การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนการฟ้องคดีต่อศาลปกครอง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีปกครอง (2) ศึกษากฎหมายเกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีปกครอง
ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 และการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนการฟ้องคดีตามกฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศ ได้แก่ สาธารณรัฐฝรั่งเศส และเครือรัฐออสเตรเลีย (3) ศึกษาปัญหาเกี่ยวกับความเหมาะสมในการนำวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางปกครองก่อนฟ้องคดีมาใช้ในศาลปกครองของประเทศไทย (4) เสนอแนะมาตรการทางกฎหมายในการกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้องคดีต่อศาลปกครอง ผลการศึกษาพบว่า ตามแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีปกครอง ได้ให้ความสำคัญกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทซึ่งเป็นการระงับข้อพิพาททางเลือกโดยการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีปกครองจะต้องคำนึงถึงหลักความชอบด้วยกฎหมายของการกระทำทางปกครอง และหลักการคุ้มครองประโยชน์สาธารณะ ซึ่งเป็นหลักการพื้นฐานของกฎหมายปกครอง การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีปกครองจึงต้องพิจารณาถึงข้อจำกัดอำนาจของฝ่ายปกครอง และพิจารณาถึงผลกระทบต่อประโยชน์สาธารณะประกอบด้วย โดยกฎหมายต่างประเทศ ได้แก่ สาธารณรัฐฝรั่งเศส และเครือรัฐออสเตรเลีย มีบทบัญญัติที่ชัดเจนในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้องคดีปกครองต่อศาล ซึ่งกฎหมายไทยมีบทบัญญัติเกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีปกครอง แต่บทบัญญัติที่มีอยู่ไม่สามารถดำเนินการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้ สำหรับกฎหมายของสาธารณรัฐฝรั่งเศสกำหนดให้สามารถไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนที่จะมีการฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้ โดยคู่กรณีเป็นผู้ริเริ่มให้มีการไกล่เกลี่ยและเป็นผู้เลือกผู้ไกล่เกลี่ย
ข้อพิพาทเอง หรือจะร้องขอต่ออธิบดีศาลปกครองชั้นต้นที่มีอำนาจในการพิจารณาคดีให้แต่งตั้งผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ส่วนกฎหมายของเครือรัฐออสเตรเลียกำหนดให้คู่กรณีร้องขอต่อศาลเพื่อให้มีคำสั่งส่งการพิจารณาคดีไปยังผู้ไกล่เกลี่ยเพื่อดำเนินการระงับข้อพิพาทโดยการไกล่เกลี่ย ซึ่งเป็นการดำเนินการไกล่เกลี่ยก่อนฟ้องคดีปกครอง จึงสมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติในพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ให้นำวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทมาใช้ในคดีปกครองก่อนฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้