การจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning เพื่อพัฒนาความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ เรื่อง ปริมาตรและความจุของรูปเรขาคณิตสามมิติของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
คำสำคัญ:
การจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning, ความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์, วิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียนบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ที่พัฒนาความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ เรื่อง ปริมาตรและความจุของรูปเรขาคณิตสามมิติ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และ 2) เพื่อศึกษาพัฒนาการของความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ของนักเรียน เมื่อผ่านการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning กลุ่มเป้าหมายคือ นักเรียนจำนวน 14 คน โรงเรียนขนาดเล็กแห่งหนึ่ง ในอำเภอพรานกระต่าย จังหวัดกำแพงเพชร ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2567 การวิจัยนี้ใช้รูปแบบการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน 3 วงจรปฏิบัติการ เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบสะท้อนผลการจัดการเรียนรู้ ใบกิจกรรม และแบบวัดความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลแบบสามเส้า ผลการวิจัยพบว่า
1) แนวทางการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ขั้นที่ 1 นำเข้าสู่
บทเรียน ควรเริ่มบทเรียนด้วยกิจกรรม Brain Gym ขั้นที่ 2 ศึกษาวิเคราะห์ ควรแบ่งเนื้อหาเป็นตอนสั้น ๆ และมีคำถามแทรก ขั้นที่ 3 ปฏิบัติ ควรส่งเสริมให้นักเรียนแบ่งหน้าที่ที่ชัดเจนและคอยให้ความช่วยเหลือนักเรียนอย่างเหมาะสม ขั้นที่ 4 สรุป ควรสนับสนุนให้นักเรียนสามารถตั้งคำถามและแสดงความคิดเห็น ขั้นที่ 5 ปรับปรุงการเรียนรู้และนำไปใช้ ควรเปิดโอกาสให้นักเรียนปรับปรุงทั้งชิ้นงานและใบกิจกรรม การปรับขั้นที่ 6 การประเมินผล ควรเน้นให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการประเมินที่หลากหลาย ทั้งนี้ครูควรกำหนดสถานการณ์ปัญหาที่สอดคล้องกับบริบทโลกจริง นอกจากนี้พบว่า 2) นักเรียนสามารถพัฒนาความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ ในด้านการใช้คณิตศาสตร์มากที่สุด รองลงมาคือการตีความและประเมินผลลัพธ์ และการคิดหรือแปลงปัญหาทางคณิตศาสตร์ตามลำดับ
เอกสารอ้างอิง
กมล โพธิ เย็น. (2564). Active learning: การจัดการเรียนรู้ที่ตอบโจทย์การจัดการศึกษาในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 19(1), 11–28.
จันทร์ฉาย ฉิมบุญ. (2567). การจัดกิจกรรมเสริมการเรียนรู้คณิตศาสตร์ที่เน้นการปฏิบัติโดยใช้งานทางคณิตศาสตร์ เพื่อส่งเสริมความสามารถในการสื่อสารทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เศษส่วน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่มีสมาธิสั้น [รายงานการค้นคว้าอิสระระดับมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยนเรศวร].
ณัฐดนัย โสทะ. (2563). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดการศึกษาคณิตศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับชีวิตจริง เพื่อส่งเสริมการรู้เรื่องคณิตศาสตร์ของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 [รายงานการค้นคว้าอิสระระดับมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยนเรศวร].
ทิศนา แขมมณี. (2560). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธนกฤต วงศ์กุล. (2564). การจัดการเรียนรู้แบบ active learning เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษา. วารสารครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 13(2), 45–59.
ธัญพิมล จันทร์นุ่ม, & จงกล ทำสวน. (2560). ผลของการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวการศึกษาคณิตศาสตร์ที่สอดคล้องกับชีวิตจริงร่วมกับการพัฒนาความคิดของเด็กที่มีต่อความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์และความสามารถในการสื่อสารทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. An Online Journal of Education, 12(2), 141–158.
นภัสสร แก้วมีชัย. (2563). การจัดการเรียนรู้ที่เน้นการปฏิบัติโดยใช้งานทางคณิตศาสตร์เพื่อพัฒนาการคิดสร้างสรรค์ทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เศษส่วนและจำนวนคละ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 [รายงานการค้นคว้าอิสระระดับมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยนเรศวร].
