ความสัมพันธ์และรูปแบบของระบบอุปถัมภ์ในการเมืองท้องถิ่น: กรณีศึกษา ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดอ่างทอง

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะกลุ่มและอำนาจทางการเมืองของกลุ่มต่าง ๆ ในจังหวัดอ่างทอง
และ ศึกษาการใช้ระบบอุปถัมภ์ในการเมืองของจังหวัดอ่างทอง โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากการวิจัยเอกสาร ศึกษาข้อมูลเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง และการสัมภาษณ์เชิงลึก ใช้วิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง ใช้แบบสัมภาษณ์ทั้งแบบมีโครงสร้างและไม่มีโครงสร้าง กลุ่มตัวอย่างจำนวน 55 คน แบ่งเป็นสามฝ่าย คือ ฝ่ายข้าราชการการเมือง จำนวน 20 คน
ฝ่ายข้าราชการประจำ จำนวน 15 คน และฝ่ายประชาชนในพื้นที่จำนวน 20 คน

         ผลการวิจัยพบว่า การเมืองท้องถิ่นในจังหวัดอ่างทองมีการกระจุกตัวของอำนาจอยู่ที่กลุ่ม ๆ เดียว ที่ใช้ชื่อว่า กลุ่มสำนึกรักบ้านเกิด ซึ่งเป็นกลุ่มที่มีสมาชิกของกลุ่มชนะการเลือกตั้งในการเมืองท้องถิ่นและเข้ามาบริหารบ้านเมืองด้วยกันทั้งสิ้น ซึ่งนับว่าเป็นส่วนหนึ่งของระบบอุปถัมภ์จากอดีตนักการเมืองระดับชาติ ผู้ซึ่งยังคงมีบทบาทสำคัญและมีอิทธิพลต่อการเมืองท้องถิ่นของจังหวัดอ่างทองอยู่ และเมื่อสมาชิกของกลุ่มสำนึกรักบ้านเกิดนี้จะต้องตัดสินใจในการบริหารบ้านเมือง ก็จะมีผลต่อการเอื้อผลประโยชน์ให้กับสมาชิกในกลุ่ม จึงทำให้เห็นว่าระบบอุปถัมภ์ในการเมืองท้องถิ่นของจังหวัดอ่างทองมีความเข้มข้นและเป็นปึกแผ่นมาเป็นระยะเวลายาวนาน ผลของการศึกษาวิจัยฉบับนี้ ทำให้เห็นถึงรูปแบบของการเมืองไทยที่มีระบบอุปถัมภ์เป็นพื้นฐานของโครงสร้างทางการเมือง รวมไปถึงความสัมพันธ์ทางสังคมของบุคคลที่เป็นเสมือนเครือญาติที่สนิทชิดเชื้อ ซึ่งส่งผลไปถึงการเมืองในทุก ๆ ระดับ ไม่เว้นแม้กระทั่งการเมืองในระดับท้องถิ่น สามารถสรุปประเด็นในเรื่องผลประโยชน์ที่ได้เป็น 3 ด้านได้แก่ผลประโยชน์เชิงบุคคล เชิงนโยบายสาธารณะและเชิงพานิชย์