对话者身份与现代汉语称呼语的使用情况研究 The Relationship of Interlocutors and the Use of Address terms in Modern Chinese
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
摘要
本研究以对话者的身份与现代汉语称呼语的使用情况为研究对象，以语用学为理论依据。语用学认为人们往往以言行事，因此人们会根据不同的交际环境使用不同的语言。在语用学理论指导下，本研究将基于对话者的性别、地位与亲疏以及情绪共三个变量对现代汉语称呼语的使用进行研究，主要语料来源于WeTV视频平台中的18部中国电视剧（2018-2021年）。研究发现：1）对话者的性别不但影响到汉语称呼语的结构，而且影响汉语称呼语的使用；2）对话者的亲疏度对汉语称呼语有一定的影响。说话者在地位比听者高或两者之间地位平等时，一般使用“名”类的称呼语，相反的， 说话者在地位比听者低时，一般使用“地位/身份/职业”类或“特指男性/女性”类的称呼语；3）说话者的情绪也会影响到称呼语的使用。当说话者 带着一般或悲伤或恐惧的心情时，使用频率最高的前五位的称呼语几乎 相同。但是，当说话者带着快乐或愤怒的心情时，会使用“其他名词”类的称呼语。
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
ผลงานทางวิชาการที่ลงตีพิมพ์ในวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียนหรือผู้แปลผลงานนั้น หากนำลงในวารสารจีนศึกษาเป็นครั้งแรก เจ้าของผลงานสามารถนำไปตีพิมพ์ซ้ำในวารสารหรือหนังสืออื่นได้โดยมิต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า แต่หากผลงานที่ได้รับพิจารณานำลงในวารสารจีนศึกษา เป็นผลงานที่เคยตีพิมพ์ที่อื่นมาก่อนเจ้าของผลงานต้องจัดการเรื่องปัญหาลิขสิทธิ์กับแหล่งพิมพ์แรกเอง หากเกิดปัญหาทางกฎหมาย ถือว่าไม่อยู่ในความรับผิดชอบของวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทั้งนี้ ความคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่เกี่ยวกับกองบรรณาธิการวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
参考
กัลยา ติงศภัทิย์, ม.ร.ว. และ อมรา ประสิทธิ์รัฐสินธุ์. (2531). การใช้คำเรียกขานในภาษาไทยสมัยกรุงรัตนโกสินทร์: รายงานผลการวิจัย. โครงการเผยแพร่ผลงานวิจัย ฝ่ายวิจัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จันทิมา อังคพณิชกิจ. (2557). การวิเคราะห์ข้อความ. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ดียู ศรีนราวัฒน์. (2559). ภาษาและภาษาศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่2). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ติง เจี๋ยเฟิน. (2548). การเปรียบเทียบการใช้คำเรียกขานในภาษาไทยกับภาษาจีน [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ]. The central library of Srinakharinwirot University. http://search.swu.ac.th/permalink /f/1hfhn9m/ALEPH_MONO000083409
เธียรชัย เอี่ยมวรเมธ. (2563). พจนานุกรมจีน-ไทย ฉบับใหม่. อมรการพิมพ์.
นันธิกานต์ จันทร์อภิบาล. (2554). การใช้คำเรียกขานคู่สนทนาที่ไม่คุ้นเคย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ]. The central library of Srinakharinwirot University. http://search.swu.ac.th/permalink/f/ 1hfhn9m/ALEPH_MONO000331872
ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาจีนและภาษาฮินดู พ.ศ.2550. (2549, 22 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 124 ตอนพิเศษ 2 ง. หน้า 1.
เมชฌ สอดส่องกฤษ. (2553). วัฒนธรรมการใช้ภาษาไทยและภาษาจีน: ระบบคำเรียกขาน.โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น.
陈芝芳. （2014）. 从权势与等同关系看称谓中的“老/小”+姓， 语文学刊, 2014（13）， 17-18，28.
马宏基、常庆丰. （1998）.称谓语. 新华出版社.
孟昭兰. （2005）.情绪心理学. 北京大学出版社.
齐会杰. （2020）. 浅析汉语称谓语的演变.文化产业, 2020（18）， 114-115.
秦旭. （2001）. 称谓言语行为的语用方式、功能及语境制约. 扬州教育 学院学报，2001（1）， 23-27.
任娟娟. （2019）. 语用身份视角下汉语称呼语泛化现象研究. 浙江外国语 学院学报，2019（5）， 60-67.
吴晓君. （2006）. “姓+称呼语”一类结构研究 [硕士学位论文, 湖南师范大学]. China National Knowledge Infrastructure （CNKI）.
易正中. （2013）. “小+姓氏+哥/姐” 一种值得推广的面称方式.
现代语文（语言研究版）， 2013（01）， 73-75.
张丽静. （2020）. 认知语言学视角下的英汉称谓语对比研究. 产业与科技论坛 ，2020（16）， 183-184.
张少华. （2008）. 情绪心理学. 暨南大学出版社.
中国社会科学院语言研究所词典编辑室编. （2016）. 现代汉语词典 （第七版）. 商务印书馆.
Austin, J.L. (1962). How to Do Things with Words. Oxford University press.
Coates, J. (1992). Address. In William Bright (Ed.), International Encyclopedia of Linguistics. (pp.23-24). Oxford University press.
Yang, X. (2010). Address Forms of English: Rules and Variations. The Journal of Language Teaching and Research, 5(1), 743-745.
