การรวมกลุ่มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน และการเตรียมความพร้อมในการเป็นประชาคมอาเซียนของผู้ประกอบการและพนักงานของธุรกิจตัวแทนรับจัดการขนสินค้า

บทคัดย่อ

          การศึกษาเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรวมกลุ่มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน และการเตรียมความพร้อมในการเป็นประชาคมอาเซียนของผู้ประกอบการและพนักงานของธุรกิจตัวแทนรับจัดการขนสินค้า และเพื่อศึกษาผลกระทบจากการรวมกลุ่มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนทั้งในด้านบวกและด้านลบของผู้ประกอบการและพนักงานของธุรกิจตัวแทนรับจัดการขนสินค้า โดยใช้แบบสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประชากรในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ คือ ผู้ประกอบการ จำนวน 5 บริษัท และตัวแทนพนักงานจำนวน 5 บริษัท ๆ ละ 2 คน รวมทั้งสิ้น 10 คน ซึ่งเป็นผู้รับจัดการขนส่งสินค้า โดยใช้รายชื่อสมาชิกของสมาคมผู้รับจัดการขนส่งสินค้า การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ โดยใช้ใช้แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการสร้างมโนทัศน์เชิงทฤษฎี (Theoretical Coding) ในรูปของข้อเสนอที่เป็นข้อสรุปเชิงทฤษฎี (Proposition) ผลการศึกษาพบว่า (ก) การเตรียมความพร้อมในการเป็น AEC โดย (1) SMEs และภาคแรงงานในธุรกิจระดับนี้ ควรเร่งพัฒนาเครือข่ายด้วยการจับมือสร้างพันธมิตรทางธุรกิจ ซึ่งเป็นการร่วมมือกับผู้ประกอบการไทยด้วยกันหรือร่วมกับผู้ประกอบการในประเทศต่างๆ ในอาเซียน หรือหากมีความสามารถเพียงพอก็ย่อมเป็นโอกาสจากเงื่อนไขที่เอื้อให้เกิดการลงทุนธุรกิจ การเคลื่อนย้ายสินค้าและเคลื่อนย้ายแรงงานแบบข้ามพรมแดนได้สะดวกมากขึ้น (2) การสนับสนุนบุคลากรในบริษัทที่เป็นสมาชิกของสมาคมด้วยการจัดหลักสูตรอบรมด้านภาษาอังกฤษรวมถึงการให้ความรู้ใหม่ๆ เกี่ยวกับการขนส่งมากขึ้นโดยร่วมกับสถาบันการศึกษาที่เป็นพันธมิตรเพื่อเป้าหมายในการสร้างบุคลากรที่มีคุณภาพในอนาคต (3) ผู้ให้บริการจำเป็นต้องมีการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับการดำเนินธุรกิจ โดยหากมีศักยภาพก็อาจเพิ่มการให้บริการแบบครบวงจรตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ  หรืออาจรวมตัวกันให้บริการภายใต้ความถนัดที่หลากหลาย (4) การส่งเสริมและผลักดันให้สมาชิก โดยเฉพาะรายเล็กๆ ได้เล็งเห็นถึงความเปลี่ยนแปลงต่างๆ เพื่อร่วมกันหาทางป้องกัน เพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินธุรกิจการพัฒนาบุคลากร ตลอดจนการให้บริการที่พึงพอใจกับลูกค้า ซึ่งทั้งหมดนี้จำเป็นต้องทำไปพร้อมๆ กัน และ (5) การประสานกับภาครัฐซึ่งสนับสนุนเงินทุนผ่านกองทุนเพื่อช่วยเหลือผู้ประกอบการภาคการผลิตหรือบริการที่ได้รับผลกระทบจากการเปิดเสรีทางการค้า ทั้งนี้กระทรวงพาณิชย์ได้จัดสรรเงินจากกองทุนดังกล่าวเป็นกองทุนเพื่อการปรับตัวของภาคการผลิตและบริการ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งแผนงานด้านการรองรับผลกระทบที่จะเกิดขึ้นในอนาคตอีกด้วย และ (ข) ผลกระทบจากการเป็น AEC คือ (1) เงื่อนไขการเปิดเสรีภายใต้การสนับสนุนให้ทุนต่างชาติในอาเซียนเข้ามาลงทุนในประเทศต่างๆ ได้เพิ่มขึ้นจากสัดส่วนการถือหุ้นร่วมทุนจากเดิมคือ ชาวต่างชาติถือหุ้นได้สูงสุดที่ 49% ขยายมาเป็น 70%ก็อาจเสี่ยงต่อการที่ผู้ประกอบการของไทยทั้งที่มีอยู่เดิม และรายใหม่ๆ อาจเติบโตได้ยาก หรือถูกครอบงำ และเข้าครอบครองกิจการโดยทุนต่างชาติที่มีพื้นฐานแข็งแกร่งกว่า (2) ข้อกำหนดเกี่ยวกับการอำนวยความสะดวกในการเคลื่อนย้ายแรงงานวิชาชีพชาวอาเซียนที่จะกระทำได้โดยเสรีมากขึ้น อาจจะส่งผลต่อระบบการจ้างงานของอุตสาหกรรมนี้ในประเทศไทยไปด้วย และ (3) แม้การเปิดเสรีธุรกิจด้านการให้บริการโลจิสติกส์มากขึ้นอาจส่งผลดีต่อผู้ใช้บริการจากมีการแข่งขันในฟากของผู้ให้บริการที่สูงขึ้น แต่ในระยะยาวแล้วการแข่งขันดังกล่าวอาจลดลงโดยเหลือเพียงผู้ให้บริการขนาดใหญ่จำนวนน้อยรายที่เป็นทุนต่างชาติซึ่งหากเข้ามามีบทบาทในอุตสาหกรรมนี้มากขึ้นก็อาจทำให้อำนาจต่อรองของผู้ใช้บริการค่อยๆ ลดลง