กลุ่มกฎหมายที่มีคุณค่าในระดับรัฐธรรมนูญ: ประสบการณ์ของระบบกฎหมายฝรั่งเศสและแนวทางการปรับใช้กับระบบกฎหมายไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสบการณ์ของระบบกฎหมายฝรั่งเศสในการจัดกลุ่มกฎหมายที่มีคุณค่าในระดับรัฐธรรมนูญ โดยอาศัยคณะตุลาการรัฐธรรมนูญเป็นองคาพยพในการจัดกลุ่มและพัฒนาหลักการทางรัฐธรรมนูญที่มีความเป็นพลวัตให้เกิดความชัดเจนภายใต้ทฤษฎีการจัดลำดับศักดิ์ของกฎหมาย โดยผลการศึกษาพบว่า คณะตุลาการรัฐธรรมนูญได้อาศัยบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ค.ศ. 1958 ที่กำหนดให้คำวินิจฉัยของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญมีผลผูกพันทุกองค์กรมาใช้ในการพัฒนากลุ่มกฎหมายที่มีคุณค่าในระดับรัฐธรรมนูญ โดยการวินิจฉัยให้เอกสารทางกฎหมายอื่น ๆ ถือเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มกฎหมายที่มีคุณค่าในระดับรัฐธรรมนูญ ซึ่งประสบการณ์ดังกล่าวสามารถนำมาปรับใช้กับระบบกฎหมายไทยได้ในกรณีที่ต้องมีการตีความเอกสารทางกฎหมายที่มีมาก่อนการประกาศใช้รัฐธรรมนูญให้มีสถานะดังเช่นรัฐธรรมนูญ รวมถึงการตีความหลักการทางกฎหมายที่เคยปรากฏในรัฐธรรมนูญฉบับก่อนแต่ไม่ปรากฏในรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์และเนื้อหาในเว็บไซต์ของวารสารกฎหมาย (รวมถึง โดยไม่จำกัดเฉพาะ เนื้อหา รหัสคอมพิวเตอร์ งานศิลป์ ภาพถ่าย รูปภาพ ดนตรีกรรม โสตทัศนวัสดุ) เป็นกรรมสิทธิ์ของวารสารกฎหมาย และผู้ได้รับการโอนสิทธิทุกราย
1. วารสารกฎหมาย ให้อนุญาตให้คุณใช้สิทธิอันไม่เฉพาะเจาะจงที่สามารถถูกถอนเมื่อใดก็ได้ โดยไม่มีค่าใช้จ่าย ในการ
- เยี่ยมชมเว็บไซต์และเอกสารในเว็บไซต์นี้ จากคอมพิวเตอร์หรือเครื่องมือสื่อสารผ่านเว็บบราวเซอร์
- คัดลอกและจัดเก็บเว็บไซต์และเอกสารในเว็บไซต์นี้บนลงคอมพิวเตอร์ของคุณผ่านระบบความจำ cache
- สั่งพิมพ์เอกสารจากเว็บไซต์นี้สำหรับการใช้ส่วนตัวของคุณ
- ผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์โดยวารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ถูกคุ้มครองภายใต้ Creative Commons Attribution 4.0 International License ซึ่งอนุญาตให้ทุกคนสามารถคัดลอก แจกจ่าย ดัดแปลง ส่งต่อ ผลงานได้ ก็ต่อเมื่อผลงานและแหล่งข้อมูลได้รับการอ้างอิงอย่างเหมาะสม
2. วารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สงวนสิทธิ์ไม่อนุญาตให้คุณใช้สิทธิอื่นใดที่เกี่ยวข้องกับเว็บไซต์และเอกสารบนเว็บไซต์นี้ เช่น การคัดลอก ดัดแปลง เปลี่ยนแปลง ส่งต่อ ตีพิมพ์ แจกจ่าย เผยแพร่ จัดแสดงในที่สาธารณะ ไม่ว่าจะในรูปแบบใดก็ตาม ซึ่งเว็บไซต์หรือเอกสารบนเว็บไซต์ โดยไม่อ้างอิงถึงแหล่งข้อมูลหรือโดยไม่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
3. คุณอาจขออนุญาตที่จะใช้เอกสารอันมีลิขสิทธิ์บนเว็บไซต์นี้โดยการเขียนอีเมลล์มายัง journal@law.chula.ac.th
4. วารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เข้มงวดกับการคุ้มครองลิขสิทธิ์อย่างมาก หากวารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยพบว่าคุณได้ใช้เอกสารอันมีลิขสิทธิ์บนเว็บไซต์นี้โดยไม่ถูกต้องตามการอนุญาตให้ใช้สิทธิ ดังที่กล่าวไปข้างต้น วารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยอาจดำเนินคดีตามกฎหมายต่อคุณได้ เพื่อเรียกร้องค่าเสียหายที่เป็นตัวเงินและคำขอชั่วคราวให้คุณหยุดการใช้เอกสารดังกล่าว ทั้งนี้ คุณอาจถูกสั่งให้ชดใช้ค่าใช้จ่ายใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินการตามกฎหมายนี้
หากคุณพบเห็นการใช้เอกสารอันมีลิขสิทธิ์ของวารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ขัดหรืออาจขัดต่อการอนุญาตให้ใช้สิทธิดังที่ได้กล่าวไปข้างต้น โดยเชื่อว่าได้ละเมิดลิขสิทธิ์ของคุณหรือของผู้อื่น สามารถร้องเรียนมาได้ที่ journal@law.chula.ac.th
เอกสารอ้างอิง
หนังสือภาษาไทย
จิราภรณ์ ดำจันทร์. ประชาธิปไตยที่ไม่ตั้งมั่น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน, 2562.
