การศึกษาเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงของคำและความหมายของสำนวนจีนทางพุทธศาสนากับสำนวนไทยที่มีความหมายใกล้เคียงกัน A Comparative Study on Lexical and Semantic Changes of Buddhist Chinese Idiomatic Expressions and Thai Idiomatic Expressions with Similar Meanings
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาการเปลี่ยนแปลงของคำและความหมายของสำนวนจีนทางพุทธศาสนากับสำนวนไทยที่มีความหมายใกล้เคียงกัน ทำให้เห็นถึงค่านิยมหรือแนวคิดทางพุทธศาสนาของชาวจีนและชาวไทยที่แตกต่างกันไปในแต่ละสมัย รวมถึงปัจจัยที่มีบทบาททำให้สำนวนเกิดขึ้นหรือเปลี่ยนแปลงไปได้ บทความนี้มุ่งศึกษาเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงของคำและความหมายของสำนวนจีนทางพุทธศาสนากับสำนวนไทยที่มีความหมายใกล้เคียงกัน โดยที่สำนวนไทยไม่ได้เจาะจงเฉพาะสำนวนที่ได้รับอิทธิพลจากพุทธศาสนาเท่านั้น แต่หมายรวมถึงสำนวนไทยโดยทั่วไปด้วย ผลจากการศึกษาพบว่า การศึกษาการเปลี่ยนแปลงของสำนวนจีนทางพุทธศาสนาจำนวน 239 สำนวนและสำนวนไทยที่มีความหมายใกล้เคียงกัน สามารถแบ่งการเปลี่ยนแปลงออกได้เป็น 2 ประเภท คือ การเปลี่ยนแปลงถ้อยคำในสำนวน และความหมายที่เปลี่ยนแปลงไปในสำนวน โดยการเปลี่ยนแปลงถ้อยคำในสำนวน สามารถจำแนกได้ 4 ประเภท คือ การเปลี่ยนแปลงของสำนวนที่มีเสียงของคำใกล้เคียงกัน สำนวนที่มีความหมายของคำเหมือนหรือใกล้เคียงกัน สำนวนที่มีการเปรียบเทียบทำนองเดียวกัน และสำนวนที่มีการลำดับคำใหม่ ส่วนความหมายที่เปลี่ยนแปลงไปในสำนวน สามารถจำแนกได้ 4 ประเภท คือ การเปลี่ยนแปลงความหมายเป็นความหมายอื่น ความหมายตรงข้ามกับความหมายเดิม ความหมายแคบลง และความหมายขยายกว้างขึ้น โดยสรุป ถ้อยคำและความหมายของสำนวนจีนทางพุทธศาสนาและสำนวนไทยที่มีความหมายใกล้เคียงกัน จะเปลี่ยนแปลงไปตามลักษณะทางวัฒนธรรมในสังคมหรือเปลี่ยนตามปัจจัยแวดล้อมต่างๆ ดังนั้น สำนวนจึงเกิดเป็นรูปแบบใหม่หรือความหมายใหม่ได้ตามสิ่งที่ปรากฏในสังคมนั้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลงานทางวิชาการที่ลงตีพิมพ์ในวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียนหรือผู้แปลผลงานนั้น หากนำลงในวารสารจีนศึกษาเป็นครั้งแรก เจ้าของผลงานสามารถนำไปตีพิมพ์ซ้ำในวารสารหรือหนังสืออื่นได้โดยมิต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า แต่หากผลงานที่ได้รับพิจารณานำลงในวารสารจีนศึกษา เป็นผลงานที่เคยตีพิมพ์ที่อื่นมาก่อนเจ้าของผลงานต้องจัดการเรื่องปัญหาลิขสิทธิ์กับแหล่งพิมพ์แรกเอง หากเกิดปัญหาทางกฎหมาย ถือว่าไม่อยู่ในความรับผิดชอบของวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทั้งนี้ ความคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่เกี่ยวกับกองบรรณาธิการวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
ไขสิริ ปราโมช ณ อยุธยา. 2540. การเปลี่ยนแปลงถ้อยคำและความหมายของสำนวนไทย. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จิราภรณ์ ภัทราภานุภัทร. 2525. ถ้อยคำที่ใช้เป็นสำนวนในภาษาไทย. ใน ตรีศิลป์ บุญขจร, ชลดา เรืองรักษ์ลิขิต และ พรทิพย์ พุกผาสุข (บรรณาธิการ), อักษรศาสตรนิพนธ์ 2 : รวมบทความทางภาษาและวรรณคดีไทย, หน้า 87–118. กรุงเทพมหานคร: คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และสมาคมนิสิตเก่าอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราช สุดาฯ สยามบรมราชกุมารี.
