ประเด็นในเชิงของการร่างกฎหมายภาษี กรณีการจัดเก็บภาษีจากการจำหน่ายเงินกำไรของสาขา ตามมาตรา 70 ทวิ แห่งประมวลรัษฎากร

บทคัดย่อ

เนื่องจากการที่บริษัทต่างประเทศ (Foreign Company) สามารถเลือกที่จะเข้าไปประกอบกิจการในอีกประเทศหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของการจัดตั้งบริษัทลูก (Subsidiary) หรือการไปมีสาขาของบริษัท (Branch) ซึ่งหากมีกำไรย่อมสามารถส่งเงินกำไรนั้นกลับประเทศแม่ได้ (Home Country) ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบ “เงินปันผล” หรือ
“เงินกำไรของสาขา” แล้วแต่กรณี แต่อย่างไรก็ดี เนื่องจากสาขาของบริษัท และตัวบริษัทถือเป็นบุคคลเดียวกันทางกฎหมาย การส่งเงินกำไรของสาขากลับไปให้กับบริษัทในต่างประเทศจึงไม่ถือว่าเป็นเหตุให้บริษัทต่างประเทศนั้นมีเงินได้จากการส่งเงินกำไรดังกล่าว (No Taxable Event) ส่งผลให้ประเทศแหล่งเงินได้ (Source country) ที่สาขาของบริษัทนั้นตั้งอยู่ไม่มีอำนาจในการจัดเก็บภาษีจากการส่งเงินกำไรดังกล่าว ในทางกลับกัน กรณีบริษัทลูกกับบริษัทแม่นั้น ถือเป็นบุคคลทางกฎหมายแยกต่างหากจากกัน การส่งเงินกำไรของบริษัทลูกในรูปแบบเงินปันผลให้แก่บริษัทแม่ในต่างประเทศถือว่าเป็นเงินได้ของบริษัทแม่ ส่งผลให้ประเทศแหล่งเงินได้ที่บริษัทลูกตั้งอยู่มีสิทธิในการจัดเก็บภาษีเงินได้จากการจ่ายเงินปันผลดังกล่าวได้ ทั้งนี้ ในหลายประเทศจึงมีการตรากฎหมายภาษีเงินได้เพื่อจัดเก็บภาษีการส่งเงินกำไรของสาขา ซึ่งรวมถึงประเทศไทยที่มีการตรามาตรา 70 ทวิ แห่งประมวลรัฎากร จัดเก็บภาษีเงินได้ที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับจัดเก็บภาษีการส่งเงินกำไรของสาขาที่เรียกว่า “ภาษีจากการจำหน่ายเงินกำไรของสาขา” ดังนั้น ในเชิงของการร่างกฎหมายภาษีนั้น แม้ภาษีจากการส่งเงินกำไรของสาขากับภาษีจากการจำหน่ายเงินกำไรของสาขาจะมีลักษณะคล้ายคลึงกัน แต่การออกแบบฐานภาษี ความรับผิดในการเสียภาษี และวิธีการเสียภาษีนั้นแตกต่างกัน ซึ่งจากการศึกษาพบว่า มาตรา 70 ทวิ แห่งประมวลรัษฎากร ในเชิงของการร่างกฎหมายจึงไม่สอดคล้องกับบริบทของการส่งเงินกำไรของสาขา อันส่งผลให้เกิดปัญหาต่อผู้มีหน้าที่เสียภาษีในการเสียภาษี และเจ้าพนักงานประเมินในการจัดเก็บภาษีกรณีการส่งเงินกำไรของสาขาให้เกิดประสิทธิภาพ