ชาญชัย แสวงศักดิ์. ข้อควรรู้ทางกฎหมายที่เกี่ยวกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: วิญญูชน, 2562.
ฐากูร จุลินทร. รายงานการศึกษา เรื่อง การกำหนดกฎมณเฑียรบาลในรัฐธรรมนูญไทย. สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2557.
ณัฐวุฒิ คล้ายขำ. ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับกฎหมาย. พิมพ์ครั้งที่ 3 กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิญญูชน, 2567.
ณัฐวุฒิ คล้ายขำ. หลักการสำคัญเกี่ยวกับกฎหมายมหาชน พร้อมคำพิพากษา คำวินิจฉัย และความเห็นที่สำคัญ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิญญูชน, 2567.
ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์. ข้ออ้างการปฏิวัติ-รัฐประหารในการเมืองไทยสมัยใหม่. พิมพ์ครั้งที่ 2 กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2561.
นันทวัฒน์ บรมานันท์. คำแปลรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ค.ศ. 1958. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิญญูชน, 2549.
บวรศักดิ์ อุวรรณโณ. คำอธิบายวิชากฎหมายรัฐธรรมนูญ. พิมพ์ครั้งที่ 3 กรุงเทพฯ: สำนักอบรมศึกษากฎหมายแห่งเนติบัณฑิตยสภา, 2556.
มนตรี รูปสุวรรณ และคณะ. เจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิญญูชน, 2542.
ราชบัณทิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: ราชบัณทิตยสถาน, 2556.
สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. ความมุ่งหมายและคำอธิบายประกอบรายมาตราของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. กรุงเทพฯ: สำนักการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2562.
บทความภาษาไทย
ณัฐวุฒิ คล้ายขำ. ความเป็นอิสระขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทย. วารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 40, 3 (2565). 31.
พรสันต์ เลี้ยงบุญเลิศชัย. รัฐธรรมนูญอังกฤษ: โครงสร้าง ที่มา หลักการสำคัญ และความเป็นพลวัต. รอบโลกรัฐธรรมนูญ KPI YEARBOOK 2564. บรรณาธิการ วุฒิสาร ตันไชย และสติธร ธนานิธิโชติ. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า, 2564.
อภิวัฒน์ สุดสาว. ลำดับศักดิ์ทางกฎหมายระหว่าง “พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ” กับ “พระราชบัญญัติ” ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2550. จุลนิติ, 7, 5 (กันยายน-ตุลาคม 2553). 125.
ออนไลน์ภาษาไทย
มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม. เจ้าอยู่ไส? สิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีในรัฐธรรมนูญ 2560. [ออนไลน์] แหล่งที่มา : https://enlawfoundation.org/where-is-right-to-environment/ [15 พฤศจิกายน 2567]
มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค. เครือข่ายองค์กรผู้บริโภค 302 องค์กรโหวตไม่รับร่างรัฐธรรมนูญฉบับลดอำนาจประชาชน. [ออนไลน์] แหล่งที่มา : https://www.consumerthai.org/index.php?option=com_content&view=article&id=684:2009-10-14-13-30-41&catid=99:2009-10-14-13-10-54&Itemid=122 [15 พฤศจิกายน 2567]
กฎหมายภาษไทย
คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 3/2562
คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 6/2543
บทวิเคราะห์ที่ 2 ของคำวินิจฉัยของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญเลขที่ 73-51 DC ลงวันที่ 27 ธันวาคม ค.ศ. 1973
มาตรา 130 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
มาตรา 133 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
มาตรา 136 และมาตรา 137 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
มาตรา 138 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550
มาตรา 2 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
มาตรา 20 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
มาตรา 20 วรรคแรก รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
มาตรา 211 วรรคท้าย รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
มาตรา 323 และมาตรา 329 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540
มาตรา 62 วรรคท้าย รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส คริสต์ศักราช 1958
มาตรา 81 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
รัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเพิ่มเติม ลงวันที่ 1 มีนาคม ค.ศ. 2005
หนังสือภาษาต่างประเทศ
Comité de Réflexion sur le Préambule de la Constitution. Redécouvrir le Préambule de la Constitution - Rapport du comité présidé par Simone VEIL. La documentation française, 2008.
