายใต้กฎหมายที่มีอยู่ในปัจจุบัน โดยกำหนดกรอบการศึกษาวิเคราะห์กฎหมายหลัก 2 ฉบับ ได้แก่ พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 และพระราชบัญญัติงาช้าง พ.ศ. 2558 เพื่อหาข้อสรุปและข้อเสนอทางกฎหมายเพื่อรองรับนโยบายข้างต้นโดยกำหนดกรอบเวลาดำเนินนโยบายนี้ภายในปี พ.ศ. 2565 (ค.ศ. 2022)

รายงานการศึกษาพบว่ากฎหมายที่มีอยู่ในปัจจุบันยังไม่สามารถใช้เพื่อดำเนินนโยบายห้ามการค้างาช้างได้อย่างเด็ดขาด เนื่องจากยังคงอนุญาตให้มีการค้างาช้างภายในประเทศและการส่งออกงาช้างได้ ในขณะเดียวกันมาตรการควบคุมการค้างาช้างในกฎหมายสองฉบับยังคงมีปัญหาความแตกต่างและความลักลั่นของหลักเกณฑ์การควบคุมงาช้างป่าและงาช้างบ้าน โดยกฎหมายที่ควบคุมงาช้างป่ามีช่องโหว่ทางกฎหมายในหลายประเด็น ในขณะที่บทบัญญัติควบคุมงาช้างเลี้ยงมีมาตรการเข้มงวดกว่าการควบคุมงาช้างป่าในหลายจุด นอกจากนี้ รายงานการศึกษาได้ค้นพบอุปสรรคในการดำเนินนโยบายเนื่องจากมาตรการควบคุมงาช้างหลายเรื่องยังขาดหลักเกณฑ์ในกฎหมายลำดับรองที่แน่ชัด โดยเฉพาะกฎหมายลำดับรองของพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 ซึ่งอยู่ในระหว่างการร่างและจัดรับฟังความคิดเห็น จึงจำเป็นต้องมีการพัฒนาข้อเสนอทางกฎหมายและนโยบายเพื่อให้สามารถดำเนินนโยบายดังกล่าวได้