การออกแบบสวนสาธารณะเพื่อคนพิการโดยอ้างอิงผลจากการวิจัย: กรณีศึกษา พื้นที่ศูนย์กีฬาทางน้ำ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต

บทคัดย่อ

สวนสาธารณะเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของชุมชนเมืองในการเป็นพื้นที่ส่งเสริมสุขภาวะทางกายและทางใจของผู้คนทุกคนอย่างเท่าเทียม ทว่าสวนสาธารณะในปัจจุบันนั้นไม่มีการรองรับการใช้งานที่ดีพอสำหรับคนพิการ เช่นความปลอดภัยในการออกกำลังกาย การเข้าถึงพื้นที่ และการใช้งานสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ งานวิจัยชิ้นนี้จึงมีวัตถุประสงค์หลักในการศึกษารูปแบบการใช้งานสวนสาธารณะโดยคนพิการและผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อพัฒนาเป็นแนวทางการออกแบบสวนสาธารณะสำหรับคนพิการ โดยมีการเก็บข้อมูลปฐมภูมิจากคนพิการและเจ้าหน้าที่หรือผู้ดูแลจำนวน 27 คน ผ่านกระบวนการสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง (Semi-Structured Interview) จากนั้นข้อมูลได้ถูกนำมาวิเคราะห์เพื่อแตกเป็นประเด็นต่างๆผ่านกระบวนการวิเคราะห์แก่นสาระ (Thematic Analysis) ออกมาเป็น 11 หลักเกณฑ์ ได้แก่ 1) กิจกรรมทางกายภาพ 2) พบปะสังสรรค์ 3) พักผ่อน 4) ความปลอดภัย 5) สัญลักษณ์/ข้อมูล 6) วัสดุ 7) ต้นไม้พืชพรรณ 8) สิ่งอำนวยความสะดวก 9) การเรียนรู้ 10) ความเท่าเทียม และ 11) การเดินทาง ซึ่งผลลัพธ์จากประมวลหลักเกณฑ์ 11 ข้อสามารถแบ่งเป็น 2 สาระสำคัญได้แก่  1) ประสบการณ์การใช้งานพื้นที่สวนสาธารณะ และ 2) รูปแบบ ความต้องการ และคำแนะนำในการใช้งานเชิงพื้นที่ โดยในแต่ละสาระสำคัญจะประกอบไปด้วยประเด็นย่อยต่างๆที่นำไปสู่แนวทางการออกแบบสวนสาธารณะเพื่อคนพิการด้วยแนวคิด “Finding Unity Through Difference” ซึ่งเป็นหลักแนวคิดในการส่งเสริมความหลากหลายของตัวตนและบุคลิกต่างๆให้มีความร่วมใจเป็นหนึ่งเดียวกันประกอบไปด้วย 1) การออกแบบประเภทพื้นที่ 2) การออกแบบการเชื่อมต่อ 3) การออกแบบพื้นที่ออกกำลังกาย 4) การออกแบบพื้นที่พักผ่อน 5) การออกแบบพื้นที่ด้วยวิจิตรศิลป์ 6) การออกแบบด้านการส่งเสริมสุขภาวะทางกาย 7) การออกแบบด้านการส่งเสริมสุขภาวะทางใจ และ 8) การออกแบบด้านการส่งเสริมการใช้งานโดยผู้คนทุกช่วงวัยและทุกความสามารถทางร่างกาย