การศึกษาว่าด้วยเรื่องช่วงเวลาในการสร้างศาลเจ้าซำไนเก็งกรุงเทพฯ กับความสัมพันธ์ของชาวจีนแคะ
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
ศาลเจ้าซำไนเก็ง(ศาลเจ้าซานไหน่)เป็นศาลเจ้าในเขตกรุงเทพฯ เพียงแห่งเดียวที่
บูชาเทพสตรีจีน 3 องค์ ประกอบด้วย เทพธิดาเฉิน เทพธิดาหลิน และเทพธิดาหลี่ ศาลเจ้า
แห่งนี้ตั้งอยู่เลขที่ 405 ถนนท่าดินแดง แขวงสมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน ปัจจุบันอยู่
ภายใต้การดูแลของสมาคมฮากกาแห่งประเทศไทย
ตามข้อมูลจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์และคำบอกเล่าของชาวบ้านสันนิษฐานว่า
ศาลเจ้านี้สร้างขึ้นเมื่อพ.ศ.2390หรือก่อนหน้านี้เพื่อใช้ประกอบพิธีกรรมทางความเชื่อที่
เกี่ยวข้องกับองค์เทพสตรีทั้งสาม
กล่าวกันว่า ความเชื่อของเทพสตรีทั้ง 3 เกิดขึ้นที่มณฑลฮกเกี้ยนของประเทศจีนซึ่งเป็น
หนึ่งในความเชื่อถือที่สำคัญของคนชาวฮากกาและชาวหมิ่นหนาน ที่อาศัยอยู่บริเวณภาค
ตะวันตกเฉียงใต้ของมณฑลฮกเกี้ยน รวมไปถึงทางภาคใต้ของมณฑลเจียงซี ภาคตะวันออก
ของมณฑลหูหนานและภาคเหนือของมณฑลกวางตุ้ง การนับถือเทพสตรีทั้ง 3 มีประวัติความ
เป็นมายาวนาน ทั้งนี้ความความเชื่อของเทพสตรีทั้ง 3 รวมถึงเทพศาสนสถานในการบูชาล้วน
มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับชาวจีนหรือชาวไทยเชื้อสายจีนซึ่งมีบรรพบุรุษอพยพมาจากมณฑล
ฮกเกี้ยนและมณฑลกวางตุ้ง นอกจากนี้ยังรวมถึงชาวจีนที่อพยพไปตั้งถิ่นฐานในภูมิภาคเอเชีย
ตะวันออกเฉียงใต้อีกด้วย
ดังนั้นหากจะระบุช่วงระยะเวลาที่แน่นอนในการสร้างศาลเจ้าแห่งนี้ในประเทศไทยจึง
ต้องเริ่มต้นจากการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการนับถือเทพสตรีทั้ง 3 กับกลุ่มชาวจีนฮากกา
ที่อพยพเข้ามาในประเทศ ซึ่งต้องใช้หลักฐานที่ปรากฏอยู่ในศาลเจ้าแห่งนี้ อันประกอบด้วย
แผ่นจารึก คัมภีร์ อักษรจารึกบนระฆังและเอกสารต่างๆ เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมา
กระทั่งประมวลให้ได้ข้อสรุปเกี่ยวกับระยะเวลาในการสร้างของศาสนสถานแห่งนี้ที่ถูกต้อง
Article Details
ผลงานทางวิชาการที่ลงตีพิมพ์ในวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียนหรือผู้แปลผลงานนั้น หากนำลงในวารสารจีนศึกษาเป็นครั้งแรก เจ้าของผลงานสามารถนำไปตีพิมพ์ซ้ำในวารสารหรือหนังสืออื่นได้โดยมิต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า แต่หากผลงานที่ได้รับพิจารณานำลงในวารสารจีนศึกษา เป็นผลงานที่เคยตีพิมพ์ที่อื่นมาก่อนเจ้าของผลงานต้องจัดการเรื่องปัญหาลิขสิทธิ์กับแหล่งพิมพ์แรกเอง หากเกิดปัญหาทางกฎหมาย ถือว่าไม่อยู่ในความรับผิดชอบของวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทั้งนี้ ความคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่เกี่ยวกับกองบรรณาธิการวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
