“本”、“根”、“株”词义纠葛及其量词用法 The Semantic Entanglement and Quantifier Usage of “Ben”, “Gen”, and “Zhu”
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
摘要
本文首先对古代汉语中与表示“树根”义有关的“本”、“根”、“株”的词义纠葛情况进行梳理和分析，认为三者存在密切的关系，具体来说就是：“本”的本义是包括接近树根的 主干部分之“树根”，其后表示土中“树干”部分的“根”和表示土上的“树干”的“株”分别接替了原本兼指“树根”和“树干”的“本”的“树干”部分，“本”则仅指“树根”。随后 土中“树干”部分之“根”完全让位于“株”，而接替了“本”义。然后探讨关于三者的量词 用法，顺便讨论了“树”和“棵”的量词用法，这些讨论都建立在语料库检索的基础上。关于 三者量词的用法，本文认为“本”最早用于计量草本植物，可能不晚于先秦时期，其后产生的“树”，汉代比较活跃，因其名词义产生后，才产生出量词义，并在六朝时被“株”和“根” 替代。“株”、“根”在六朝时期开始主要用于计量草本植物，其后被“棵”接替，后者也成为木本植物的主要计量单位，并一直活跃于现代汉语中。
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
ผลงานทางวิชาการที่ลงตีพิมพ์ในวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียนหรือผู้แปลผลงานนั้น หากนำลงในวารสารจีนศึกษาเป็นครั้งแรก เจ้าของผลงานสามารถนำไปตีพิมพ์ซ้ำในวารสารหรือหนังสืออื่นได้โดยมิต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า แต่หากผลงานที่ได้รับพิจารณานำลงในวารสารจีนศึกษา เป็นผลงานที่เคยตีพิมพ์ที่อื่นมาก่อนเจ้าของผลงานต้องจัดการเรื่องปัญหาลิขสิทธิ์กับแหล่งพิมพ์แรกเอง หากเกิดปัญหาทางกฎหมาย ถือว่าไม่อยู่ในความรับผิดชอบของวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ทั้งนี้ ความคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่เกี่ยวกับกองบรรณาธิการวารสารจีนศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
参考
曹瑞芳,李小平.(2022).晋语植物量词“本”的三种读音及用字问题.语言研究,42(1),56-61.
陈明富.(2013).古代涉“树根”义名词历时考察.山东理工大学学报：社会科学版,(6),53-57.
陈明富,张鹏丽.(2011).古代涉“树木”义名词历时考察.殷都学刊,(4),112-117.
陈亦文.(2010).名量词“棵”的历史变迁.汉语史研究集刊,(1),80-98.
陈祝琴 & 岳秀文.(2017).汉语方言量词“兜”的来源与形成.语言研究集刊,(2),279-297, 386-387.
丁福保.(1988).说文解字诂林.北京:中华书局.
崔尔胜.(2009).量词“棵”的发展模式分析.学语文,(5),41-42.
董树人.(1987).关于量词“棵”的出现时间.语言教学与研究,(3),127-127.
董为光.(2003).量词义语义源流三则.中国语文,(5),456-460.
董为光.(2004).汉语词义发展基本类型.武汉:华中科技大学出版社.
何建章.(1990).战国策注释.北京:中华书局.
黄金贵.(1995).古汉语文化词义集类辨考.上海:上海教育出版社.
李计伟.(2009).量词“窠”的产生、发展与量词“棵”的出现.语言科学,(4),431-439.
李计伟.(2010).论量词“根”的形成与其认知语义的多向发展.语文研究,(3),34-38.
李圃.(2002).古文字诂林.上海：上海教育出版社.
李小平.(2012).量词“窠”的产生、演变及其更替.云梦学刊,33(2),136-139.
刘世儒.(1965).魏晋南北朝量词研究.北京:中华书局.
刘彦哲.(2021).汉日源于植物的长条类量词比较研究.华中科技大学.
罗竹风主编.(1986).汉语大字典.北京：汉语大词典出版社.
孟繁杰.(2011).论量词“根”的演变.国际汉语学报,(2),137-146.
史天冠.(2016).现代汉语量词“根”的认知研究.辽宁教育行政学院学报,(4),104-106.
唐苗.(2007).量词“条”与“根”的比较研究.武汉理工大学学报：社会科学版,(4),562-564.
唐钺.(2001).尹文和尹文子.北京：北京大学出版社.
王力等编写.(2000).王力古汉语字典.北京：中华书局.
王念孙.(2004).广雅疏证（附索引）.北京：中华书局.
汪维辉.(2000).东汉——隋常用词演变研究.南京:南京大学出版社.
汪小玲 & 李翩.(2009).个体量词的产生及其历史演变过程探析——以量词“本”为例.钦州学院
学报,(2),95-97,118.
王晓燕.(2022).量词“根”的词典释义探讨.辞书研究,(2),48-54.
詹卫东,郭锐,谌贻荣.(2021).北京大学中国语言学研究中心.CCL语料库,
http://ccl.pku.edu.cn:8080/ccl_corpus
许慎撰,徐铉校定.(2012).说文解字附检字.北京:中华书局.
张鹏丽,陈明富.(2012).古代“树木”个体量词历时考察.北方论丛,(1),59-63.
