การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชน ด้วยทุนทางวัฒนธรรม กรณีศึกษาชุมชนเกาะเกร็ด จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบวิธีผสมผสาน ประชากรกลุ่มตัวอย่าง คือ ภาครัฐในพื้นที่ ภาคเอกชนในพื้นที่ ชาวชุมชนเกาะเกร็ด และนักวิชาการท้องถิ่น  มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาบริบทที่เกี่ยวข้องกับทุนทางวัฒนธรรม เพื่อพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชนด้วยทุนทางวัฒนธรรม และเพื่อประเมินรูปแบบการเสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชนด้วยทุนทางวัฒนธรรม ใช้วิธีศึกษาเชิงวิเคราะห์เอกสาร การสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสัมภาษณ์เชิงลึก และแบบประเมินรูปแบบวิสาหกิจชุมชน พ.ศ. 2561 ของกองส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน กรมส่งเสริมการเกษตร โดยวิเคราะห์ผลการประเมินรูปแบบโดยใช้ค่าเฉลี่ย  ผลการวิจัยพบว่า ชุมชนเกาะเกร็ดเกิดขึ้นสมัยกรุงศรีอยุธยา เดิมเป็นชุมชนการค้าขายและเป็นที่ตั้งด่านตรวจเรือ ปัจจุบันชุมชนมีการจัดระบบความสัมพันธ์กับภาครัฐและบุคคลภายนอก เพื่อสร้างเครือข่ายการค้าและสังคม การปรับตัวส่วนใหญ่สะท้อนออกมาในรูปของการเปลี่ยนแปลงอาชีพ มีค่านิยมและความคิดที่เปลี่ยนไป การจัดการองค์ความรู้ทำผ่านระบบการศึกษา โดยผลการวิจัยที่สำคัญคือ รูปแบบการเสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชนด้วยทุนทางวัฒนธรรมประกอบด้วย 6 ส่วน ได้แก่ ส่วนของทุนทางวัฒนธรรม ส่วนของการรวมกลุ่ม ส่วนของความรู้ ส่วนของสิ่งแวดล้อม ส่วนของแนวทางการนำรูปแบบไปใช้ และส่วนของเงื่อนไขความสำเร็จ มีผลการประเมินรูปแบบ  78.75 คะแนน เมื่อเทียบกับเกณฑ์การประเมินรูปแบบวิสาหกิจชุมชน พ.ศ. 2561 ของกองส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน กรมส่งเสริมการเกษตร อยู่ในระดับมาก