ปริญญา ชมนก, & สิรินภา กิจเกื้อกูล. (2567). การส่งเสริมความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาทรัพยากรน้ำเป็นฐาน เรื่อง สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา, 19(1), 17. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/yru_human/article/view/265853
พิมพาพัญ ทองกิ่ง. (2563). บทบาทครูกับการจัดบรรยากาศชั้นเรียนเชิงบวกในศตวรรษที่ 21. Journal of Inclusive and Innovative Education, 4(1), 50–59.
วราภรณ์ ศรีน้อย. (2563). ผลของการจัดการเรียนรู้แบบ active learning ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์เรื่องเรขาคณิตสามมิติของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 22(1), 77–88.
สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ (องค์การมหาชน). (2567). ค่าสถิติพื้นฐานผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ปีการศึกษา 2566.
สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ (องค์การมหาชน). (2567). ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ปีการศึกษา 2566. ผู้แต่ง.
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2566). การแถลงข่าวผลการประเมิน PISA 2022. สืบค้นเมื่อ 13 มีนาคม 2567, จาก https://pisathailand.ipst.ac.th/news-21/
สมชาย โพธิจาทุม. (2564). การศึกษาความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ เรื่อง ปริมาณ ปริภูมิและรูปทรงของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้ตามกระบวนการคิดให้เป็นคณิตศาสตร์ [วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ].
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2562). แนวทางการนิเทศเพื่อพัฒนาและส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ตามนโยบายลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2565). รายงานผลการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานตามนโยบายกระทรวงศึกษาธิการ ที่เกี่ยวข้องกับสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 [E-Book]. https://eva.obec.go.th/publicationbook/867/
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2550). แนวทางการจัดการเรียนรู้โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ. พริกหวานกราฟฟิค.
สิรินภา กิจเกื้อกูล. (2557). การจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์: ทิศทางสำหรับครูทศวรรษที่ 21. จุลดิศการพิมพ์.
สุธิดา จันทร์เพ็ญ. (2561). ผลของกิจกรรมฐานการเรียนรู้ที่มีต่อความเข้าใจเรื่องปริมาตรของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. วารสารครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 46(3), 201–215.
สุนิสา เกิดผล. (2562). การจัดกิจกรรม active learning เพื่อพัฒนาความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษา. วารสารวิจัยและพัฒนาการศึกษา, 14(1), 33–47.
องค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา. (2561). ผลการประเมินสมรรถนะนักเรียนมาตรฐานสากล (PISA) 2018: ความฉลาดรู้ด้านคณิตศาสตร์ (แปลจาก OECD). สืบค้นจาก https://www.oecd.org/pisa/
อัมพร ม้าคนอง. (2553). ทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์: การพัฒนาเพื่อพัฒนาการ. ศูนย์ตำราและเอกสารทางวิชาการ คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Bonwell, C. C., & Eison, J. A. (2020). Active learning: Creating excitement in the classroom. ASHE-ERIC Higher Education Report.
Jäder, J., Lithner, J., & Sidenvall, J. (2020). Mathematical problem solving in textbooks from twelve countries. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 51(7), 1120–1136.
Kemmis, S. (1996). Participatory action research and the public sphere. Educational Action Research, 4(3), 457–476. https://doi.org/10.1080/0965079960040306
Mayer, R. E. (2002). Rote versus meaningful learning. Theory into Practice, 41(4), 226–232.
National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics. NCTM.
OECD. (2018). PISA 2018 assessment and analytical framework: Reading, mathematics and science. OECD Publishing.
Prince, M. (2021). Does active learning work? A review of the research. Journal of Engineering Education, 93(3), 223–231.
Santoro, A. M. (2004). The academic value of hands-on craft project in school. [Publisher not specified].
The Organisation for Economic Co-operation and Development. (2018). PISA for development assessment and analytical framework: Reading, mathematics and science. OECD Publishing.
Van de Walle, J. A., Karp, K. S., Lovin, L. H., & Bay-Williams, J. M. (2019). Elementary and middle school mathematics: Teaching developmentally (10th ed.). Pearson Education.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการวิจัยการบริหารการพัฒนา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา และคณาจารย์ท่านอื่นๆ ในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
