การเมืองใน “สาส์นสมเด็จ”

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ทางการเมืองการปกครองของประเทศสยามและประเทศไทย ที่ปรากฏในหนังสือชุด “สาส์นสมเด็จ” ที่มีความสัมพันธ์กับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และ 2) เพื่อศึกษา “คำสำคัญการเมือง” ที่ปรากฏในหนังสือชุด “สาส์นสมเด็จ”และความหมายต่อการเมืองการปกครองโดยรวมของประเทศสยามหรือประเทศไทยในปัจจุบัน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลในหนังสือชุด “สาส์นสมเด็จ” วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา โดยใช้วิธีคิดทางประวัติศาสตร์ และ
การนำเสนอจะใช้การพรรณนาประกอบกับเหตุการณ์

ผลการวิจัยพบว่า 1) สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงบอกเล่าถึงเหตุการณ์ทางการเมืองที่ได้ประสบการณ์ทั้งเรื่องในอดีตและเรื่องปัจจุบันผ่านหนังสือชุด “สาส์นสมเด็จ” 2) “คำสำคัญทางการเมือง” เป็นถ้อยคำที่ทรงสื่อสารกัน ที่ทั้งสองพระองค์พยายามหลีกเลี่ยงที่จะสื่อสารกันในเรื่องของการเมือง ได้แก่ คำว่า เจ้านายพระเกียรติยศ อเนกชนนิกรสโมสรสมมติ ขุนนาง ฝรั่ง และศิวิไลซ์ สำหรับคำสำคัญทางการเมืองเหล่านี้สามารถนำมาอธิบายความหมายต่อการเมืองการปกครองได้