การล้อเลียนในเพจเฟซบุ๊กประเภทเสียดสีการเมือง

Main Article Content

จันทรวรรณ ตระกุลผิว

บทคัดย่อ

งานค้นคว้าอิสระครั้งนี้ปริมาณ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเนื้อหาที่ถูกนำเสนอในเพจเฟซบุ๊กประเภทเสียดสีการเมือง และเพื่อศึกษากลวิธีการล้อเลียนที่ใช้ในการนำเสนอเนื้อหาของโพสต์ในเพจเฟซบุ๊กประเภทเสียดสีการเมือง โดยใช้วิธีการศึกษาจากการเก็บข้อมูลโพสต์ในเพจไข่แมวX ที่มีเนื้อหาล้อเลียนและเสียดสีข่าวการเมือง โดยแบ่งการวิเคราะห์เป็น 2 ส่วนคือประเภทของเนื้อหาที่ถูกนำเสนอซึ่งสะท้อนเหตุการณทางการเมือง แล[1]ะกลวิธีหรือระดับการล้อเลียนที่นำเสนอในโพสต์ ระยะเวลาในการศึกษา 6 เดือน ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2562 – 30 มิถุนายน 2562 จำนวนทั้งหมด 166 โพสต์ จากนั้นนำผลที่ได้มาวิเคราะห์เนื้อหาที่ปรากฏในขณะนั้นโดยศึกษาจากบริบททางสังคมร่วมกับสัญญะที่ปรากฎในโพสต์เพื่อศึกษาความหมายเนื้อหาของเหตุการณ์


จากการวิเคราะห์เนื้อหาในส่วนแรก ซึ่งเป็นส่วนที่สะท้อนเหตุการณ์ทางการเมืองพบว่า เนื้อหาที่ถูกนำเสนอมี 7 ประเภทด้วยกันคือ พฤติกรรมของนักการเมือง ผู้ที่เกี่ยวข้องทางการเมือง พรรคการเมือง การเลือกตั้ง นโยบายของรัฐบาล เหตุการณ์สำคัญตามกระแส และสถาบันที่เกี่ยวข้องทางการเมือง อีกส่วนหนึ่งคือกลวิธีที่ใช้ในการล้อเลียนพบว่ามี 4 ประเภทคือ การทำให้เป็นเรื่องล้อเล่น การเปรียบเทียบ การกล่าวเกินจริง และการสลับบทบาท โดยเนื้อหาทั้งหมดสะท้อนถึงความไม่ไว้วางใจต่อรัฐบาลในมุมมองของประชาชน เพราะในช่วงเวลาดังกล่าวเป็นช่วงจัดการเลือกตั้งอย่างเป็นทางการหลังจากการรัฐประหารในปี 2557 และถูกปกครองด้วยคณะรักษาความสงบแห่งชาติมาเป็นเวลา 5 ปี ซึ่งการเลือกตั้งดังกล่าวมีข้อเรียกร้องเรื่องคุณสมบัติของผู้ลงสมัครรับเลือกตั้ง รวมไปถึงเกิดการคุกคามนักกิจกรรมทางการเมืองและประชาชนที่แสดงความคิดเห็นตามหลักการประชาธิปไตยบนสังคมสื่อออนไลน์ซึ่งถูกมองว่าเป็นพื้นที่สาธารณะในการแสดงความคิดเห็นได้อย่างอิสระตามเสรีภาพ กลับถูกควบคุมด้วยอำนาจที่มองไม่เห็น ทำให้การนำเสนอความคิดเห็นทางการเมืองต้องมีกลวิธีเพื่อหลีกเลี่ยงเหตุขัดแย้งดังกล่าว ด้วยการใช้ “การ์ตูนล้อเลียนการเมือง” ซึ่งมีบทบาทสำคัญที่ทำให้เนื้อหาจากประเด็นทางการเมืองถูกปรับให้เข้าถึงง่าย ลดความตึงเครียดภายในสาร ไม่มีข้อความกำกับ และเปิดโอกาสให้กับผู้อ่านจินตนาการและทำความเข้าใจในแบบของตนเอง เป็นขั้นเริ่มต้นของการต่อสู้ทางความคิดทางการเมืองของผู้ใช้งานบนสังคมสื่อออนไลน์โดยใช้นวัตกรรมทางเทคโนโลยีเป็นตัวขับเคลื่อนการแสดงความคิดเห็นดังกล่าว


Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กาญจนา แก้วเทพ. (2547). การวิเคราะห์สื่อ แนวคิด และเทคนิค. ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: แบรนด์เอจ จำกัด.

ฉัตรบงกช ศรีวัฒนสาร. (2557). ภาพล้อและการ์ตูนการเมืองในสังคมไทย พ.ศ. 2465-2475. วารสารศิลปกรรมศาสตร์วิชาการ วิจัย และงานสร้างสรรค์, 1(1), 62-79.

เฉลิมรัฐ พิกุล. (2556). การศึกษาเพื่อการสร้างสรรค์: การ์ตูนล้อเลียน ภาพสะท้อนการเมืองไทย กรณีศึกษา : จากการ์ตูนล้อการเมืองช่วงปี (พ.ศ. 2552- 2554). ปริญญานิพนธ์ศิลปะกรรมศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, คณะศิลปกรรมศาสตร์, สาขาวิชาทัศนศิลป์: ศิลปะสมัยใหม่.

ญาดา ชาญบัญชี. (2551). กลวิธีการใช้ภาษาในงานเขียนอารมณ์ขันของ เกตุเสพย์สวัสดิ์ ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา.ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, คณะมนุษยศาสตร์, สาขาวิชาภาษาศาสตร์การศึกษา.

ไทยรัฐออนไลน์. (2562). การผจญภัยใหม่ของ ชัย ราชวัตร ผมจะกลับมาเมื่อชาติต้องการ!!. สืบค้น 7 พฤศจิกายน 2561, จาก https://www.thairath.co.th/news/society/1570445

ธวัลกร บุญศรี. (2556). สื่อที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมทางการเมือง: กรณีศึกษา การเข้าร่วมชุมนุมทางการเมือง เวทีราชดำเนิน ในปี 2556. การค้นคว้าอิสระนิเทศศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยกรุงเทพ, คณะนิเทศศาสตร์, สาขาวิชาการสื่อสารเชิงกลยุทธ์.

ธีรยุทธ์ เกณฑ์บุตร. (2554). การใช้ภาษาแสดงอารมณ์ขันในการ์ตูนล้อการเมือง. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยทักษิณ, คณะมนุษยศาสตร์, สาขาวิชาภาษาไทย.

พัฒนะชัย พัชรเดช และ อุมาภรณ์ สังขมาน. (2559). กลวิธีทางวัจนปฏิบัติศาสตร์ในเดี่ยวไมโครโฟนของอุดม แต้พานิช. วารสารวจนะ. 4(2), 20-39.

พิรงรอง รามสูตร, พิมลพรรณ ไชยนันท์ และ อิทธิพล วรานุศุภากุล. (2562). การสื่อสารและพลวัตทางการเมือง. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช บัณฑิตศึกษา สาขาวิชารัฐศาสตร์.

ไพศาล ธีรพงศ์วิษณุพร. (2561). 140 ปี “การ์ตูน” เมืองไทย(ประวัติและตำนาน พ.ศ.2417-1557). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ศรีปัญญา.

