สิทธิในการรับมรดกของบุตรโดยบิดามารดาซึ่งบกพร่องต่อหน้าที่

บทคัดย่อ

บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบัญญัติแห่งกฎหมายมรดกเรื่องสิทธิในการรับมรดกของบุตรโดยบิดามารดาซึ่งบกพร่องต่อหน้าที่ อันเป็นการกระทำที่ฝ่าฝืนต่อหน้าที่ของบิดามารดาต่อบุตรตามกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ซึ่งกำหนดให้บิดามารดาจำต้องอุปการะเลี้ยงดูและให้การศึกษาตามสมควรแก่บุตรในขณะที่เป็นผู้เยาว์ และพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 ซึ่งมีการกำหนดหน้าที่และความผิดของบิดามารดาไว้ แต่ตามกฎหมายมรดกของไทยได้บัญญัติเหตุที่ทายาทโดยธรรมจะเสียสิทธิในการรับมรดกไว้เพียง 4 ประการได้แก่ การถูกกำจัดมิให้รับมรดก การถูกตัดมิให้รับมรดก การสละมรดก และการเสียสิทธิการรับมรดกโดยผลของอายุความ หากเป็นกรณีที่เจ้ามรดกไม่มีการทำพินัยกรรมไว้บิดาหรือมารดาผู้นั้นยังคงมีสิทธิในการรับมรดกในฐานะทายาทลำดับที่ 2 เนื่องจากไม่มีบทบัญญัติกฎหมายกำหนดให้บิดามารดาที่บกพร่องต่อหน้าที่เสียสิทธิในการรับมรดกไป ด้วยเหตุนี้ จึงต้องเป็นไปตามหลักการตกทอดของมรดก

กฎหมายมรดกที่ประเทศไทยใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันได้รับการบัญญัติขึ้นตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นระยะเวลากว่า 90 ปี แต่เนื่องจากสภาพสังคมที่เปลี่ยนไป ความคิดของคนในสังคมเปลี่ยนแปลง การบังคับใช้กฎหมายมรดกของไทยตามแนวคิดและทฤษฎีที่มีอยู่ดั่งเดิม อาจทำให้การบังคับใช้กฎหมายหมายนั้นไม่สัมพันธ์กับข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน ในขณะที่บางประเทศมีการบัญญัติกฎหมายเกี่ยวกับการตัดสิทธิในการรับมรดกของบิดาหรือมารดาที่บกพร่องต่อหน้าที่ในการอุปการะเลี้ยงดูบุตรตามกฎหมาย ทำให้การแบ่งมรดกเป็นไปด้วยความยุติธรรมตามหลัก “ญาติสนิทตัดสิทธิญาติห่าง”

บทความฉบับนี้จึงศึกษาเรื่องสิทธิในการรับมรดกของบุตรโดยบิดามารดาซึ่งบกพร่องต่อหน้าที่ว่าควรแก้ไขให้มีบทบัญญัติกฎหมายที่มีผลเป็นการทำให้บิดามารดาซึ่งบกพร่องต่อหน้าที่ว่าเสียสิทธิในการรับมรดกของบุตรที่ตนได้บกพร่องต่อหน้าที่ การกลับมามีสิทธิรับมรดก โดยทำการศึกษาเปรียบเทียบกับกฎหมายของประเทศเกาหลีใต้และสหรัฐอเมริกาถึงหลักเกณฑ์ในการกำจัดบิดามารดาซึ่งบกพร่องต่อหน้าที่ และนำเสนอแนวทางการแก้ไขกฎหมายไทยให้ครอบคลุมถึงการจำกัดสิทธิในการรับมรดกของบุตรโดยบิดามารดาซึ่งบกพร่องต่อหน้าที่