แนวทางปรับปรุงกฎหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิของพยานบุคคลในคดีอาญา

บทคัดย่อ

การศึกษาค้นคว้าอิสระนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาแนวคิด หลักการ ความเป็นมา และความสำคัญของการคุ้มครองพยานบุคคลในคดีอาญา และการคุ้มครองพยานเด็กในการพิจารณาคดีอาญา (2) เพื่อศึกษาบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดความรับผิดทางอาญาของผู้กระทำความผิดต่อพยานบุคคลในคดีอาญา ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ (3) เพื่อวิเคราะห์กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการคุ้มครองพยานเพื่อคุ้มครองสิทธิพยานบุคคลในคดีอาญาของประเทศไทยเปรียบเทียบกับต่างประเทศ (4) เพื่อเสนอแนะแนวทางในการพัฒนาปรับปรุงกฎหมายคุ้มครองพยานของประเทศไทย บทความวิจัยนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เอกสาร หนังสือ งานวิจัย กฎหมาย ตลอดถึงข้อมูลอินเทอร์เน็ตในประเด็นที่เกี่ยวกับการปรับปรุงกฎหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิของพยานบุคคลในคดีอาญา และทำการเปรียบเทียบกับต่างประเทศ

ผลการศึกษาพบว่า (1) รัฐให้ความสำคัญกับการคุ้มครองพยานบุคคลทั้งในด้านความปลอดภัย ด้านวิธีพิจารณาความ และการได้รับค่าตอบแทนที่เหมาะสม (2) กฎหมายสหรัฐอเมริกากำหนดความรับผิดทางอาญาที่กระทำต่อพยานบุคคลไว้อย่างครบถ้วนกว่าประเทศไทย ส่วนในประเทศอังกฤษบางกรณีกำหนดให้พยานเด็กที่เคยให้การชั้นสอบสวนไม่ต้องมาเบิกความในคดีเพศในชั้นศาลอีก (3) ศึกษากฎหมายประเทศไทยพบว่ายังกำหนดความรับผิดทางอาญาไม่ครอบคลุมรูปแบบความผิดที่อาจกระทำต่อพยานบุคคล ส่วนพยานบุคคลยังไม่ได้รับค่าตอบแทนที่เหมาะสมจากรัฐ และพยานเด็กยังต้องมาเบิกความซ้ำซ้อนในชั้นศาล (4) สมควรแก้ไขพระราชบัญญัติคุ้มครองพยานในคดีอาญา พ.ศ. 2546 กำหนดความรับผิดทางอาญาให้ครอบคลุมการฆ่า ทำร้าย ขู่เข็ญ สะกดรอย หรือคุกคามต่อพยานบุคคล รวมถึงแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา กำหนดให้รัฐมีหน้าที่ต้องแจ้งสิทธิและต้องจ่ายค่าตอบแทนที่เหมาะสมแก่พยานบุคคลที่มาให้การในชั้นสืบสวนสอบสวน และแก้ไขวิธีการสืบพยานเด็กว่า หากจำเลยให้การปฏิเสธ ให้ศาลเปิดสื่อภาพและเสียงคำให้การของพยานเด็กในชั้นสอบสวน หรือชั้นไต่สวนมูลฟ้อง ก่อนเริ่มสืบพยาน แล้วจึงให้ศาลหรือคู่ความถามพยานเด็กเพิ่มเติมเท่าที่ไม่ซ้ำซ้อนกับที่เคยให้การไว้แล้ว แต่หากจำเลยให้การรับสารภาพ ให้ศาลรับฟังสื่อภาพและเสียงคำให้การในชั้นสอบสวน หรือชั้นไต่สวนมูลฟ้องแทนคำเบิกความ