อำนาจเหนือตลาดของแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ: การแข่งขันด้านราคาในสินค้าอุปโภคบริโภค

บทคัดย่อ

บทความนี้พบว่าแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซมีอำนาจเหนือตลาด โดยสินค้าต่าง ๆ มีราคาที่แตกต่างจากราคาที่ขายในร้านค้าปลีกทางกายภาพค่อนข้างมาก แม้ว่าจะมีความเชื่อในหมู่ผู้บริโภคว่า สินค้าจากช่องทางออนไลน์จะมีราคาต่ำกว่าก็ตาม บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาว่า ราคาสินค้าในแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซแตกต่างจากราคาสินค้าเดียวกันในร้านค้าปลีกทางกายภาพหรือไม่ อย่างไร โดยมีกลุ่มตัวอย่างเป็นสินค้าอุปโภคบริโภค (Consumables) ซึ่งมีลักษณะโครงสร้างตลาดเป็นตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด (Monopolistic Competition) ที่ราคาของสินค้าประเภทดังกล่าวอาจมีความแตกต่างกันบ้าง ตามความพึงพอใจของผู้บริโภคต่อตราสินค้าแต่ละตราที่แตกต่างกัน แต่สินค้าเหล่านั้นสามารถทดแทนกันได้สูง ราคาของสินค้าเหล่านี้จึงควรอยู่ในระดับที่ใกล้เคียงกัน ไม่แตกต่างกันมากนัก ดังที่ปรากฏในร้านค้าปลีกกายภาพส่วนใหญ่ อย่างไรก็ตาม จากการสุ่มเก็บตัวอย่างจำนวน 10,080 ตัวอย่าง จากสินค้าอุปโภคบริโภค 7 กลุ่ม 21 รายการ ผ่านแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ (ได้แก่  Shopee และ Lazada) กับร้านค้าปลีกทางกายภาพ พบว่า ราคาสินค้าในกลุ่มตัวอย่างที่ขายบนแพลตฟอร์ม มีความแตกต่างจากราคาขายปลีกในร้านค้าปลีกทางกายภาพพอสมควร มีทั้งที่สูงกว่า และต่ำกว่า นอกจากนี้ เมื่อพิจารณาค่าขนส่งสินค้าประกอบ จะทำให้ราคาบนแพลตฟอร์มส่วนใหญ่สูงกว่าราคาขายปลีก แม้ว่าผู้บริโภคสามารถค้นหาสินค้าที่มีราคาต่ำกว่าได้ก็ตาม แต่ต้องใช้เวลาบนแพลตฟอร์มเพิ่มขึ้น และค่าขนส่งสินค้าของแต่ละแพลตฟอร์มแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนี้ยังพบว่า การใช้ Application ของแพลตฟอร์ม ทำให้ค้นหาสินค้าที่ต้องการได้มากกว่า และได้สินค้าที่ราคาต่ำกว่า การใช้ Web Browser อนึ่ง ในการค้นหาสินค้าตัวอย่างที่ต้องการ พบสินค้าที่ตรงกับความต้องการเพียง 1,466 รายการเท่านั้น คิดเป็นร้อยละ 14.54 อำนาจเหนือตลาดของแพลตฟอร์ม จึงมาจากความสามารถในการปิดกั้นการมองเห็นและนำเสนอสินค้าบนแพลตฟอร์มให้แก่ผู้บริโภค การกำหนดอัตราค่าขนส่งสินค้า และการใช้ประโยชน์จากข้อมูลส่วนบุคคลของผู้บริโภคที่เข้าใช้ Application ของแต่ละแพลตฟอร์ม ทำให้ราคาของสินค้าอุปโภคบริโภคบนแพลตฟอร์มมีความแตกต่างจากร้านค้าปลีกทางกายภาพ ดังนั้น จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการกำกับดูแลแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซอย่างเหมาะสม ผลการศึกษาจากบทความนี้สามารถใช้เป็นแนวทางในการวางแผนการกำกับดูแลต่อไปในอนาคต

กำกับดูแลต่อไปในอนาคต