ซอฟต์พาวเวอร์: คำนิยามและการประยุกต์ใช้ในบริบทประเทศไทย

บทคัดย่อ

ปัจจุบันแนวคิดซอฟต์พาวเวอร์ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศไทย อย่างไรก็ตาม มีการอภิปรายกันอย่างแพร่หลายว่าสิ่งใดสามารถส่งเสริมให้เป็นซอฟต์พาวเวอร์ได้ โดยไม่ได้มีการศึกษาอย่างละเอียดและขาดความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความหมายของซอฟต์พาวเวอร์ และถูกนิยามว่า เป็นการเกิดพฤติกรรมที่นำเอาสิ่งใดสิ่งหนึ่งมาใช้ เนื่องจากสิ่งนั้นมีความสอดคล้องกับความต้องการของตนเอง และเห็นว่า มีประโยชน์ ผ่านกระบวนการโน้มน้าวใจ ดึงดูดใจ ให้เกิดความนิยมชมชอบ จนเกิดการนำมาใช้โดยสมัครใจ ไม่มีการใช้กำลังบีบบังคับ

ในประเทศไทยวัฒนธรรมถูกกำหนดให้เป็นทรัพยากรในการแปรรูปเพื่อให้เกิดเป็นซอฟต์พาวเวอร์ เช่น อาหารไทย กีฬามวยไทย เครื่องแต่งกายชุดไทย และเทศกาลที่เกี่ยวกับประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่น เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ยังมีทรัพยากรในมิติอื่นๆ ที่สามารถพัฒนาให้เกิดเป็นซอฟต์พาวเวอร์ได้เช่นกัน เช่น ความเท่าเทียมด้านเพศ ความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม ความเป็นประชาธิปไตย และการให้ทุนการศึกษากับนักศึกษาชาวต่างชาติ เป็นต้น ซึ่งหากมีการพัฒนาทรัพยากรตามที่กล่าวมานี้ ควบคู่กับการพัฒนาทรัพยากรด้านวัฒนธรรม ประเทศไทยก็จะมีความหลากหลายด้านทรัพยากรซอฟต์พาวเวอร์จนสามารถกลายเป็นแบรนด์ประเทศ สร้างการจดจำ สร้างชื่อเสียง สร้างการยอมรับในระดับสากล จนมีประเทศอื่นนำไปใช้หรือยอมทำตาม ซึ่งสิ่งเหล่านี้สามารถสร้างความได้เปรียบทางด้านการแข่งขันในตลาดโลกได้

การพัฒนาทรัพยากรซอฟต์พาวเวอร์ต้องอาศัยการวางยุทธศาสตร์ โดยมีการวางเป้าหมายให้ชัดเจน และสร้างกลไกที่เอื้อต่อการพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์ โดยมุ่งเน้นไปยังผู้ประกอบการวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม เช่น การเพิ่มทักษะที่เป็นที่ต้องการในอนาคต การจัดสรรงบประมาณอย่างเหมาะสม การจัดหาแหล่งเงินทุนที่เข้าถึงได้ง่าย รวมทั้งการปรับเปลี่ยนกฎระเบียบข้อบังคับบางประการที่ไม่เป็นการส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์ เป็นต้น