Dominique Chagnollaud de Sabouret. Droit Constitutionnel Contemporain 1 Théorie Générale Régimes Étrangers Histoire Constitutionnelle. Paris: Dalloz, 2021.
Ferdinand Melin-Soucramanien and Pierre Pactet. Droit constitutionnel. 39e édition Paris: Dalloz, 2021.
Jean Paul Jacqué. Droit Constitutionnel et Institutions Politiques. 13e edition Paris: Dalloz, 2020.
Marie-Claire Ponthoreau. Les principes d’égalité et de non-discrimination, une perspective de droit compare. Bruxelles: Service de Recherche du Parlement Européen, 2021.
Markus Böckenförde et al. A Practical Guide to Constitution Building. Stockholm: IDEA, 2011.
Richard H. Fallon, Jr. the Dynamic Constitution. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
ออนไลน์ภาษาต่างประเทศ
Conseil Constitutionnel. Le Préambule de 1946. [online] Available from : https://www.conseil-constitutionnel.fr/la-constitution/le-preambule-de-1946 [2 October 2021]
Conseil Constitutionnel. le procès-verbal de séance du 16 juillet 1971. [online] Available from : https://www.conseil-constitutionnel.fr/sites/default/files/as/root/bank_mm/decisions/PV/pv1971-07-16.pdf [4 April 2025]
Conseil Constitutionnel. Les Constitutions de la France. [online] Available from : https://www.conseil-constitutionnel.fr/la-constitution/les-constitutions-de-la-france [12 September 2024]
Conseil d’État. Décision (Assemblée) no 200286 du 30 octobre 1998. [online] Available from : https://www.legifrance.gouv.fr/ceta/id/CETATEXT000008008495/ [4 April 2025]
Conseil d’État. Supériorité de la Constitution, dans l’ordre juridique interne, sur les traités. [online] Available from : https://conseil-etat.fr/decisions-de-justice/jurisprudence/les-grandes-decisions-depuis-1873/conseil-d-etat-assemblee-30-octobre-1998-sarran-et-levacher [23 September 2024]
Dalloz. Autorité de chose jugée. [online] Available from : https://www.dalloz.fr/documentation/Document?id=DZ%2FOASIS%2F001205 [26 September 2024]
David A. Strauss. The Living Constitution. [online] Available from : https://www.law.uchicago.edu/news/living-constitution [26 September 2024]
Guy Canivet. La motivation des décisions du Conseil constitutionnel. [online] Available from : https://www.conseil-constitutionnel.fr/les-membres/la-motivation-des-decisions-du-conseil-constitutionnel [27 September 2024]
Nora Hedling. The Fundamentals of a Constitution. [online] Available from : https://www.idea.int/sites/default/files/publications/the-fundamentals-of-a-constitution.pdf [25 September 2024]
Ruth Gavison. What Belongs in a Constitution. [online] Available from : https://fngovernance.org/wp-content/uploads/2020/06/Constitutions_What_Belongs_in_a_Constitution.pdf [25 September 2024]
Thomas Olechowski. Legal Hierarchies in the Works of Hans Kelsen and Adolf Julius Merkl. [online] Available from : https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-73037-0_9 [12 September 2024]
Vie publique. Qu’est-ce que le principe de l’autorité de la chose jugée. [online] Available from : https://www.vie-publique.fr/fiches/38063-quest-ce-que-le-principe-de-lautorite-de-la-chose-jugee [26 September 2024]
Xavier Magnon. Sur un pont-aux-ânes ? L’autorité des décisions du Conseil constitutionnel, pour une distinction entre “autorité” et “force” de chose jugée. [online] Available from : https://publications.ut-capitole.fr/id/eprint/13976/1/Autorit%C3%A9_force_de_chose_jug%C3%A9e_d%C3%A9cision_du_CC.pdf [26 September 2024]
กฎหมายภาษาต่างประเทศ
Cour de Cassation (Assemblée plénière) no 99-60.274 du 2 juin 2000.
