The “ลั่วโถวฉง” ผีกระสือในเอกสารโบราณของจีน: วิวัฒนาการจากราชวงศ์จิ้นถึงชิง “Luotouchong” The Krasue in Chinese Ancient Texts: Evolution from Jin to Qing Dynasties
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้ศึกษาพัฒนาการของความเชื่อเกี่ยวกับผีกระสือในเอกสารโบราณจีน ตั้งแต่สมัยราชวงศ์จิ้น ค.ศ. 266-420 จนถึงราชวงศ์ชิง ค.ศ. 1616-1912 ผ่านการศึกษาจากเอกสารโบราณจีน ผลการศึกษาพบว่าแนวคิดเกี่ยวกับ ผีกระสือมีวิวัฒนาการชัดเจนในราชวงศ์จิ้น โดยมีหลักฐานปรากฏในเอกสารสารานุกรมธรรมชาติวิทยา (博物志) เรียกบุคคลที่มีลักษณะคล้ายกับผีกระสือว่า “ลั่วโถวฉง” (落头虫) เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะพิเศษหัวบินลอยได้โดยใช้หูเป็นปีก แต่ยังไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ ต่อมาบันทึกในสมัยราชวงศ์ถังมีชื่อเรียกใหม่ว่า “เฟยโถวเหลียวจื่อ” (飞头獠子) พร้อมรายละเอียดทางกายภาพเพิ่มเติม เช่น รอยแดงที่คอและพฤติกรรมการออกหากินกลางคืน ในสมัยราชวงศ์หมิงความเชื่อเกี่ยวกับผีกระสือเปลี่ยนไปอย่างมาก เมื่อผีกระสือถูกมองเป็นปีศาจอันตรายที่ถูกเรียกว่า “ซือโถวหมาน” (尸头蛮) มีพฤติกรรมน่ากลัว เช่น กินของโสโครกและทำร้ายมนุษย์ ส่วนในราชวงศ์ชิงความเชื่อนี้ได้ผสมผสานกับวัฒนธรรมท้องถิ่น โดยเฉพาะในหมู่ชนเผ่าเย้า ปรากฏชื่อใหม่ว่า “เฟยโถวเหยา” (飞头熎) ที่มีพฤติกรรมแตกต่างจากยุคแรกอย่างเห็นได้ชัด การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าความเชื่อเกี่ยวกับผีกระสือมีการเปลี่ยนแปลงตามบริบททางสังคมและวัฒนธรรมของจีนในแต่ละยุคสมัยอย่างชัดเจน โดยมีพัฒนาการจากสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะพิเศษไปสู่ปีศาจอันตราย และสุดท้ายกลายเป็นส่วนหนึ่งของความเชื่อท้องถิ่น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลงานทางวิชาการที่ลงตีพิมพ์ในวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียนหรือผู้แปลผลงานนั้น หากนำลงในวารสารจีนศึกษาเป็นครั้งแรก เจ้าของผลงานสามารถนำไปตีพิมพ์ซ้ำในวารสารหรือหนังสืออื่นได้โดยมิต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า แต่หากผลงานที่ได้รับพิจารณานำลงในวารสารจีนศึกษา เป็นผลงานที่เคยตีพิมพ์ที่อื่นมาก่อนเจ้าของผลงานต้องจัดการเรื่องปัญหาลิขสิทธิ์กับแหล่งพิมพ์แรกเอง หากเกิดปัญหาทางกฎหมาย ถือว่าไม่อยู่ในความรับผิดชอบของวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทั้งนี้ ความคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่เกี่ยวกับกองบรรณาธิการวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
ผู้จัดการออนไลน์. (2548, 19 มกราคม). ราชวงศ์ถัง (ค.ศ. 618 – 907). https://mgronline.com/china /detail/9480000008520
Chen Menglei 陈梦雷. (2021). 钦定古今图书集成. Retrieved March 17, 2025 from https://www.cbaigui.com/Monster/11?page=1
Chu Renhuo 褚人获. (2012). 坚𤬄广集卷之二. 上海古籍出版社.
Duan Chengshi 段成式. (1981). 酉阳杂俎. 中华书局.
Fei Xin 费信（撰）& Feng Chengjun 冯承钧（校注）. (1954). 星槎胜览校注. 北京中华书局.
Gan Bao 干宝（著）& Huang Diming 黄涤明（校译）. (2004). 搜神记. 外文出版社.
Lin Guangsi 林广思 & Lü Bowen 吕博文. (2023). 岭南园林发展概况. 广州市林业和园林局. Retrieved January 20, 2025 from https://lyylj.gz.gov.cn/kpyd/lnyywh/content/post_9223681.html
Huang Zhong [明] 黄衷. (1536). 海语. 汉程网. Retrieved January 15, 2025 from https://gx.httpcn.com/book/read/XVCQXVME/ CQXVKOAZILTB.shtml
Lang Ying 郎瑛. (2001). 七修类稿. 上海书店出版社.
Li Fang 李昉. (1981). 太平广记. 进步书局校印.
Ma Huan 马欢（原著）& Wan Ming 万明（校注）. (2005). 明钞本瀛涯胜览. 海洋出版社.
Sheng Wenqiang 盛文强. (2015). 《睡前阅读·子不语》飞头獠.Retrieved January 20, 2025 from https://www.thepaper.cn/newsDetail_forward_1302484
Qi Xueqiu 齐学裘（辑撰）& Li Mengsheng 李梦生（校点）. (2012). 见闻续笔. 上海古籍出版社.
Zhang Hua [晋] 张华（原著）& Zhu Hongjie 祝鸿杰（译注）. (1992). 博物志全译中国历代名著全译丛书. 贵州人民出版社.
Zhang Xie 张燮（著）& Xie Fang 谢方（校点）. (1985). 东西洋考. 中华书局.
Zheng Tianting 郑天挺 & Tan Qixiang 谭其骧. (2020). 中国历史大辞典. 上海辞书出版社.
Zhihu 知乎. (n.d.). 魏蜀吴地图. Retrieved January 20,2025 from https://zhuanlan.zhihu.com/p/140091951
Shangwu yinshuguan cishu yanjiu zhongxin 商务印书馆辞书研究中心. (2001). 新华词典. 商务印书馆.
Zhongguo shehui kexueyuan yuyan yanjiusuo cidian bianji shi bian 中国社会科学院语言研究所词典编辑 室编. (2008). 现代汉语词典. 商务印书馆.
Zhongguo lishi ditu ji 中国历史地图集. (n.d.). 秦国时期全图. Retrieved January 20, 2025 from http://ccamc.org/chinese_historical_map/index.php#atlas
