Fon Phuthai in Kalasin

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1)ประวัติความเป็นมาและองค์ประกอบการฟ้อนผู้ไทย ประกอบด้วยท่าฟ้อน ดนตรี การแต่งกาย 2) โครงสร้างท่าฟ้อนผู้ไทยบ้านโพน บ้านโคกโก่ง บ้านโพนสวาง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ค้นคว้ารวบรวมข้อมูลจากเอกสาร ตำรา งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การเก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนาม สัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านการแสดงและดนตรีพื้นบ้านอีสาน ผู้ทรงคุณวุฒิ บุคลากรวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ จำนวน 9 คน  รวมทั้งการจัดสนทนากลุ่มย่อยโดยผู้เชี่ยวชาญและผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อยืนยันข้อมูลความถูกต้องของข้อมูลและองค์ความรู้ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา และนำเสนอแบบพรรณนาโวหาร

ผลการวิจัยพบว่า 1) ประวัติความเป็นมาของฟ้อนผู้ไทยในจังหวัดกาฬสินธุ์มีรากเหง้าเกิดขึ้นจากพิธีกรรมและความเชื่อของชาวผู้ไทยในการประกอบพิธีเหยาซึ่งได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ฟ้อนผู้ไทยบ้านโพนเกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2521 ในการรับเสด็จสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนารถ ฟ้อนผู้ไทยบ้านโคกโก่งได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษเดิมเป็นการฟ้อนประกอบการลำทำนองผู้ไทย ฟ้อนผู้ไทยบ้านโพนสวางเกิดขึ้นจากการรวมตัวของกลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรมบ้านโพนสวาง เมื่อปี พ.ศ.2534 ปัจจุบันยังคงอนุรักษ์ท่าฟ้อนแบบดั้งเดิมไว้เพื่อเป็นเอกลักษณ์ของชาวผู้ไทยในจังหวัดกาฬสินธุ์  องค์ประกอบของของฟ้อนผู้ไทยทั้งสามหมู่บ้านพบว่าท่าฟ้อนผู้ไทยบ้านโพนมีกระบวนท่าฟ้อนจำนวน 7 ท่า ได้แก่ท่าเดินผู้ไทย ท่าฟ้อนข้าง ท่ายิง ท่าม้วนหาง ท่าวงเดือน ท่าฟ้อนเฉียง ท่าลง ฟ้อนผู้ไทยบ้านโคกโก่งมีกระบวนท่าฟ้อนจำนวน 9 ท่า คือ ท่าไหว้ ท่าวงเดือน ท่าเดิน ท่าฟ้อนข้าง ท่าจีบ ท่าเตะ ท่าลง ท่าก้มหงาย ท่าไหว้ ฟ้อนผู้ไทยบ้านโพนสวางมีกระบวนท่าฟ้อนจำนวน 10 ท่า คือ ท่าลีลาสาวผู้ไทย ท่าบังแดนสุริยา ท่าสาวผู้ไทยเยี่ยมหาผู้บ่าว ท่าสาวผู้ไทยงามสง่า ท่ากรีดกรายร่ายรำ ท่ายูงลำแพน ท่าสาวผู้ไทยลงเล่นน้ำ ท่ารอบช่วงเข็นฝ้าย เครื่องดนตรีประกอบไปด้วย กลองตุ้ม กลองหาง แคน ปี่และฉาบลายเพลงที่ใช้ประกอบคือลายผู้ไทยและมีการร้องประกอบการฟ้อนคือลำผู้ไทยโดยใช้กลอนผญา แต่งกายด้วยชุดพื้นเมืองของท้องถิ่น 2) โครงสร้างท่าฟ้อนผู้ไทยบ้านโพน บ้านโคกโก่ง บ้านโพนสวาง วิเคราะห์ได้ 4 ประเภท ดังนี้ 1) ท่าที่เลียนแบบวิถีชีวิตและอากัปกิริยาของคน 2) ท่าที่เลียนแบบอากัปกิริยาของสัตย์ 3) ท่าที่มาจากพิธีกรรม 4) ท่าที่เลียนแบบธรรมชาติ