เธียรชัย เอี่ยมวรเมธ. 2552. พจนานุกรมจีน – ไทย ฉบับใหม่ (ฉบับพิมพ์หนังสือตัวย่อ). พิมพ์ครั้งที่ 23. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์รวมสาส์น.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). 2553. พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ (ชำระ–เพิ่มเติม ช่วงที่ 1 / เสริม). พิมพ์ครั้งที่ 14. กรุงเทพมหานคร: ธนธัชการพิมพ์. (จัดพิมพ์โดยมูลนิธิการศึกษาเพื่อสันติภาพ พระธรรมปิฎก [ป. อ. ปยุตฺโต] เพื่อเผยแพร่และดำเนินกิจกรรมของมูลนิธิฯ).
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). 2553. พุทธธรรม (ฉบับเดิม). พิมพ์ครั้งที่ 25. นนทบุรี: โรงพิมพ์เพิ่มทรัพย์การพิมพ์. (จัดพิมพ์โดยมูลนิธิการศึกษาเพื่อสันติภาพ พระธรรมปิฎก [ป. อ. ปยุตฺโต] เพื่อเผยแพร่และดำเนินกิจกรรมของมูลนิธิฯ).
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). 2555. พระพุทธศาสนาในอาเซีย. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์พระพุทธศาสนาของธรรมสภา. (สถาบันบันลือธรรมจัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนา ฉลองพุทธชยันตี 2,600 ปีแห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า).
ราชบัณฑิตยสถาน. 2556. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์.
วิจิตรมาตรา (สง่า กาญจนาคพันธุ์), ขุน. 2538. สำนวนไทย. กรุงเทพมหานคร: สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี (ไทย–ญี่ปุ่น).
วิทยาลัยภาษาจีนปักกิ่ง, มหาวิทยาลัยครูหนานจิง, มหาวิทยาลัยครูอันฮุย. 2550. ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับวัฒนธรรมประเทศจีน. แปลโดย Chanon Suttaveekul และคนอื่นๆ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สุขภาพใจ.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. กรมวิชาการ. ศูนย์พัฒนาหนังสือ. 2545. สำนวนไทย. หนังสืออ้างอิงระดับมัธยมศึกษา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
เสฐียร พันธรังษี. 2534. ศาสนาเปรียบเทียบ. ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์พิเศษ เสฐียร พันธรังสี ราชบัณฑิต วัดสระเกศราชวรมหา วิหาร 25 กันยายน พ.ศ. 2534).
อภิชัย โพธิ์ประสิทธิ์ศาสต์. 2551. พระพุทธศาสนามหายาน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เอกรัตน์ อุดมพร. 2554. 5,000 สำนวนไทย: นับแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ พ.ศ. พัฒนา (พัฒนาศึกษา).
Chen Guansheng and Li Peizhu (陈观胜和李培茱). 2005. 中英佛教词典. Beijing: Foreign Languages Press.
Chen Yudong (陈聿东). 2005. 佛教文化百科. 2nded. 文史工具书系列. 天津: 天津人民出版社.
Cheng Gang (程刚). 2001. 佛教入门. 2nd ed. 北京: 宗教文化出版社.
He Rong (何蓉). 2010. 从成语看佛教对中国社会生活的影响. 咸宁学院学报. 30 (8) (August).
He Yongqing (何永清). 2005. 成语的语法与修辞及其教学探究. 台北市立师范学院学报.36 (1) (May): 1-24.
Jiang Dongyuan (蒋栋元). 2005. 梵汉文化的合璧--试析汉语佛教成语的一个构成特征.中国矿业大学学报(社会科学版). (1) (March): 124-127.
Li Mingqin (李明琴). 2003. 隐喻与文化之间的关系.平原大学学报. 20(4) (November): 48-49.
Ma Guofan (马国凡). 1998. 成语. 3rded. 熟语丛书. 内蒙古: 内蒙古人民出版社.
Ren Jiyu (任继愈). 2002. 佛教大辞典. 江苏: 江苏古籍出版社.
Wang Xingguo (王兴国). 2011. 汉语成语大辞典. 北京: 华语教学出版社.
Zhu Ruimin (朱瑞玟). 2006. 佛教成语. 绘图本通俗佛学丛书. 上海: 汉语大词典出版社.
