หลักและข้อควรระวังในการแปลจีน-ไทย ไทย-จีน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การแปลเป็นสิ่งพื้นฐานที่ผู้เรียนภาษาต่างประเทศทุกคนต้องประสบพบเจอ ไม่ว่าจะเป็นลักษณะการแปลภาษาต่างประเทศเป็นภาษาแม่ หรือการแปลภาษาแม่เป็นภาษาต่างประเทศ ซึ่งแน่นอนว่าเนื่องจากภาษาแต่ละภาษาต่างมีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง ทำให้บางครั้งผู้แปลอาจพบปัญหาในการแปลได้ บทความนี้ผู้เขียนนำเสนอหลักและข้อควรระวังในการแปลจีน-ไทย และไทย-จีน 10 ประการ ได้แก่
- คำมีหลายความหมายและหลายหน้าที่ จำเป็นต้องรู้ชัดว่าประโยคนั้นใช้คำในความหมายใดและหน้าที่ใด แล้วจึงคิดคำแทนให้เหมาะสมทั้งความหมายและระดับภาษา
- คำในภาษาไทยและภาษาจีนมีความหมายทับซ้อนกันแต่กว้างแคบไม่เท่ากัน ต้องระมัดระวังในการเลือกใช้คำแปล
- คำที่เป็นชื่อเฉพาะต้องแปลให้ตรงกับธรรมเนียมปฏิบัติที่มีมา หากจำเป็นต้องคิดคำแปลขึ้นใหม่ ในกรณีที่แปลจากภาษาจีนเป็นภาษาไทย ต้องเลือกใช้อักษรให้เหมาะสม ส่วนการแปลจากภาษาไทยเป็นภาษาจีนต้องเลือกใช้คำหรือระมัดระวังเรื่องการถอดเสียง
- คำที่เป็นชื่อสัตว์และชื่อพืชต้องค้นชื่อทางวิทยาศาสตร์เสมอ
- วันเดือนปี ที่อยู่ ต้องปรับลำดับและความเคยชินให้ตรงกับลักษณะของภาษาปลายทาง
- ตัวเลขและลักษณนามต้องปรับให้ตรงกับความเคยชินในภาษาปลายทาง
- การแปลสำนวน สุภาษิต คำพังเพยเป็นภาษาธรรมดา หรือใช้สำนวนโวหารที่มีอยู่ในภาษาปลายทาง โดยต้องระวังเรื่องความแตกต่างของความหมายและน้ำเสียง
- รู้จัก ตัด เติม และปรับข้อความให้เหมาะสมกับวิธีการแสดงออกในภาษาปลายทาง
- เรียงประโยคตามโครงสร้างภาษาปลายทางหรือตามความนิยมในภาษาปลายทาง
- ในกรณีที่การลำดับความในต้นฉบับอ่านเข้าใจยาก สามารถเรียบเรียงลำดับความได้ตามความเหมาะสม
เนื่องจากเนื้อหาด้านการแปลมีความหลากหลาย ดังนั้นการศึกษาหลักและข้อควรระวังในการแปลจึงเป็นเรื่องสำคัญ เพราะจะทำให้ผู้แปลสามารถนำหลักดังกล่าวมาใช้พัฒนาทักษะด้านการแปลของตนได้ อนึ่ง ผู้ศึกษาควรพิจารณาปรับและเลือกใช้หลักการที่เหมาะสมกับสถานการณ์
Article Details
ผลงานทางวิชาการที่ลงตีพิมพ์ในวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียนหรือผู้แปลผลงานนั้น หากนำลงในวารสารจีนศึกษาเป็นครั้งแรก เจ้าของผลงานสามารถนำไปตีพิมพ์ซ้ำในวารสารหรือหนังสืออื่นได้โดยมิต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า แต่หากผลงานที่ได้รับพิจารณานำลงในวารสารจีนศึกษา เป็นผลงานที่เคยตีพิมพ์ที่อื่นมาก่อนเจ้าของผลงานต้องจัดการเรื่องปัญหาลิขสิทธิ์กับแหล่งพิมพ์แรกเอง หากเกิดปัญหาทางกฎหมาย ถือว่าไม่อยู่ในความรับผิดชอบของวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทั้งนี้ ความคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่เกี่ยวกับกองบรรณาธิการวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
นววรรณ พันธุเมธา. 2551. ไวยากรณ์ไทย. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร: โครงการเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธานินทร์ กรัยวิเชียร.2562. ภาษากฎหมายไทย. พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ประพิณ มโนมัยวิบูลย์. 2541. ไวยากรณ์จีนกลาง. กรุงเทพมหานคร: โครงการตำราคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปรียา อุนรัตน์. 2539. การแปลอังกฤษเป็นไทย: แนวคิดและวิธีการ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ดวงกมล.
