การกีดกันจากที่ดินภายใต้วาทกรรมตลาด กับการต่อรองเพื่อการอ้างสิทธิ์เหนือที่ดินในจังหวัดนครนายก

ผู้แต่ง

  • กัมปนาท เบ็ญจนาวี

คำสำคัญ:

การกีดกันจากที่ดิน, วาทกรรมตลาด, นครนายก

บทคัดย่อ

ช่วงสองถึงสามทศวรรษหลังที่ผ่านมา วาทกรรมตลาดแบบเสรีนิยมใหม่เป็นสิ่งที่ถูกอ้างถึงโดยรัฐ เพื่อใช้เป็นเหตุผลหนึ่งในการปฏิรูปที่ดินและทำให้ที่ดินกลายเป็นสินค้าสำหรับตอบสนองต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ แต่อย่างไรก็ตาม การใช้อำนาจของรัฐไทยผ่านนโบาย โครงการพัฒนา และการออกกฎระเบียบ เพื่อควบคุมกำกับและบริหารจัดการที่ดินในกรณีของจังหวัดนครนายกเป็นสิ่งที่ขัดกับหลักแบบเสรีนิยมใหม่ตามที่รัฐได้อ้างไว้ อันมีผลทำให้เกิดการกีดกันผู้คนในพื้นที่บางกลุ่มออกจากที่ดินและที่อยู่อาศัยเดิมของตนเอง ทั้งนี้ เพื่อเผยให้เห็นถึงปัญหาของการใช้อำนาจของรัฐและวาทกรรมตลาดเหนือที่ดินในกรณีของจังหวัดนครนายก บทความนี้จึงมีเป้าหมายในการวิเคราะห์ถึงสาเหตุและผลลัพธ์อันเกิดจากปฏิบัติการของรัฐและวาทกรรมตลาด รวมถึงนำเสนอการตอบโต้ของผู้คนในพื้นที่เพื่อการอ้างสิทธิ์เหนือที่ดินในท้องถิ่นของตนเอง

