การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุขให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรณีเกิดโรคอุบัติใหม่เพื่อการบริหารการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อ ไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ในช่วงปี พ.ศ. 2563–2565

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพปัญหาของการบริหารจัดการการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (โควิด-19) ไปสู่การปฏิบัติในระดับท้องถิ่น ในช่วงปี พ.ศ. 2563-2565 2) การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุขให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเมื่อเกิดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ในช่วงปี พ.ศ. 2563-2565 และ 3) การบริหารจัดการการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (โควิด-19) ในการดำเนินงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั่วประเทศ โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ทรงคุณวุฒิที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 จำนวน 39 คน ใช้วิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง และนำข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพปัญหา คือ (1) ด้านนโยบาย กฎหมาย มาตรการ กฎ และระเบียบต่าง ๆ (2) ด้านข้อจำกัดด้านอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย (3) งบประมาณ (4) เรื่องระเบียบจัดซื้อจัดจ้าง (5) ความร่วมมือของประชาชน (6) บุคลากรไม่เพียงพอ และ (7) ความร่วมมือจากหน่วยงานรัฐอื่น ๆ ก็มีค่อนข้างน้อยมาก 2) การกระจายอำนาจ คือ (1) บทบาทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นองค์กรที่มีความใกล้ชิดกับประชาชนและสภาพปัญหามากที่สุด (2) การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุขในการบริหารจัดการการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัลโคโรนา 2019 ในท้องถิ่นควรเป็นการแบ่งอำนาจ มีความเป็นอิสระในการปกครองตนเอง (3) การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุขให้กับการปกครองส่วนท้องถิ่นนั้น เริ่มต้นจากพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่ท้องถิ่น และ 3) การบริหารจัดการ คือ (1) การจัดการการบริหารจัดการ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นค่อนข้างมีอิสระ การมอบอำนาจโดยรัฐส่วนกลางผ่านกระทรวงหรือกรมไปที่หน่วยงานระดับภูมิภาคหรือจังหวัดโดยตรง ทำให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นถูกกำกับดูแลโดยหน่วยงานส่วนกลางและส่วนภูมิภาคอย่างเคร่งครัด (2) นโยบายจากรัฐบาลในการจัดการการแพร่ระบาดของโควิด-19 มีความเหมาะสมกับสถานการณ์และมีอิสระ และ (3) ปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญ คือ ระเบียบการเบิกจ่ายงบประมาณเพื่อใช้ในการจัดซื้อจัดจ้างเวชภัณฑ์ อุปกรณ์ป้องกันและกำจัดเชื้อโรค ไม่ทันสมัยต่อสถานการณ์เนื่องจากสินค้าที่จำเป็นนั้นมีราคาแพง ระเบียบการบริหารจัดการ ไม่มีอิสระในเรื่องของการทำงาน ท้องถิ่นก็จะมีข้อจำกัดในเรื่องของงบประมาณ กระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง และประชาชนบางครั้งไม่เข้าใจไม่ค่อยให้ความร่วมมือ เช่น เรื่องการกักตัว รวมถึงเรื่องขาดความรู้