ปัญหาทางกฎหมายในการยกเว้นโทษหรือลดโทษทางอาญาสำหรับผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

        ในสถานการณ์ปัจจุบัน “สังคมผู้สูงอายุ (Aged Society)” ได้กลายเป็นเรื่องที่ทุก ๆ ประเทศทั่วโลกเผชิญ และหนึ่งในนั้นคือประเทศไทย ด้วยอัตราที่เพิ่มขึ้นของประชากรกลุ่มผู้สูงอายุนี้ ทำให้มีอัตราผู้กระทำความผิดที่เป็นผู้สูงอายุมากขึ้นด้วย เนื่องจากสภาพร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุที่มีความเปลี่ยนแปลง รวมถึงเศรษฐกิจ และสังคมซึ่งต่างจากวัยอื่น ๆ ซึ่งความชราภาพหรือความเสื่อมถอยของร่างกายและจิตใจนั้นอาจส่งผลต่อสติสัมปชัญญะด้วย อย่างไรก็ตาม เหตุผลดังกล่าวไม่ใช่ข้อกล่าวอ้างเมื่อผู้สูงอายุเป็นผู้กระทำความผิดทางอาญา แต่ในขณะที่หากเด็กและเยาวชนกระทำความผิดทางอาญาคนกลุ่มนี้จะได้รับการยกเว้นโทษหรือลดโทษทางอาญาตามเกณฑ์อายุที่กฎหมายกำหนด แตกต่างจากถ้าผู้กระทำความผิดทางอาญาเป็นผู้สูงอายุไม่มีบทบัญญัติใดเลยที่กล่าวถึงการยกเว้นโทษหรือลดโทษทางอาญาสำหรับผู้สูงอายุ ในขณะที่ประเทศไทยสมัยอดีตมีการบันทึกเอาไว้ตามกฎหมายลักษณะวิวาทตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ แต่ต่อมาเมื่อการแพทย์และสาธารณสุขมีความก้าวหน้ามากขึ้น บุคคลที่อายุ 70 ปีขึ้นไปจึงอาจไม่ได้มีอาการสติสัมปชัญญะบกพร่องเสมอไปดังเช่นอดีต และกฎหมายอาญาตะวันตกที่มีอิทธิพลต่อการร่างกฎหมายลักษณะอาญาก็ไม่มีหลักการในเรื่องนี้ คณะกรรมการร่างกฎหมายลักษณะอาญาจึงไม่ได้กำหนดเหตุยกเว้นโทษสำหรับบุคคลผู้กระทำความผิดที่อายุตั้งแต่ 70 ปีขึ้นไปไว้ในกฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ.127 แต่อย่างใด จนกระทั่งปัจจุบันประมวลกฎหมายอาญาก็มิได้มีการบัญญัติหลักกฎหมายดังกล่าวไว้อีกเช่นกัน

        สารนิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาเรื่อง ปัญหาทางกฎหมายในการยกเว้นโทษหรือลดโทษทางอาญาสำหรับผู้สูงอายุ โดยศึกษานอกจากกฎหมายอาญาของไทยในอดีตแล้ว ยังศึกษากฎหมายอาญาของต่างประเทศด้วย ได้แก่ ประเทศสหรัฐอเมริกา ประเทศออสเตรเลีย ประเทศญี่ปุ่น และประเทศฟิลิปปินส์ โดยความหลากหลายของระบบกฎหมายทั้ง 4 ประเทศนี้ เพื่อทำให้ทราบว่าประเทศไทยควรนำการยกเว้นโทษหรือลดโทษทางอาญาสำหรับผู้สูงอายุกลับมาใช้ในกฎหมายอาญาในปัจจุบันหรือไม่ เพียงใดถึงจะเหมาะสมและเกิดประโยชน์กับสังคมมากที่สุด รวมถึงเพื่อเป็นข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหาทางกฎหมายอาญาของประเทศไทยต่อไป