เอกสารอ้างอิง

กนกวรรณ มะโนรมย์. (2562). “อำนาจกีดกัน” เปลี่ยน “ความสมบูรณ์” เป็น “ขาดแคลน’ กรณีเขื่อนลำน้ำ โขงและทวงคืนผืนป่า. วันที่ค้นข้อมูล 2 ธันวาคม 2562, เข้าถึงได้จาก https://isaanrecord.com/2019/07/23/power-of-exclusion-government-policy-ubon/
กรมที่ดิน. (2552). ตารางผลการดำเนินการแจกโฉนดที่ดิน ปีงบประมาณ พ.ศ. 2551. วันที่ค้นข้อมูล 20 พฤศจิกายน 2562, เข้าถึงได้จาก https://www.dol.go.th/doc/Pages/รายงานผลการแจกโฉนด ที่ดิน-ปีงบประมาณ-พ.ศ.-2550.aspx
กฤษฎา บุญชัย. (2547). แปลงทรัพย์ให้เป็นของกลุ่มทุนหรือจะแปลงสิทธิให้ประชาชน. ใน ศรยุทธ เอี่ยม-เอื้อยุทธ และวราภรณ์ เอี่ยมเอื้อยุทธ (บก.). วิพากษ์แนวคิดแปลงทรัพย์สินเป็นทุน ถึงปัญหาการจัดการที่ดินในสังคมไทย (หน้า 97-106). เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์.
กัมปนาท เบ็ญจนาวี. (2557). การพัฒนาของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวเมืองพัทยากับการปรับตัวของชุมชน ชาวจีนหนองชากแง้ว. ใน Conference Proceedings The New Model and approach in Political Science: Graduate Students’ Perspective (หน้า 249-280). กรุงเทพฯ: Konrad-Adenauer-Stiftung Thailand and Institute of Democratization Studies.
กัมปนาท เบ็ญจนาวี. (2561). ชนชั้นเสี่ยงในเมืองท่องเที่ยว: กรณีศึกษาพนักงานจัดเก็บขยะของเทศบาล. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 6(1), 95-117.
กัมปนาท เบ็ญจนาวี. (2562). อุตสาหกรรมในฐานะจักรกลในการขับเคลื่อน: ข้อเสนอการพัฒนาอุตสาหกรรมพื้นที่ชายฝั่งทะเลตะวันออกในมุมมองของภาคเอกชน. ใน รัฐปั่นป่วน: กระแส การเมือง ระบบโลก และการบริหารภาครัฐในยุค Disruption (หน้า 248-266). ชลบุรี: คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
เกษียร เตชะพีระ. (2547). แปลงสินทรัพย์เป็นทุนแปลงตาสีตาสาเป็นเถ้าแก่. ใน ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ และวราภรณ์ เอี่ยมเอื้อยุทธ (บก.). วิพากษ์แนวคิดแปลงทรัพย์สินเป็นทุน ถึงปัญหาการจัดการที่ดินในสังคมไทย (หน้า 81-88). เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์.
จังหวัดนครนายก. (ม.ป.ป.). ประวัติความเป็นมาของจังหวัดนครนายก. วันที่ค้นข้อมูล 10 กุมภาพันธ์ 2560, เข้าถึงได้จาก http://www.nakhonnayok.go.th/home/page.php?id=38
จิรายุทธ์ สีม่วง. (2560). การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจของชุมชนจากการเข้ามาของนิคมอุตสาหกรรม: กรณีศึกษาชุมชนประมงชายฝั่งหาดตากวน - อ่าวประดู่ ตำบลมาบตาพุด อำเภอเมือง จังหวัดระยอง. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 5(1), 1-21.
ชัยณรงค์ เครือนวน. (2563). ยุทธศาสตร์การพัฒนา ความเปลี่ยนแปลง ปฏิบัติการทางสังคม และข้อเสนอ เชิงนโยบาย ภายใต้การพัฒนาอุตสาหกรรม ในพื้นที่มาบตาพุด จังหวัดระยอง. วารสาร เศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 8(1), 25-47.
ณาตยา แป้นแย้ม. (2552: 51). ต้นทุน-ประสิทธิผลของโครงการเร่งรัดการออกโฉนดที่ดินทั่วประเทศตาม นโยบายการแปลงสินทรัพย์เป็นทุน. สารนิพนธ์เศรษฐศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาเศรษฐศาสตร์การพัฒนามนุษย์, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ธัชชนก สัตยวินิจ. (2560). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ การทบทวนและปรับยุทธศาสตร์การพัฒนาของ โครงการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลตะวันออกสู่การเป็นประเทศอาเซียนในจังหวัดนครนายก: กรณี การจัดการพื้นที่สีเขียวในบริบทอุตสาหกรรม. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2547). การแปลงทรัพย์สินเป็นทุน: ข้อค้านและติง. ใน ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ และ วราภรณ์ เอี่ยมเอื้อยุทธ (บก.). วิพากษ์แนวคิดแปลงทรัพย์สินเป็นทุน ถึงปัญหาการจัดการที่ดินในสังคมไทย (หน้า 72-80). เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์.
บ้านเมืองน่าอยู่ เชิดชูคุณธรรม จังหวัดนครนายก. (ม.ป.ป.). วันที่ค้นข้อมูล 3 กุมภาพันธ์ 2561. เข้าถึงได้ จาก http://www.nakhonnayok.go.th/data/home%20good.html
