ทฤษฏีการย้ายถิ่นกับชาวจีนอพยพใหม่

บทคัดย่อ

ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีจำนวนประชากรชาวจีนอาศัยอยู่มากที่สุดประเทศหนึ่งนอกจีนแผ่นดินใหญ่ โดยมีกรุงเทพมหานครเป็นเมืองที่มีชุมชนชาวจีน (China Town) ที่ใหญ่ที่สุด ซึ่งชาวจีนโพ้นทะเลในประเทศไทยนั้นคิดเป็นจำนวนถึงร้อยละ 11 จากจำนวนประชากรทั้งหมด และเนื่องด้วยผลของการกลืนกลาย (assimilation) ที่เป็นไปอย่างราบรื่นในอดีต โดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงปลายรัชสมัยของราชวงศ์ชิง จึงเป็นเรื่องที่ไม่น่าแปลกใจเลยที่ประเทศจีนและไทยจะมีความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้น โดยเฉพาะในเรื่องของวัฒนธรรมและเศรษฐกิจผ่านการแลกเปลี่ยนทางการค้าและวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นผ่านชุมชนของชาวไทยและชาวจีน

       บทบาทและสถานะของชาวจีนโพ้นทะเลได้เปลี่ยนแปลงไปตามช่วงสมัย ในปัจจุบันผู้อพยพชาวจีนมิได้เป็นผู้อพยพที่เป็นแรงงานไร้ฝีมือดังในอดีตอีกต่อไปเหมือนในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น การสำรวจของสถาบันเอเชียศึกษา ศูนย์วิจัยการย้ายถิ่นแห่งเอเชีย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้พบว่า ผู้อพยพชาวจีนระลอกใหม่ (ซึ่งในที่นี้จะเรียกว่าชาวจีนอพยพใหม่) ได้มาพร้อมกับทุนเพื่อการลงทุนในธุรกิจที่เกิดขึ้นใหม่ (Start-up) ในกรุงเทพฯ โดยจากการสำรวจชาวจีนทั้ง 119 คนที่อพยพมาอาศัยอยู่ในย่านห้วยขวางเป็นเวลากว่าหนึ่งปี พบว่าร้อยละ 68.9 ของพวกเขาเป็นผู้ที่จบปริญญาตรีแล้ว

       อย่างไรก็ตาม ในการศึกษาเรื่องการอพยพหรือการย้ายถิ่นของชาวจีนอพยพใหม่มายังประเทศไทยนั้น จะไม่สามารถทำได้สมบูรณ์หากขาดความเข้าใจของกรอบของทฤษฎีที่จะช่วยทำให้เราเข้าใจในการวิเคราะห์สถานการณ์ของการย้ายถิ่นของชาวจีนอพยพใหม่เหล่านี้ได้ ปรากฏการณ์การย้ายถิ่นของกลุ่มชาวจีนนี้ มิได้เกิดขึ้นแค่เพียงในประเทศไทยเท่านั้น    แต่ยังเกิดขึ้นไปทั่วโลก โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การปรากฏตัวของชาวจีนภูมิภาคดังกล่าวมักจะถูกจับตามองไปยังเรื่องของการค้า การลงทุน การเมืองและความมั่นคง ทั้งนี้ผู้เขียนมีความประสงค์ที่จะนำทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการอพยพและการย้ายถิ่นมารวบรวมและอธิบายเพื่อให้เกิดความเข้าใจในการวิจัยเรื่องนี้มากยิ่งขึ้น