พัฒนาการของกิจการป่าไม้ในล้านนา (พ.ศ. 2432-2498)

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการของกิจการป่าไม้ในล้านนาจากการเข้ามาของบริษัททำไม้ของตะวันตกในช่วง พ.ศ. 2432 - 2498 ซึ่งกิจการป่าไม้นี้เป็นผลจากการขยายอำนาจเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจจากความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศในยุโรป โดยเฉพาะหลังจากการปฏิวัติอุตสาหกรรมในยุโรปในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 18 ที่บรรดาชาติตะวันตกต่างแข่งขันการขยายอำนาจและต้องการทรัพยากรธรรมชาติมากขึ้น เพื่อตอบสนองการผลิตเชิงอุตสาหกรรมที่ต้องการวัตถุดิบและตลาดการค้าเพิ่มขึ้น จนนำไปสู่อุดมการณ์ของจักรวรรดินิยมตะวันตกและการแสวงหาอาณานิคมในดินแดนต่าง ๆ อย่างเต็มที่ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 ส่งผลให้จักรวรรดิตะวันตกได้แผ่อิทธิพลมาสู่สยามและล้านนา โดยเฉพาะล้านนาที่มีป่าไม้อันอุดมสมบูรณ์ซึ่งตะวันตกให้ความสนใจที่จะเข้ามาทำกิจการป่าไม้ซึ่งในระยะแรกดำเนินการเป็นรายย่อยของคนในบังคับตะวันตกที่เข้ามาติดต่อกับเจ้านายในล้านนาโดยตรง แต่ประสบปัญหาในการทำสัญญาที่ไม่รัดกุมทำให้เกิดการทับซ้อนในการขอเช่าป่าเกิดเป็นคดีพิพาทจนตะวันตกและสยามต้องเข้ามาจัดการแก้ไขปัญหา กระทั้งต่อมาได้เกิดสนธิสัญญาระหว่างประเทศให้การทำกิจการป่าไม้มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้นและคุ้มครองผลประโยชน์ของต่างชาติ ได้มีบริษัทป่าไม้จากตะวันตกได้เข้ามาดำเนินกิจการป่าไม้กว่ากึ่งศตวรรษในล้านนาซึ่งได้สร้างความเปลี่ยนแปลงทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองขนานใหญ่ให้แก่ล้านนา ตลอดจนสยามได้ใช้กิจการป่าไม้เป็นเหตุผลหนึ่งให้การเข้ามาผนวกดินแดนล้านนาให้เข้าเป็นราชอาณาจักรเดียวกันกับสยามและสถาปนาเป็นรัฐไทยสมัยใหม่ในเวลาต่อมา