ประชาชาติธุรกิจออนไลน์. (2560). นครนายก เฮ ใช้ผังเมืองเดิมปี’55 ปิดทางตั้งคอนโดฯ-โรงงานก่อมลพิษ. วันที่ค้นข้อมูล 9 มกราคม 2561, เข้าถึงได้จาก https://www.prachachat.net/ news_detail.php?newsid=1498462283
ประชาชาติธุรกิจออนไลน์. (2563). “จัดรูปที่ดินใหม่” 44 จังหวัด ทะลวงที่ “ตาบอด” อัพราคาเพิ่ม 10 เท่า. วันที่ค้นข้อมูล 1 กันยายน 2563, เข้าถึงได้จาก https://www.prachachat.net/property/news-513704
ประชาไท. (2560). 27 องค์กรประชาสังคม ค้านแก้ผังเมืองนครนายก-นัดร้องผู้ว่าฯ ต่อ. วันที่ค้นข้อมูล 9 มกราคม 2561, เข้าถึงได้จาก https://prachatai.com/journal/2017/06/71910
มติชน. (2546). "นครนายก"สัมมนาผังเมืองรวม คนแห่ร่วมนึกว่าเรื่อง"เมืองใหม่," มติชน (27 พฤศจิกายน 2546). หน้า 22.
วารินทร์ วงศ์หาญเชาว์ และคณะ. (2548). โครงการศึกษาระบบการจัดการที่ดินในระดับท้องถิ่น. วันที่ค้น ข้อมูล 20 พฤศจิกายน 2562, เข้าถึงได้จาก http://landforum.trf.or.th/attachments/article/14/ PDF02-01.pdf
วิทยา สุรินา. (2557). ผลสัมฤทธิ์ของการวางผังเมือง: กรณีศึกษาผังเมืองรวมเมืองนครนายก. วิทยานิพนธ์การวางผังภาคและเมืองมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการวางแผนชุมชนเมืองและสภาพแวดล้อม, คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหาร ลาดกระบัง.
สรศักดิ์ งามขจรกุลกิจ. (บก.). (2539). ประวัติศาสตร์เมืองนครนายก. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.
สำนักข่าวสปริงส์นิวส์. (2558). เครือข่ายพลเมืองนครนายก คัดค้านการสร้างโรงงาน อุตสาหกรรม วันที่ 27 กรกฎาคม 2558. [Video file]. วันที่ค้นข้อมูล 30 พฤศจิกายน 2559, เข้าถึงได้จาก https://www.youtube.com/watch?v=sHG1Qf4hI3M
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2553). การสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2552 จังหวัดนครนายก. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2555). การสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2554 จังหวัดนครนายก. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2559). การสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2558 จังหวัดนครนายก. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
องค์การบริหารส่วนจังหวัดนครนายก. (ม.ป.ป.). ข้อมูลพื้นฐาน. วันที่ค้นข้อมูล 10 กุมภาพันธ์ 2560, เข้าถึง ได้จาก https://khonyok.go.th/public/location/data/index/menu/24
โอฬาร ถิ่นบางเตียว. (2559). การศึกษาประวัติศาสตร์เศรษฐกิจการเมืองท้องถิ่น ด้วยวิธีการประวัติศาสตร์ บอกเล่า: กรณีศึกษาตำบลกระแสบน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง. วารสารเศรษฐศาสตร์ การเมืองบูรพา, 4(2), 1-29.
Land Watch Thai. (2562). สรุปสถานการณ์ปัญหาป่าไม้-ที่ดิน และข้อเสนอเชิงนโยบายต่อรัฐบาลใหม่. วันที่ค้นข้อมูล 20 พฤศจิกายน 2562, เข้าถึงได้จาก http://landwatchthai.org/2931
MGR Online. (2562). ย้ายเมืองหลวงต้องไป “นครนายก” สาธารณูปโภคพร้อมต่อไฮสปีดเชื่อม 3 สนามบินได้!. วันที่ค้นข้อมูล 1 กันยายน 2563, เข้าถึงได้จาก https://mgronline.com/ specialscoop/detail/9620000090649
MGR Online VDO. (2558). รายงานพิเศษ... ชาวนครนายกค้านผังเมืองอัปยศ. [Video file]. วันที่ค้นข้อมูล 30 พฤศจิกายน 2559, เข้าถึงได้จาก https://www.youtube.com/watch?v=r HjEp7_yC4c&t=167s
ThaiPBS. (2558). รายการ สถานีประชาชน ตอน คัดค้านผังเมืองใหม่ จ.นครนายก วันที่ 22 กรกฎาคม 2558. [Video file]. วันที่ค้นข้อมูล 30 พฤศจิกายน 2559, เข้าถึงได้จาก https:// www.youtube.com/watch?v=pffo8vJRL_k&t=2860s
Akram-Lodhi, A. H. (2005). Vietnam’s Agriculture: Processes of Rich Peasant Accumulation and Mechanisms of Social Differentiation. Journal of Agrarian Change, 5(1), 73-116.
Barney, K. (2008). China and the Production of Forestlands in Lao DRP: A Political Ecology of Transnational Enclosure. In Nevins, J. & Peluso, N. L. (eds.). Taking Southeast Asia to Market: Commodities, Nature, and People in the Neoliberal Age. New York: Cornell University Press.
Biggs, D. (2008). Water Power: Machines, Modernizer, and Meta-Commoditization on the Mekong River. In Nevins, J. & Peluso, N. L. (eds.). Taking Southeast Asia to Market: Commodities, Nature, and People in the Neoliberal Age. New York: Cornell University Press.
