การสร้างสรรค์ชุดการแสดง ชักเย่อเกวียนพระบาท

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อสร้างสรรค์ชุดการแสดง “ชักเย่อเกวียนพระบาท” โดยศึกษาจากเอกสาร หนังสือ บทความ และภาคสนาม โดยการสัมภาษณ์ และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วมในกิจกรรมประเพณีแห่พระบาทผ้า  และการชักเย่อเกวียนพระบาทของชาวตะปอน อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี  ผลการวิจัยพบว่า    การเล่นชักเย่อเกวียนพระบาทเป็นการเล่นที่แสดงถึงวิถีชีวิตที่มีความชัดเจนในเรื่องความเชื่อในพระพุทธศาสนา  การแสดงถึงความสามัคคี การร่วมแรงร่วมใจทำกิจกรรมหลังจากพิธีกรรมทางศาสนา เพื่อหาความเพลิดเพลินและการอนุรักษ์วัฒนธรรม ประเพณีที่งดงามให้เป็นมรดกแก่ชุมชน  ผู้วิจัยได้นำประเพณีการแห่พระบาทและการเล่น  ชักเย่อเกวียนมาเป็นแนวคิดในการสร้างสรรค์การแสดงชุด “ชักเย่อเกวียนพระบาท”   กระบวนการสร้างสรรค์เริ่มจากการกำหนดรูปแบบเป็นการแสดงพื้นบ้านประกอบด้วยการแสดง 3 ช่วง คือ ช่วงที่ 1  การแห่อัญเชิญพระบาทผ้าจากพระอุโบสถมาประดิษฐานบนเกวียนและชาวบ้านชายหญิงชักชวนกันมาเล่นชักเย่อเกวียนพระบาท  สื่อถึงความเชื่อ ความศรัทธาที่มีต่อความศักดิ์สิทธิ์ของผ้าพระบาท  ช่วงที่ 2  การแข่งขันชักเย่อเกวียนพระบาท  สื่อถึงกระบวนการเล่นชักเย่อเกวียนพระบาท  และช่วงที่ 3  การรื่นเริงสนุกสนานหลังจากเสร็จสิ้นกิจกรรม และการแห่รอยพระบาทผ้ากลับหมู่บ้านของผู้ชนะ  สื่อถึงความสนุกสนานรื่นเริงและความสามัคคีของคนในหมู่บ้าน  ผู้แสดงประกอบด้วยชายและหญิงจำนวน 24 คน แบ่งผู้แสดงเป็นชาวบ้านชายหญิงในกระบวนแห่พระบาท 8 คน  และ    ผู้แสดงชาวบ้านในการชักเย่อเกวียน ชาย 8 คน หญิง 8 คน  ออกแบบการแต่งกายโดยเลียนแบบชุดชาวบ้านชายและหญิงในสมัยโบราณ  มีการใช้อุปกรณ์ประกอบการแสดง ใช้วงปี่พาทย์บรรเลงประกอบการแสดงโดยประดิษฐ์ทำนองเพลงในแต่ละช่วงขึ้นใหม่และประพันธ์บทร้องประกอบการแสดงในช่วงที่ 3 มีชื่อว่า “รำวงชักเย่อเกวียน” ออกแบบกระบวนท่ารำโดยใช้ท่านาฏศิลป์ไทยผสมผสานกับท่าทางการเล่นชักเย่อเกวียนและการรำวงโบราณของชาวบ้าน  เพื่อให้เกิดความสมบูรณ์ของการแสดง