การยกระดับศิลปะการแสดงพื้นบ้านสู่การพัฒนาหลักสูตรการศึกษาท้องถิ่น: กรณีศึกษา ศิลปะการแสดงพื้นบ้านในประเพณีการแห่ช้างผ้า อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง กรณีศึกษา ศิลปะการแสดงพื้นบ้านในประเพณีการแห่ช้างผ้า อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาของศิลปะการแสดงในประเพณีแห่ช้างผ้า อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง และศึกษาการยกระดับศิลปะการแสดงพื้นบ้านสู่การพัฒนาหลักสูตรการศึกษาท้องถิ่น โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า การแห่ช้างผ้าเป็นประเพณีดั้งเดิมของชุมชนชาวไทยใหญ่หรือเงี้ยวที่อพยพเข้ามาอาศัยในอำเภอแม่เมาะที่นิยมจัดขึ้นในเดือนเมษายนของทุกปี ภาครัฐและสถาบันการศึกษาได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของประเพณีและศิลปะการแสดงพื้นบ้านจึงได้ส่งเสริมและบูรณาการประเพณีการแห่ช้างผ้าให้สร้างสรรค์ในรูปแบบศิลปะการแสดงพื้นบ้านชุดฟ้อนตำนานช้างผ้า จากนั้นคุณครูรวงทอง รักษ์สกุล ได้นำไปต่อยอดองค์ความรู้ทางการศึกษาโดยการบรรจุไว้ในหลักสูตรสถานศึกษาสาระท้องถิ่นในรายวิชานาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ โรงเรียนอนุบาลแม่เมาะ จังหวัดลำปาง โดยมีกระบวนการสำคัญ 5 ประการ ได้แก่ 1. การศึกษาข้อมูลพื้นฐาน 2. การออกแบบและจัดสร้างศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่มีแนวคิดมาจากประเพณีท้องถิ่น 3. การสร้างหลักสูตรท้องถิ่น 4. การทดลองใช้หลักสูตร และ 5. การประเมินการใช้หลักสูตร เพื่อให้ผู้เรียนมีโอกาสเรียนรู้ประเพณีแห่ช้างผ้าผ่านการแสดงฟ้อนตำนานช้างผ้า ก่อให้เกิดความรัก ความหวงแหน และตระหนักถึงคุณค่าของประเพณีแห่ช้างผ้าซึ่งเป็นมรดกของชุมชน