De Soto, H. (2001). The Mystery of Capital: Why Capitalism Triumphs in the West and Fails Everywhere Else. London: Black Swan.
Deininger, K. (2003). Land Policies for Growth and Poverty Reduction. Washington, DC.: The World Bank.
Ferguson, J. (1992). The Cultural Topography of Wealth: Commodity Paths and the Structure of Property in Rural Lesotho. American Anthropologist, 94(1), 55-73.
Ganjanapan, A. (1989). Conflict over the Deployment and Control of Labor in a Northern Thai Village. In Hart, G. & et.al. Agrarian Transformations: Local Processes and the State in Southeast Asia. Berkeley: University of California Press.
Ganjanapan, A. (1994). The Northern Thai Land Tenure System: Local Customs versus National Laws. Law & Society Review, 28(3), 609-622.
Ganjanapan, A. (2000). Local Control of Land and Forest: Cultural Dimensions of Resource Management in Northern Thailand. Chiang Mai: Regional Center for Social Science and Sustainable Development (RCSD).
Hall, D. (2013). Land. Cambridge: Polity.
Hall, D. & Hirst, P., & Murray, T. (2011). Power of Exclusion: Land Dilemmas in Southeast Asia. Singapore: National University of Singapore.
Hammar, A. (2002). The Articulation of Modes of Belonging: Competing Land Claims in Zimbabwe's Northwest. In Kristine Juul & Christian Lund. Negotiating Property in Africa. Portsmouth, NH: Heinemann.
Hart, G. (1997). Multiple Trajectories of Rural industrialization: An Agrarian Critique of Industrial Restructuring and the New Institutionalism. In David Goodman and Michael Watts. (eds.). Globalising Food: Agrarian Questions and Global Restructuring. London: Routledge.
Levien, M. (2012). The Land Question: Special Economic Zones and the Political Economy of Dispossession in India. The Journal of Peasant Studies, 39(3-4), 933-969.
Lund, C. (2008). Local Politics and the Dynamics of Property in Africa. New York: Cambridge University Press.
Maclean, K. (2008). Sovereignty in Burma after the Entrepreneurial Turn: Mosaics of Control, Commodified Spaces, And Regulated Violence in Contemporary Burma. In Nevins, J. & Peluso, N. L. (eds.). Taking Southeast Asia to Market: Commodities, Nature, and People in the Neoliberal Age. New York: Cornell University Press.
Moore, D. S. (1993). Contesting Terrain in Zimbabwe's Eastern Highlands: Political Ecology, Ethnography, and Peasant Resource Struggles. Economic Geography, 69(4), 380-401.
Neumann, R. P. (1999). Land, Justice, and the Politics of Conservation in Tanzania. In Charles Zerner. (ed.). People, Plants, and Justice: The Politics of Nature Conservation (pp. 117-133). New York: Columbia University Press.
Nevins, J., & Peluso, N. L. (2008). Introduction: Commoditization in Southeast Asia. In Taking Southeast Asia to Market: Commodities, Nature, and People in the Neoliberal Age (pp. 1-23). New York: Cornell University Press.
Nyantakyi-Frimpong, H., & Kerr, R. B. (2017). Land Grabbing, Social Differentiation, Intensified Migration and Food Security in Northern Ghana. The Journal of Peasant Studies, 44 (2), 421-444.
Pearce, F. (2012). The Land Grabbers: The New Fight Over Who Owns the Earth. Boston: Beacon Press.
Polanyi, K. (2001 [1944]). The Great Transformation: The Political and Economic Origins of Our Time. Boston: Beacon Press.
White, C. P. (1982). Socialist Transformation of Agriculture and Gender Relations: the Vietnamese Case. Bulletin, 3(4), 44-51.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-12-31

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