89 ผืนผ้า จิตรกรรมอีสานผ้าพระเวสบูชาในหลวงรัชกาลที่ 9

Main Article Content

ห่มสวรรค์ อู่ม่านทรัพย์

บทคัดย่อ

             ผ้าพระเวส หรือ ผ้าผะเหวด เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของคนอีสาน ภาพวาดบนผืนผ้าสะท้อนให้เห็นถึง ความคิด คติทางความเชื่อทางศาสนาผ่านเรื่องราวของพระเวสสันดรชาดกเป็นเสมือนการบันทึกภาพวาดของช่างเขียนเพื่อนำไปใช้ประกอบการเทศน์พระเวส และพิธีเชิญพระเหวดเข้าเมืองขบวนแห่ผ้าพระเวส เป็นพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนามีกุศโลบายในการให้ความรู้แก่คนอีสานผ่านภาพคติธรรม คำสอน ที่มีแนวคิดเกี่ยวกับการสร้างบุญและบริจาคทาน เป็นการให้ความรู้ทางปัญญาแก่ชุมชนโดยมีพุทธศาสนาเป็นศูนย์รวมทางจิตใจ  การสร้างผ้าพระเวส จำนวน 89 ผืนนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะสร้างสรรค์และอนุรักษ์ผลงานจิตรกรรมอีสานที่นับวันจะเลือนหายไปตามกาลเวลา อันได้มาจากกการได้ศึกษาข้อมูลงานจิตรกรรมอีสาน และการซึมซับประสบการณ์การเรียนรู้การเป็นช่างพื้นบ้าน หรือ ช่างแต้ม ในวัดภาคอีสาน จากการเรียนรู้ฝึกฝนเทคนิคและกระบวนการถ่ายทอดแบบวิถีของช่างพื้นบ้าน เพื่อทำความเข้าใจและอนุรักษ์รูปแบบงานจิตรกรรมอีสานเอาไว้  อีกทั้งในกระบวนการสร้างสรรค์ความคิดเชิงเนื้อหาได้น้อมนำเอาเรื่องราวพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เข้ามาเป็นแบบในการสร้างสรรค์เพื่อเป็นการน้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ที่ทรงเป็นพระผู้ให้ ไว้เป็นพุทธบูชา ตามเจตนารมณ์ของผู้วิจัยในการสร้างสรรค์เพื่อทำให้เกิดสาธารณประโยชน์ในด้านการสืบสานอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของชาวไทยอีสาน  และเพื่อเป็นการบูรณาการความรู้เดิมปรับประยุกต์วิธีการมาพัฒนาให้เกิดเป็นผลผลิตทางภูมิปัญญาไปในทางการพัฒนาจากองค์ความรู้ศิลปะร่วมสมัยเพื่อให้เข้าถึงคนในชุมชนผ่านงานบุญพระเวส

Article Details

บท
ทัศนศิลป์

References

ขวัช ปุณโณทก. (2530). ศิลาจารึกวัดแดนเมือง 2, ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว: ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์ อีสาน. กรุงเทพฯ: คุณพินอักษรกิจ.

จักรมนตรี ชนะพันธ์. (21 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2550). บุญผะเหวดอีสาน : กับมหาทานบารมี. สืบค้นจาก https://www.silpa- mag.com/club/art-and-culture/article_6667

จารุณี อินเฉิดฉาย. (2545). พระบฎ: ภูมิปัญญาไทยในจิตรกรรมไทยประเพณี ศิลปากร, กรุงเพทฯ: เอ.พี.กราฟิค ดีไซน์และการ

พิมพ์ จำกัด.

ชวลิต อธิปัตยกุล. (2559). รายงานการวิจัย ฮูปแต้มในวัฒนธรรมลาว-ลาวล้านช้าง : ความโยงใยเชื่อมโยงสืบทอดกับฮูบแต้ม อีสาน ของประเทศไทย. อุดรธานี: เต้า-โล้.

ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์. (2560). ฮูปแต้ม มรดกวัฒนธรรมสองฝากฝัง. ใน มารศรี สอทิพย์ การสัมมนาวิชาการสานสัมพันธ์

วรรณกรรมไทย-ลาว ครั้งที่ 4. ขอนแก่น

พระครูวินัยธรมานพ ปาละพันธ์ (กนุตสี โล). (2553). สืบสานการเทศน์่มหาชาติ. กรุงเทพ ฯ : บริษัท เอดิสัน เพรสโพรศักส์ จำกัดไพโรจน์ สโมสร. (2532). จิตรกรรมฝาผนังอีสาน. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์พริ้นต์กรุ๊ป จำกัด

รณภพ เตชะวงศ์. (2553). ความเหมือนที่แตกต่าง ใน นิยม วงศ์พงษ์ทำ, บทความวิชาการศิลปวัฒนธรรมลาว-ไทย: มรดกล้านช้าง 2. ขอนแก่น: โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา

ศิริพันธุ์ ตาบเพ็ชร. (2541). ฮูปแต้มสิมอีสาน จังหวัดมหาสารคาม. เมืองโบราณ

สารานุกรมวัฒนธรรมไทย. (2542). ภาคอีสาน เล่ม 9. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพานิชย์

สุมาลี เอกชนนิยม. (2548). ฮูปแต้มในสิมอีสาน งานศิลป์สองฝั่งโขง. กรุงเทพฯ: มติชน

สุรชัย จงจิตงาม. (2551). พระบฎวัดนาคตหลวง. วารสารเมืองโบราณ. 34(3), 1.

อภิวัชญา นาเลิง. (2558). การเปลี่ยนแปลงด้านรูปแบบผ้าผะเหวดอีสาน. วารสารวิถีสังคมมนุษย์. 3(2), 156-178