ลักษณะการใช้งานสวนขนาดเล็กและสวนหมู่บ้าน กรณีศึกษา กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

สวนสาธารณะเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของเมือง ทั้งเป็นพื้นที่ส่งเสริมการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม พื้นที่พักผ่อนหย่อนใจ และเป็นพื้นที่ออกกำลังกายที่ประชาชนสามารถเข้าถึงได้โดยไม่เสียค่าบริการ ซึ่งเป็นพื้นที่เพื่อการเสริมสร้างสุขภาวะทั้งในมิติด้าน สุขภาพกาย จิต และสังคม แต่สภาวการณ์ปัจจุบันการสร้างสวนสาธารณะขนาดใหญ่ในกรุงเทพมหานครเป็นไปได้ยาก เนื่องจากการพัฒนากลายเป็นเมืองและการพัฒนาของพื้นที่จากความหนาแน่นของประชากร ดังนั้น การสร้างสวนสาธารณะขนาดเล็กจึงมีความเป็นไปได้มากกว่าในการสร้างและพัฒนาพื้นที่สีเขียวในเมืองเพื่อประชาชน โดยสวนสาธารณะขนาดเล็กที่สุด 2 ระดับ ตามการจำแนกประเภทสวนสาธารณะโดยกรุงเทพมหานคร ได้แก่ สวนขนาดเล็กและสวนหมู่บ้าน ในงานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมและเปรียบเทียบลักษณะการใช้งานและกิจกรรมในสวนขนาดเล็ก 3 สวน และสวนหมู่บ้าน 3 สวน เพื่อนำไปสู่ข้อควรคำนึงถึงในการออกแบบและพัฒนาพื้นที่สวนสาธารณะขนาดเล็ก ในการส่งเสริมสุขภาพและกิจกรรมทางกายของชุมชน โดยใช้การสำรวจและสังเกตลักษณะการใช้งานในสวนสาธารณะผ่านระบบการสังเกตการเล่นและนันทนาการในชุมชน (SOPARC) ผลการศึกษา พบว่า ผู้ใช้งานสวนสาธารณะขนาดเล็กส่วนมากเข้าใช้งานในช่วงเย็น โดยผู้ใช้งานสวนหมู่บ้านนิยมประกอบกิจกรรมการเดินเป็นหลัก ต่างจากสวนขนาดเล็กที่ใช้สำหรับการนั่งพัก ทั้งนี้ระดับกิจกรรมทางกาย พบว่าทั้งสวนทั้งสองระดับ มีสัดส่วนระดับกิจกรรมทางกายจากมากไปน้อย ดังนี้ กิจกรรมทางกายระดับเบา ระดับเนือยนิ่ง และระดับปานกลางถึงหนัก นอกจากนี้ปัจจัยด้านความปลอดภัยเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อจำนวนผู้ใช้งานในช่วงเวลากลางคืน ผลการศึกษานี้ได้นำเสนอข้อมูลที่เป็นประโยชน์ในข้อควรพิจารณาเพื่อนำไปสู่แนวทางการออกแบบสวนสาธารณะขนาดเล็กที่ส่งเสริมกิจกรรมส่งเสริมสุขภาวะที่เหมาะสมและตอบสนองการใช้งานของผู้ใช้งานต่อไป