ระบบการกำหนดลำดับชั้นโทษ : ศึกษากรณีการระวางโทษที่ไม่ได้สัดส่วนจากการไม่มีลำดับชั้นโทษในประมวลกฎหมายอาญาของประเทศไทย

บทคัดย่อ

ระบบการกำหนดลำดับชั้นโทษ คือ ระบบที่นำหลักความได้สัดส่วนมาจัดเรียงความผิดตามระดับความหนักเบาของโทษ ซึ่งจะเปรียบเทียบความรุนแรงของความผิดและโทษให้ความผิดที่มีความรุนแรงของขนาดบทลงโทษเท่ากันจะอยู่ในชั้นของโทษเดียวกัน ส่วนความผิดที่มีความรุนแรงของบทลงโทษที่แตกต่างกันจะถูกจัดอยู่ต่างชั้นของโทษ ดังนั้น บทความชิ้นนี้มุ่งหวังจะศึกษาระบบการกำหนดลำดับชั้นโทษมาปรับใช้ในประมวลกฎหมายอาญาเพื่อให้การลงโทษเป็นไปตามหลักความได้สัดส่วน จุดมุ่งหมายของการศึกษาได้แก่ (1) แนวคิดพื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับหลักความได้สัดส่วน แนวคิดของหลักความได้สัดส่วน และแนวคิดเกี่ยวกับการพิจารณาความร้ายแรงของความผิด (2) ศึกษาการกำหนดลำดับชั้นโทษในกฎหมายอาญาของประเทศฝรั่งเศสและประเทศอังกฤษ และสภาพของลำดับชั้นโทษในประมวลกฎหมายอาญาของไทย (3) ศึกษาปัญหาในการระวางโทษตามหลักความได้สัดส่วนและชั้นของโทษ รวมทั้งแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว โดยใช้วิธีการค้นคว้ารวบรวมข้อมูลทางเอกสาร จากหนังสือ วารสาร บทความทางวิชาการ ตำรา และเว็บไซต์ทั้งหลายที่เกี่ยวข้องทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ

จากการศึกษาพบว่า ประมวลกฎหมายอาญาของประเทศไทยมีปัญหาเกี่ยวกับการระวางโทษตามหลักความได้สัดส่วน โดยพบปัญหาการระวางโทษจำคุกที่ไม่ได้สัดส่วนกับความร้ายแรงของความผิด ซึ่งเกิดขึ้นจากการไม่มีบทบัญญัติชัดเจนที่กำหนดให้นำหลักความได้สัดส่วนมาใช้ในกฎหมายอาญาและการขาดระบบการกำหนดลำดับชั้นโทษ  สาเหตุหลักเกิดขึ้นมาจากการกำหนดระวางโทษเพื่อตอบสนองวัตถุประสงค์ของการลงโทษเพื่อข่มขู่ยับยั้ง และขาดการแบ่งประเภทความผิดตามความร้ายแรง โดยข้อเสนอในการแก้ปัญหา คือ การนำระบบกำหนดลำดับชั้นโทษมาใช้ในประมวลกฎหมายอาญา และการกำหนดหลักเกณฑ์ในการพิจารณาความร้ายแรงของความผิดในกฎหมายรัฐธรรมนูญ ซึ่งจะได้กล่าวในบทความชิ้นนี้ต่อไป

คำสำคัญ: หลักความได้สัดส่วน, ชั้นของโทษ, การจัดระดับโทษ, ความร้ายแรงของความผิด