มาตรการทางกฎหมายเพื่อป้องกันการฟ้องปิดปากในคดีอาญา

บทคัดย่อ

การมีส่วนร่วมในประเด็นสาธารณะของประชาชนเป็นสิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐานตามที่กฎหมายรับรองไว้โดยรัฐธรรมนูญ ด้วยเหตุนี้ สิทธิและเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น แสดงออก ร้องเรียน หรืออื่น ๆ โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับประเด็นทางสาธารณะย่อมต้องได้รับความคุ้มครอง อย่างไรก็ดี แม้ว่าในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมสำหรับการกลั่นกรองคดีที่ราษฎรเป็นโจทก์ฟ้องโดยไม่สุจริตและพนักงานอัยการจะมีดุลพินิจในการสั่งไม่ฟ้องคดีก็ตาม แต่ไม่สามารถแก้ไขปัญหาการนำกระบวนการยุติธรรมทางอาญาเป็นเครื่องมือในการปิดกั้นโดยการฟ้องหรือร้องทุกข์ต่อการกระทำที่ตนเองอ้างว่าได้รับความเสียหายโดยมีวัตถุประสงค์ในการยับยั้งการมีส่วนร่วมทางสาธารณะของประชาชน เรียกว่า “การฟ้องปิดปากในคดีอาญา” ซึ่งมีผลในการข่มขู่ยับยั้งที่รุนแรง เพราะผลบังคับทางอาญาย่อมกระทบต่อเนื้อตัวร่างกาย และยังทำให้ผู้ฟ้องปิดปากมีอำนาจต่อรองกับผู้ถูกฟ้องได้มากกว่าคดีประเภทอื่น

บทความฉบับนี้จึงมุ่งวิเคราะห์ปัญหาของการฟ้องปิดปากในประเทศไทย อันได้แก่ ปัญหาของมาตรการกลั่นกรองคดีกรณีราษฎรและปัญหาของการใช้ดุลพินิจในการสั่งไม่ฟ้องคดีของพนักงานอัยการสำหรับกรณีฟ้องปิดปาก รวมถึงปัญหาของร่างพระราชบัญญัติมาตรการป้องกันการฟ้องปิดปากในความผิดฐานทุจริตต่อหน้าที่และประพฤติมิชอบ พ.ศ. .... ซึ่งได้ความว่าควรจะนำมาตรการยื่นคำขอยุติคดีโดยเร็วมาใช้สำหรับป้องกันการฟ้องปิดปากในชั้นวิธีพิจารณา