ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อความเหลื่อมล้ำทางด้านดิจิทัลในประเทศไทย

ผู้แต่ง

  • อัครเดช อินทร์โทโล่ คณะรัฐประศาสนศาสตร์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
  • ประพนธ์ สหพัฒนา คณะรัฐประศาสนศาสตร์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์

คำสำคัญ:

ความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล, ร้อยละของประชากรที่มีรายได้ต่ำกว่าเส้นความยากจน, ผู้สูงอายุ, แรงงานในระบบประกันสังคม

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ระดับความเหลื่อมล้ำทางด้านดิจิทัลในประเทศไทย (2) วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่ออัตราการเพิ่มขึ้นของผู้ใช้อินเทอร์เน็ตระหว่างปี พ.ศ. 2554 ถึง พ.ศ. 2563 (3) ทดสอบความเป็นอิสระของตัวแปรปัจจัยระดับจังหวัดกับอัตราการเพิ่มขึ้นของผู้ใช้อินเทอร์เน็ต ครั้งนี้เป็น การวิจัยเชิงปริมาณด้วยวิธีวิเคราะห์การถดถอยและสถิติทดสอบไคสแควร์ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ประชากรและงบประมาณที่แต่ละจังหวัดได้รับ จำนวน 77 ตัวอย่าง

ผลการวิจัยพบว่า (1) ประเทศไทยมีความเหลื่อมล้ำทางด้านดิจิทัลในระดับจังหวัด ได้แก่ อัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ตในแต่ละจังหวัดไม่เท่าเทียมกันระหว่างปี พ.ศ. 2554 ถึง 2563 (2) ปัจจัย (Factors) ที่มีผลต่ออัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ต ได้แก่ จำนวนประชากรที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป จำนวนประชากรที่มีรายได้ต่ำกว่าเส้นความยากจน แรงงานในระบบประกันสังคม โดย 2 ปัจจัยแรกมีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงข้ามกับการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ตแต่ปัจจัยที่ 3 มีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกับอัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ต (3) ผลการทดสอบความเป็นอิสระของตัวแปรด้วยสถิติทดสอบไคสแควร์ พบว่าปัจจัยทั้ง 3 ตัวแปร มีความสัมพันธ์กับอัตราการเพิ่มขึ้นของผู้ใช้อินเทอร์เน็ต และจากผลการศึกษาพบว่า จังหวัดที่มีอัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ตต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ มีแนวโน้มที่จำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ตจะต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศด้วยเช่นกัน ส่งผลให้เกิดความเหลื่อมล้ำทางด้านดิจิทัลของประชากรในจังหวัดนั้น ๆ เมื่อเทียบกับจังหวัดอื่น ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จึงควรมีการส่งเสริม สนับสนุน ประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มประชากรกลุ่มด้อยโอกาส ได้แก่ กลุ่มผู้ยากจนกลุ่มผู้สูงอายุ เพื่อให้มีโอกาสได้เข้าถึงการใช้งานอินเทอร์เน็ตให้มากขึ้น และควรส่งเสริมการจ้างงานแรงงานในระบประกันสังคมให้มากขึ้นเพื่อลดปัญหาความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัลระหว่างจังหวัดในประเทศไทย

เอกสารอ้างอิง

กัลยา วานิชย์บัญชา และฐิตา วานิชย์บัญชา. (2563). การใช้ SPSS for Windows ในการวิเคราะห์ข้อมูล. กรุงเทพฯ: สามลดา.

กุสลวัฒน์ คงประดิษฐ์. (2559). การสร้างหลักสูตรการฝึกอบรมเพื่อลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงสารสนเทศและความรู้ดิจิทัล (Digital Divide) ด้านการเมืองในชุมชนภาคตะวันออก (รายงานการวิจัย). มหาวิทยาลัยบูรพา.

คณวัชร นาคสู่สุข. (2560). การใช้ประโยชน์ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ของนักเรียนระดับมัธยมศึกษา: กรณีศึกษาโรงเรียนอัสสัมชัญธนบุรี (สารนิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยบูรพา.

ฐิติมา ปานศรี และเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ. (2562). ความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลในประเทศไทย.วารสารประชากรศาสตร์, 35(2). 44-61.

ดนุวศิน เจริญ. (2018). ดิจิทัลไทยแลนด์. NIDA Case Research Journal, 10(2). 1-44.

