การแปลคำศัพท์เกี่ยวกับสงครามโลกในเรื่องสั้น “บัตรชีวิต” และ “พระราชกฤษฎีกาข้ามเวลา” ของมาร์แซล เอเม

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการแปลคำศัพท์เกี่ยวกับสงครามโลกในเรื่องสั้น “บัตรชีวิต” (La carte) และเรื่อง “พระราชกฤษฎีกาข้ามเวลา” (Le décret) ของมาร์แซล เอเม (Marcel Aymé) ซึ่งดำเนินเรื่องในระหว่างที่กองทัพเยอรมันเข้ายึดครองประเทศฝรั่งเศส (L’Occupation allemande) ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง บริบททางประวัติศาสตร์จึงเป็นส่วนสำคัญของเรื่อง นอกจากนี้ มาร์แซล เอเมใช้วิธีการเล่าเรื่องสั้นทั้งสองเรื่องนี้แบบบันทึกส่วนตัว ตัวละครผู้ดำเนินเรื่องเขียนบรรยายชีวิตประจำวัน อาหารการกิน การเดินทางไปยังสถานที่ต่าง ๆ รวมถึงการพบปะผู้คน รายละเอียดเหล่านี้ทำให้ผู้วิจัยพบคำศัพท์ที่ใช้เฉพาะในช่วงเวลาดังกล่าว ซึ่งยากต่อการแปลเป็นภาษาไทย เนื่องจากการรับรู้ของคนฝรั่งเศสและคนไทยไม่เหมือนกัน จึงต้องหาวิธีการถ่ายทอดความหมายที่จะทำให้ผู้อ่านเข้าใจคำศัพท์เหล่านี้ ผู้วิจัยใช้วิธีเปรียบเทียบสถานการณ์สงครามระหว่างฝรั่งเศสและไทย และพบว่าคำศัพท์บางคำสามารถแปลได้เมื่อนำมาเปรียบเทียบ เพราะในบริบทของไทยก็มีเหมือนกัน แต่ก็มีคำศัพท์บางคำที่ใช้เฉพาะกับเหตุการณ์ในประเทศฝรั่งเศส ซึ่งไม่พบในประเทศไทย จึงต้องหาวิธีอื่น ๆ มาถ่ายทอดความหมายแทนการแปลแบบตรงตัว เพื่อให้บทแปลสื่อความหมายและทำให้ผู้อ่านเข้าใจเนื้อเรื่อง คำแปลศัพท์ที่นำมาวิเคราะห์ในบทความนี้แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ สิ่งของและสถานที่ เครื่องแบบทหาร ยุทธการทางทหาร และตำแหน่งยศของทหาร