การลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการสุขภาพตามหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ของผู้สูงอายุในจังหวัดนนทบุรี
คำสำคัญ:
ความเหลื่อมล้ำ, การเข้าถึงบริการสุขภาพ, การกระจายอำนาจ, การมีส่วนร่วมบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสถานการณ์ของความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการสุขภาพตามหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของผู้สูงอายุในจังหวัดนนทบุรี 2) ศึกษาสาเหตุของความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการสุขภาพตามหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของผู้สูงอายุในจังหวัดนนทบุรี และ 3) ศึกษาแนวทางการลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการสุขภาพตามหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของผู้สูงอายุในจังหวัดนนทบุรี ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสาร ตำรา วิทยานิพนธ์ บทความ วิจัย เอกสารเผยแพร่และเก็บข้อมูลภาคสนามเป็นการสัมภาษณ์เชิงลึก กลุ่มผู้บริหารจัดการสุขภาพผู้สูงอายุในจังหวัดนนทบุรีและ Focus group กลุ่มผู้สูงอายุที่มารับบริการ เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลคือแบบสัมภาษณ์แล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์ด้วย วิธีการวิเคราะห์แบบอุปนัย (Analytic Induction) เพื่อให้ได้สารสนเทศตามวัตถุประสงค์ของการวิจัย
ผลการวิจัย พบว่า สถานการณ์ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการสุขภาพตามหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของผู้สูงอายุยังมีความเหลื่อมล้ำอยู่ทั้ง 4 ด้าน คือ ด้านการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การรักษาพยาบาลและการฟื้นฟูสมรรถภาพ ลักษณะของความเหลื่อมล้ำที่พบได้แก่ ได้รับบริการจากบุคลากรและเครื่องมือทางการแพทย์แตกต่างกัน ได้รับข้อมูลข่าวสารด้านบริการสุขภาพไม่ทั่วถึงใช้เวลารอคอยบริการนาน ได้รับการปฏิบัติแตกต่างกันและไม่ได้รับความสะดวกในการเข้ารับบริการสุขภาพ สาเหตุของความเหลื่อมล้ำได้แก่ 1) นโยบายของรัฐ 2) สภาพทางเศรษฐกิจ 3) ความครอบคลุมของสถานบริการ 4) การกระจายบุคลากรและเครื่องมือทางการแพทย์ 5) การรับรู้ข่าวสารด้านบริการสุขภาพ 6) สมรรถภาพทางร่างกาย แนวทางรลดความเหลื่อมล้ำ ได้แก่ 1) กระจายอำนาจ 2) สร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมและชุมชน 3) พัฒนาระบบบริการสุขภาพแบบเครือข่าย 4) เพิ่มบริการสุขภาพให้มีความพอเพียง 5) กระจายความครอบคลุมของสถานบริการ (6) ยกระดับคุณภาพบริการสุขภาพ 7) สร้างการรับรู้ข่าวสารด้านบริการสุขภาพให้ทั่วถึง โดยมีข้อเสนอแนะเชิงนโยบายดังนี้ 1) พัฒนาระบบข้อมูลด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ 2) กระจายอำนาจให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการบริหารจัดการด้านบริการสุขภาพของผู้สูงอายุ 3) พัฒนาระบบเครือข่ายระบบบริการสุขภาพ 4) ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคประชาสังคม และ 5) พัฒนาสมรรถนะของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้มีสมรรถนะสูงขึ้น
เอกสารอ้างอิง
กมลพร นิรารัตน์ และ อัครนันท์ คิดสม. (2560). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเข้าถึงบริการสุขภาพของสูงอายุในกรุงเทพมหานคร. ค้นเมื่อ 23 เมษายน 2567, จาก https://kukrdb.lib.ku.ac.th/proceedings/ index.php?/PKPS/search_detail/result/20002675
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2567). สถานการณ์การเข้าถึงบริการส่งเสริมสุขภาพตามชุดสิทธิประโยชน์ของประชาชนกลุ่มเปราะบางและด้อยโอกาศของสังคม. นนทบุรี: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.
จรัส สุวรรณเวลา. (2562). Contemporary Issues in Public Health. ค้นเมื่อ 23 เมษายน 2567, จาก https://www.chula.ac.th/ news/23726/
ธนรัตน์ เขียวลายเลิศ. (2565). ความเหลื่อมล้ำในระบบสาธารณสุขตัวการซ้ำเติมกลุ่ม เปราะบาง. Journal of Social Sciences Mahamakut Buddhist University,5(2), 208-220.
ธัชกร บุญเลิศ และจีระ ประทีป. (2567). คุณภาพการให้บริการด้านสาธารณสุขแก่ประชาชนขององค์การบริหารส่วนจังหวัดสิงห์บุรี อำเภอเมืองสิงห์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี. วารสารรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, 7(1), 214-230.
พลเดช ปิ่นประทีป. (2562). ความเหลื่อมล้ำด้านสาธารณสุข (2): ระบบสุขภาพกับความเป็นธรรม. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ.
ยุทธชัย รำไพวรรณ์ และ ปธาน สุวรรณมงคล (2567). แนวทางการสร้างความโปร่งใสในการบริหารกองทุนหลักประกันท้องถิ่นกรณีศึกษา: กองทุนหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่น จังหวัดสระบุรี. Journal of Modern Learning Development ศูนย์พัฒนาการเรียนรู้สมัยใหม่, 9(3), 301-313.
ระพีพรรณ คำหอม, วรลักษณ์ เจริญศรี และเล็ก สมบัติ. (2562). ชุดโครงการพัฒนานวัตกรรมทางสังคมเพื่อลดความเหลื่อมล้ำของผู้สูงอายุประเทศไทยระยะที่ 3 สนับสนุนทุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
วนิดา ดุรงค์ฤทธิชัย, กมลทิพย์ ขลังธรรมเนียม และ นพนัฐ จำปาเทศ. (2561). การพัฒนาระบบสวัสดิการสังคมสำหรับผู้สูงอายุด้อยโอกาสเพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, 26(1), 95-119.
วนิดา ดุรงค์ฤทธิชัย และหทัยชนก บัวเจริญ. (2562).รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการพัฒนานวัตกรรมผู้สูงอายุเพื่อลดความเหลื่อมล้ำของผู้สูงอายุเขตชนบทในสังคมไทยระยะที่ 3 สนับสนุนทุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
สฤณี อาชวานันทกุล.(2554). ความเหลื่อมล้ำ ฉบับพกพา. นนทบุรี: สำนักงานปฏิรูป (สปร.).
สุภาวดี ดวงคล้าย และคณะ. (2567). คุณภาพการบริการสาธารณะของกองช่าง องค์การบริหารส่วนตำบลดอนตะโก จังหวัดราชบุรี. ใน รายงานสืบเนื่องการประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 1 “นวัตกรรมทางสังคมเพื่อสร้างชุมชนเข้มแข็ง: ประชาธิปไตยอัตลักษณ์ไทย”. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. (วันที่ 19 มีนาคม 2567).
อาจรีย์ เชิดชู ฉวีวรรณ บุญสุยา และ ชนินทร์ เจริญกุล. (2562). การเข้าถึงบริการสุขภาพของผู้สูงอายุ อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ, 12(2), 1-13.
Diamond, P. (2009). Social Justice in the Global Age, Olaf Cramme. UK: Polity Press.
Giddens, A. (1991). The Constitution of Society. UK: Polity Press.
Penchansky, R. & Thomas, J.W. (1981). The concept of Access Definition and Relationship to Consumer Satisfaction. Medical, 19(2), 127-140.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการวิจัยการบริหารการพัฒนา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา และคณาจารย์ท่านอื่นๆ ในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
