Comparative Analysis of the Courtship Role plays in the Lakorn Nok Phra Abhai Mani

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) บทบาทและรูปแบบการเกี้ยวพาราสีในการแสดงละครนอกเรื่องพระอภัยมณี ระหว่างพระอภัยมณีกับนางผีเสื้อสมุทร (แปลง) ตามรูปแบบของครูลมุล ยมะคุปต์ ระหว่างพระอภัยมณีกับนางเงือก และนางละเวงวัณฬา ตามรูปแบบของท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี 2) วิเคราะห์เปรียบเทียบบทบาท องค์ประกอบของการแสดง และกระบวนท่ารำในการเกี้ยวพาราสีในการแสดงละครนอกเรื่องพระอภัยมณี

ผลการศึกษาพบว่า 1) รูปแบบการเกี้ยวพาราสีในการแสดงละคร มี 2 ประเภท คือ การนั่งเกี้ยว และการยืนเกี้ยว ท่ารำประกอบเพลงหน้าพาทย์ บทร้อง และบทเจรจา 2) กระบวนท่ารำการเกี้ยวพาราสีในการแสดงละครนอกเรื่องพระอภัยมณี พบว่ามีความแตกต่างไปตามบทบาทของตัวละคร ดังนี้ การเกี้ยวพาราสีระหว่างพระอภัยมณีกับนางผีเสื้อสมุทร มีกระบวนท่ารำตามหลักจารีตของนาฏศิลป์ไทย มีลักษณะการรำเกี้ยวพาราสีแบบใกล้ชิดสัมผัส เป็นการเกี้ยวที่มีลักษณะพิเศษคือ การเกี้ยวตามบทร้อง ตัวนางเป็นฝ่ายเข้าเกี้ยว ยั่วยวนและเชื้อเชิญตัวพระ  และการเกี้ยวในเพลงหน้าพาทย์เพลงโลม และเพลงตระนอน ตัวละครฝ่ายนางเป็นผู้แสดงทำบทเกี้ยวตัวละครฝ่ายพระ ประกอบด้วย การขยับเข้าหาตัวพระ ท่าเชยคาง ท่าถูหน้าขา ท่ากอด ท่าขึ้นนั่งบนตักตัวพระ การเกี้ยวพาราสีระหว่างพระอภัยมณีกับนางเงือก เป็นลักษณะการเกี้ยวด้วยสายตา ท่ารำเป็นการรำตีบทตามภาษาท่านาฏศิลป์ในบทร้อง มีการแสดงอารมณ์ สีหน้า สายตา เพื่อแสดงให้เห็นถึงการหลงรัก และเขินอาย การเกี้ยวพาราสีระหว่างพระอภัยมณีกับนางละเวงวัณฬา เป็นลักษณะการเกี้ยวด้วยบทร้อง หรือคำพูด กระบวนท่ารำของตัวพระเป็นการรำตีบทตามบทร้อง เจรจา และมีท่ารำที่ประดิษฐ์มาเพื่อให้สอดคล้องกับบทและเหมาะสมกับตัวละคร ส่วนกระบวนท่ารำตัวนางมีอิทธิพลมาจากนาฏศิลป์ตะวันตกและผสมผสานกับท่าทางธรรมชาติของมนุษย์