References
自：中國人民大學清史研究所中國會黨史研究會編：《中國秘密社會與民
間文化：慶賀秦寶琦教授八秩華誕論文集》，福州：福建人民出版社。
陳思慧、鄭一省 2014《泰國的客家人與客屬總會》載《八桂僑刊》，南寧：
廣西民族大學出版社。
段立生 1996《泰國的中式寺廟》，曼谷：泰國大同社會出版有限公司。
房學家 1994《試論客家共同體的初步形成期》載《客家研究輯刊》，梅州：
嘉應學院客家研究所，第 1 期。
甘滿堂、楊姍姍 2013《女神與家事、國事：臨水夫人與媽祖的比較研究》載
《莆田學院學報》，莆田：莆田學院，第 01 期。
官桂銓 2016《陳靖姑身世與故事考》載《澳門陳靖姑文化論壇——首屆澳門
臨水夫人陳靖姑文化國際學術研討會文集》，北京：宗教文化出版社。
[美]何翠媚 1996《曼谷的華人廟宇：19 世紀中泰社會資料來源》陳麗華譯，
載《海交史研究》，泉州：中國海外交通史研究會泉州海外交通史博
物館，第 02 期。
（明）弘治 1991《八閩通志》卷五“祠祀·福州府·古田縣”，福建人民出版社。
黃素芳 2012《淺析曼谷王朝初期（1782-1910）泰國的華人方言群》載
《八桂僑刊》，南寧：廣西民族大學出版社，第 03 期。
（明）嘉靖 1963《建寧府志》卷二十“叢談”，上海古籍出版社影印明刻本。
客總資料室整理 2007《客總轄下六座神廟保管沿革史》載《泰國客家人——
泰國客家總會慶祝 80 週年會慶特刊》，曼谷：泰國客家總會。
[泰]黎道剛 2001《華人移民泰國及其對社會的貢獻》載《泰中學刊
（2001 年卷）》，曼谷：泰中學會。
李恩涵 2015《東南亞華人史》，北京：東方出版社。
李輝、潘悟雲、金力等 2003《客家人起源的遺傳學分析》載《遺傳學報》
第 30 卷，北京：科學出版社。
梁德新、陳干華、劉斯 2006《鄒論全國客家大縣博白縣客家人的界定》載
《2006 年博白客家文化節暨客家文化論壇論文集》，博白：博白縣政府。
廖楚強 1998《東南亞客家社會的回顧與展望》載《海交史研究》，泉州：中
國海外交通史研究會泉州海外交通史博物館，第 02 期。
林江珠等 2014《閩臺民間信仰傳統文化遺產資源調查》載《廈門大學出版社》。
林曉平 2012《客家民間信仰與民俗文化》，北京：中國社會科學出版社。
廬均元、古柏生編譯 2007《客總會史》載《泰國客家人——泰國客家總會慶
祝 80 週年會慶特刊》，曼谷：泰國客家總會。
（清）施鴻保 1985《閩雜記》卷五“陳夫人”，年福建人民出版社。
吳雲龍 2017《泰國曼谷的客家神廟與客家族群認同探析》載《八桂僑刊》，
南寧：廣西民族大學出版社，第 01 期。
謝重光、鄒文清 2011《三聖妃信仰與三奶夫人信仰關係試析》載
《文化遺產》，廣州：中山大學中國非物質文化遺產研究中心，第 04 期。
謝重光 2013《閩西客家社會與文化》，北京：人民出版社。
徐中熙 2001《論泰華客家人的歷史》載《泰中學刊（2001 年卷）》，曼谷：
泰中學會。
葉明生 2010《臨水夫人與媽祖信仰關係新探》載《世界宗教研究》，北京：
中國社科院世界宗教研究所，第 05 期。
葉明生 2010《論臨水夫人信仰文化在海內外的傳播》載《世界宗教研究》，
北京：中國社科院世界宗教研究所，第 05 期。
葉明生 2016《澳門臨水夫人信仰源流與發展調查及考探》載
《澳門陳靖姑文化論壇——首屆澳門臨水夫人陳靖姑文化國際學術研討
會文集》，北京：宗教文化出版社。
葉明生、林國平 2016《媽祖信仰與臨水夫人信仰的比較研究》載《澳門陳靖
姑文化論壇——首屆澳門臨水夫人陳靖姑文化國際學術研討會文集》，
北京：宗教文化出版社。
余定邦、喻常森等 1999《近代中國與東南亞關係史》，廣州：中山大學出版社。
張仲木 2001《吞武里王朝時代的泰中經濟貿易關係》載《泰中學刊
（2001 年卷）》，曼谷：泰中學會。
[泰]鐘福安 1998《泰國華人社會的形成述論》，北京：北京語言文化大學。
鐘晉蘭 2016《三奶夫人信仰與地方社會——以廣東河源與惠州的田野考察為
重點分析》，澳門陳靖姑文化論壇——首屆澳門臨水夫人陳靖姑文化
國際學術研討會文集》，北京：宗教文化出版社。
鐘聲宏、黃德權 2007《中國大陸客家人居的空間分佈及群體特質》載
《廣西民族研究》，南寧：廣西民族大學，第 4 期。
朱培建 2017《佛山明清時期鐵鐘的初步究》
http://www.foshanmuseum.com/wbzy/xslw_disp.asp?xsyj_ID=36
（佛山市博物館網>學術研究>文物研究）
Surachet Srisuchat. 2016. Chinese: the Faith of Bangkok. Thailand
Department of city planning, Bangkok Metropolitan.