เพจไข่แมว. (n.d.). ไข่แมวX [Facebook]. Retrieved March 8, 2020, from https://web.facebook.com /cartooneggcatx/

มูลนิธิ ประยูร จรรยาวงษ์. (2559). นายศุกเล็ก. สืบค้น 7 พฤศจิกายน 2561, จาก http://sooklek.com/

ฤทัย รอดภัย. (2541). การวิเคราะห์เนื้อหาการ์ตูนล้อการเมือง ในหนังสือพิมพ์รายวัน ฉบับภาษาไทย 3 ฉบับ ในช่วงการบริหารงานของพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ นายกรัฐมนตรีคนที่ 22 ของไทย. วิทยานิพนธ์วารสารศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน, สาขาวิชาสื่อสารมวลชน.

ศศิญากร เถาหมอ. (2556). การศึกษาเนื้อหาการ์ตูนล้อการเมืองของหนังสือพิมพ์โพสต์ทูเดย์และหนังสือพิมพ์ในยุครัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ปีพ.ศ. 2554-2555. ปทุมธานี: คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

สื่อสารของมนุษยชาติและผลกระทบต่อจริยธรรมสื่อ. (2545). การสื่อข่าว: หลักการและเทคนิค. สืบค้น 7 พฤศจิกายน 2561 จาก http://utcc2.utcc.ac.th/localuser/amsar/PDF/New%20Media.pdf.

สุนทรี ดวงทิพย์. (2560). สักทองการวิเคราะห์เนื้อหาในคอลัมน์การ์ตูน ผู้ใหญ่มากับทุ่งหมาเมิน จากหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 23(3), 83-93.

สุรพงษ์ โสธนะเสถียร. (2557). ทฤษฎีการสื่อสาร. กรุงเทพฯ: คณะวารสารศาสตร์และสื่อมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

สุวรรณา งามเหลือ. (2559). การศึกษาวิเคราะห์ภาพล้อสังคมไทยในสื่อสังคมออนไลน์. วารสารนานาชาติมหาวิทยาลัยขอนแก่น สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 6(1), 50-79.

ศิริพร ภักดีผาสุก. (2559). อารมณ์ขันในการ์ตูนการเมืองไทย. วารสารภาษาและวรรณคดีไทย. 23(1), 86-143.

อลงกต ตันเทิดทิตย์. (2559). การ์ตูนข่าว 4.0: ภาพสะท้อนสังคมในโลกยุคดิจิทัล. การค้นคว้าอิสระนิเทศศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยกรุงเทพ, คณะนิเทศศาสตร์, สาขาวิชาการสื่อสารการตลาดดิจิทัล.

อลงกรณ์ อรรคแสง, (2553). พัฒนาทางการสื่อสารการมีส่วนร่วมทางการเมืองในสังคมไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 ถึงปัจจุบัน. กรุงเทพ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

อุมาภรณ์ สังขมาน. (2559). กลวิธีทางภาษาในวัจนกรรมเสียดสี เพื่อสร้างความตลกขบขันของไทย. วารสารมนุษยศาสตร์วิชาการ คณะมนุษยศาตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาตร์. 23(1), 154-178.

Ariel Ellerson. (2017). Introduction to Church Views and #BLM. Retrieved November 7, 2018, from https://scalar.usc.edu/works/working-title-critical-theory-book-ccu-2017/ariel-page-2

Burnett, R. and David P. M. (2003). Web Theory. London: Routlege.

Kritdikorn Wongsawangpanich. (2017). การล้อเลียน (Parody) ที่เป็นมากกว่า ‘การหมั่นไส้ของชาวเน็ต’. สืบค้น 7 พฤศจิกายน 2561, จาก https://thematter.co/thinkers/resist-the-power-with-parody/25893

Linda Hutcheon. (1987). The Politics of Postmodernism: Parody and History. Retrieved November 7, 2018, from https://www.jstor.org/stable/1354361?seq=1

Mary Ann Georgantopoulos, Marie Telling and Claudia Koerner. (2015). Remembering The Victims Of The Charlie Hebdo Attack. Retrieved December 12, 2018, from https://www.buzzfeednews.com /article/maryanngeorgantopoulos/remembering-the-four-french-charlie-hebdo-cartoonists