ธันยพร วณิชฤทธา. (2554). การยอมรับนวัตกรรมเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการจัดการความรู้ในชุมชน. ใน การประชุมวิชาการมหาวิทยาลัยขอนแก่น ประจำปี 2554. ขอนแก่น.

บุญมาก ศิริเนาวกุล. (2546). ทฤษฎีการถ่ายทอดนวตกรรมและแนวทางการพัฒนาเทคโนโลยีในประเทศไทย. สุทธิปริทัศน์, 17(52). 121-128.

ปาลิดา ศิลปชํานาญ. (2566). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความพึงพอใจของผู้ประกันตนมาตรา 39 ในการใช้แอปพลิเคชัน SSO Connect (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ภวัต ตันสุรัตน์ และ ณัฐสิทธิ์ เกิดศรี. 2559. การวิเคราะห์คาดการณ์รูปแบบการแพร่กระจายของเทคโนโลยี: กรณีศึกษาของเทคโนโลยี OLED. วารสารวิจัยและพัฒนา มจธ., 39(4). 585-596.

เรวัต แสงสุริยงค์. (2561). ความพยายามลดช่องว่างด้านดิจิทัลในสังคมไทย. Veridian E-Journal, Silpakorn University ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ และศิลปะ, 11(3), 1056-1084.

ศรุดา ทิพย์แสง. (2564). นวัตกรรมเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรกับเทคโนโลยี. คลังความรู้ SciMath. กรุงเทพฯ: สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.).

สัญญารัตน์ มีสุวรรณ. (2564). ความสัมพันธ์ระหว่างเครือข่ายทางสังคมกับความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัลในผู้สูงอายุไทย. วารสารการบริหารปกครอง, 10(2), 5-12.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ. (2566). พ.ร.บ. การปฏิบัติราชการทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ.

อรพิมพ์ สุขคง, เกษตรชัย และหีม, วันชัย ธรรมสัจการ. (2563). ความเหลื่อมล้ำทางด้านดิจิทัลผ่านการวิเคราะห์ปัจจัยระดับบุคคล. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้, 8(2), 250-265.

Chalita Srinuan, Pratompong Srinuan, Erik Bohlin. (2011). An analysis of mobile internet service in Thailand: Implications for bridging digital divide. In 8th International elecommunications Society (ITS) Asia-Pacific Regional Conference (pp. 254-262).

Chow, G. C. (1967). Technological change and the demand for computers. The American Economic Review, 57(5), 1117-1130.

Dasgupta, S., Lall, S., & Wheeler, D. (2005). Policy reform, economic growth and the digital divide. Oxford Development Studies, 33(2), 229-243.

Everett M. Rogers. (1983). Diffusion of innovations (3rd ed.). The Free Press.

Mulyaningsih, T., Wahyunengseh, R., & Hastjarjo, S. (2020). Poverty and digital divide: A study in urban poor neighborhoods. Jurnal Ilmu Sosial dan Ilmu Politik, 24(2), 189-203.

Selhofer, H., & Hüsing, T. (2002, November). The digital divide index: A measure of social inequalities in the adoption of ICT. In Proceedings of the Xth European Conference on Information Systems ECIS (pp. 1273-1286).

Setthasuravich, P., & Kato, H. (2020). The mediating role of the digital divide in outcomes of short-term transportation policy in Thailand. Transport Policy, 97, 161-171.

Tirado-Morueta, R., Aguaded-Gómez, J. I., & Hernando-Gómez, Á. (2018). The socio-demographic divide in Internet usage moderated by digital literacy support. Technology in Society, 55, 47-55.

Townsend, L., Sathiaseelan, A., Fairhurst, G., & Wallace, C. (2013). Enhanced broadband access as a solution to the social and economic problems of the rural digital divide. Local Economy, 28(6), 580-595.

Van Dijk, Jan. (2020). Enhanced broadband access as a solution to the social and economic Problems of the rural digital divide. Local Economy, 28, 580-595.

Yamakawa, P., Rees, G. H., Salas, J. M., & Alva, N. (2013). The diffusion of mobile telephones: An empirical analysis for Peru. Telecommunications Policy, 37(6-7), 594-606.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30

รูปแบบการอ้างอิง

อินทร์โทโล่ อ. ., & สหพัฒนา ป. . (2025). ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อความเหลื่อมล้ำทางด้านดิจิทัลในประเทศไทย. วารสารการวิจัยการบริหารการพัฒนา, 15(2), 618–630. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/JDAR/article/view/276075

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย