รำบวงสรวงท้าวสุรนารี: ความเป็นมาและบริบททางวัฒนธรรมในการแสดง

ผู้แต่ง

  • ชุมพล ชะนะมา

คำสำคัญ:

โคราช, รำบวงสรวง, ท้าวสุรนารี, บริบททางวัฒนธรรม

บทคัดย่อ

รำบวงสรวงท้าวสุรนารี ของจังหวัดนครราชสีมา จัดขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2539 โดยสำนักงานเหล่ากาชาดจังหวัดนครราชสีมา ณ ลานอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี ถนนราชดำเนิน ด้วยแนวคิด ที่ต้องการจะสร้างเอกลักษณ์ให้งานประจำปีของชาวโคราช อันแสดงถึงความศรัทธาและระลึกถึง
ความดีงามของท้าวสุรนารีพร้อมด้วยบรรพชนโคราชที่เกิดขึ้นในครั้งวีรกรรมทุ่งสัมฤทธิ์

การรำบวงสรวงท้าวสุรนารีกับวัฒนธรรมโคราชมีความเกี่ยวพันกันอย่างลึกซึ้ง ประกอบไปด้วยโครงสร้างที่ตั้งอยู่บนขนบธรรมเนียม ประเพณี ซึ่งเป็นเครื่องสะท้อนให้เห็นถึงทัศนคติ ค่านิยม ความเชื่อ ตลอดจนความเป็นไปในสังคม การร่ายรำในพิธีกรรมบวงสรวงนี้นอกจากจะให้ความสำคัญกับกระบวนท่ารำแล้ว ยังมีบริบททางวัฒนธรรมที่แฝงอยู่ด้วย ได้แก่ ภาษาโคราช ทำนองเพลงโคราช วงมโหรีโคราช เครื่องแต่งกาย และจริยธรรมที่ดีในสังคม ก่อให้เกิดสังคมแห่งการเรียนรู้ที่กว้างขวางและยั่งยืน ตลอดจนก่อให้เกิดความหวงแหน ตระหนักรู้และภาคภูมิใจในเอกลักษณ์ท้องถิ่นของตน
การจัดการรำบวงสรวงท้าวสุรนารีนี้มีพัฒนาการ ปรับเปลี่ยนไปตามกาลเวลาและอยู่คู่กับชาวโคราชเรื่อยมาเป็นเวลายาวนานถึง 25 ปี สามารถเป็นแนวทางให้แก่ชุมชนท้องถิ่นอื่น ๆ ที่ประสงค์จะจัดการรำบวงสรวงต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านเมืองของตน ด้วยแนวทางการดำเนินการจากหลักฐานเชิงประจักษ์ในด้านบริบททางวัฒนธรรม

เอกสารอ้างอิง

ณัฏฐินีภรณ์ จันทรโณทัย. สัมภาษณ์. นายกเหล่ากาชาดจังหวัดนครราชสีมา ปี พ.ศ. 2559 จนถึง พฤษภาคม 2564, 29 มกราคม 2564.

ติยาพรรณ ประพันธ์วิทยา. สัมภาษณ์. อดีตรองผู้อำนวยการวิทยาลัยนาฏศิลปนครราชสีมา, 19 กุมภาพันธ์ 2564.

เติม วิภาคย์พจนกิจ. ประวัติศาสตร์อีสาน. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์, 2557.

นฤมล ปิยวิทย์.คำศัพท์ภาษาโคราช. นครราชสีมา: สำนักศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา, 2546.

นวลรวี จันทร์ลุน. “พัฒนาการและนาฏยลักษณ์ของรำโทน จังหวัดนครราชสีมา.” วิทยานิพนธ์

ศิลปศาสตร มหาบัณฑิต, สาขาวิชานาฏยศิลป์ไทย คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548.

มนต์เสน่ห์เมืองโคราช การรำบวงสรวงท้าวสุรนารี ในปี พ.ศ. 2564 [รูปภาพ], สืบค้น 24 มีนาคม 2564, จาก https://www.facebook.com/มนต์เสน่ห์เมืองโคราช-105931010783754, 2564.

เยาวลักษณ์ ประกอบผล. สัมภาษณ์. อดีตครูโรงเรียนอนุบาลนครราชสีมา, 27 กุมภาพันธ์ 2564.

วิลาวัลย์ วัชระเกียรติศักดิ์. สัมภาษณ์. อดีตผู้อำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัย

ราชภัฏนครราชสีมา, 16 กุมภาพันธ์ 2564.

สยามรัฐ กำไลนาค. สัมภาษณ์. รองผู้อำนวยการโรงเรียนเทศบาล 1 (บูรพาวิทยากร), 19 กุมภาพันธ์ 2564.

สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ปกิณกศิลปวัฒนธรรม เล่ม 21 จังหวัดนครราชสีมา. กรุงเทพฯ: รุ่งศิลป์การพิมพ์ (1977), 2558.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

24-12-2021

รูปแบบการอ้างอิง

ชะนะมา ช. (2021). รำบวงสรวงท้าวสุรนารี: ความเป็นมาและบริบททางวัฒนธรรมในการแสดง. วารสารศิลปวัฒนธรรมสวนสุนันทา, 1(1), 69–86. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/artsjournal_ssru/article/view/253581