รัชนีโรจน์ กุลธำรง. 2552. ความรู้ความเข้าใจเรื่องภาษาเพื่อการแปล จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. 2556. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น.
วัลยา วิวัฒน์ศร. 2545. การแปลวรรณกรรม. กรุงเทพมหานคร: โครงการเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ส.ศิวรักษ์. 2545. ศิลปะแห่งการแปล. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มูลนิธิเด็ก.
สัญฉวี สายบัว. 2545. หลักการแปล: กิจกรรมสู่ความเข้าใจ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สัญฉวี สายบัว. 2550. หลักการแปล. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อุษา โลหจำรูญ. 2547. ชีวิตและงานของพระถังซัมจั๋ง. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ภาษาจีน
陈福康. 2000.《中国译学理论史稿（修订本）》. 上海：上海外语教育出版社.
高华丽. 2008.《翻译教学研究：理论与实践》. 杭州：浙江大学出版社.
赫胥黎原著、严复译述. 1933.《天演论》. 上海：商务印书馆.
胡适、姜义华、沈寂. 1993.《胡适学术文集》. 北京：中华书局.
黄忠廉. 2002.《变译理论》. 北京：中国对外翻译出版公司.
慧皎等. 1991.《高僧传合集》. 上海：上海古籍出版社.
梁源灵. 2009.《泰汉翻译理论与实践》. 重庆：重庆大学出版社.
刘宓庆. 2004.《口笔译理论研究》. 北京：中国对外翻译出版公司.
鲁迅先生纪念委员会. 1973.《鲁迅全集》. 北京：人民文学出版社.
罗新璋. 1984.《翻译论集》. 北京：商务印书馆.
欧阳哲生. 1998.《胡适文集》（2）. 北京：北京大学出版社.
释僧祐.1995.《出三藏记集》. 北京：中华书局.
谭国安、梁忠翥、萧榕. 2009. 《实用泰汉翻译教程》. 北京：北京语言大学出版社.
王述文. 2008.《综合汉语翻译教程》. 北京：国防工业出版社.
许钧. 2003.《论翻译》. 武汉：湖北教育出版社.
张培基. 1983.《英汉翻译教程》. 上海：上海外语教育出版社.
郑和平. 2006.《英译汉使用教程》. 广州：中山大学出版社.
中国社会科学院语言研究所词典编辑室.2016（2017.5重印）.《现代汉语词典》（第七版）. 北京：商务印书馆
仲伟合、王斌华. 2009.《基础口译》. 北京：外语教学与研究出版社.
朱志瑜、朱晓农. 2006.《中国佛籍译论选辑评注》. 北京：清华大学出版社.
ภาษาอังกฤษ
Newmark, Peter. 1988. A Textbook of Translation. London: Prentice Hall International (UK) Ltd.
Nida, Eugene A., and Charles R.Taber. 1982. The Theory and Practice of Translation. Second photomechanical reprint. Leiden E.J. Brill: The United Bible Society.
รายการอ้างอิงตัวอย่างการแปล
คำกล่าวต้อนรับศาสตราจารย์ ดร.ชิวจิ้นและคณะจากมหาวิทยาลัยหัวเฉียว. 2553.(อัดสำเนา).
คำกล่าวในพิธีเปิดป้ายสถาบันขงจื๊อ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 2551.(อัดสำเนา).
คำกล่าวรายงานเปิดการประชุมผู้บริหารระดับสูงมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 1. 2545.(อัดสำเนา).
เครือข่ายพุทธิกาเพื่อพระพุทธศาสนาและสังคม. 2553. อังคาร กัลยาณพงศ์ “ความสุขคือการเรียนรู้” . [ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก:http://www.budnet.org/happiness/goodandfamous/
22.html. [วันที่เข้าถึง 11 ธันวาคม 2553]
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 2552ก. ข้อมูลทั่วไป. [ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก: http://www.ku.ac.th/
about/general.html. [วันที่เข้าถึง 10 พฤศจิกายน 2552]
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 2552ข. หน่วยงาน. [ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก: http://www.ku.ac.th/
department/. [วันที่เข้าถึง 10 พฤศจิกายน 2552] สเปรย์โลชั่นหอมกันยุง. ม.ป.ป. [แผ่นพับ].
中国传统节日. [ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก: https://baike.baidu.com/item/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BC%A0%E7%BB%9F%E8%8A%82%E6%97%A5/396100?fr=aladdin [วันที่เข้าถึง 30 กันยายน 2562]
