การตรวจสอบคำสั่งไม่อุทธรณ์ หรือไม่ฎีกาของพนักงานอัยการในคดีอาญาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 145 และมาตรา 145/1

บทคัดย่อ

การศึกษาค้นคว้าอิสระมีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษา แนวคิด ทฤษฎี วิวัฒนาการ และบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับปัญหาทางกฎหมาย ในการตรวจสอบดุลพินิจของพนักงานอัยการ กรณีพนักงานอัยการสั่งไม่อุทธรณ์ หรือไม่ฎีกาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 145 และมาตรา 145/1 (2) เปรียบเทียบกฎหมายไทยกับกฎหมายต่างประเทศเกี่ยวกับการตรวจสอบดุลพินิจในการสั่งคดีอาญาของพนักงานอัยการ (3) ศึกษาและวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรค ข้อควรปรับปรุงแก้ไข ในการทำความเห็นของพนักงานอัยการ ในกรณีที่พนักงานอัยการสั่งไม่อุทธรณ์ หรือฎีกาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 145 และมาตรา 145/1 (4) เสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 145 และมาตรา 145/1 ในส่วนของการตรวจสอบดุลพินิจของพนักงานอัยการกรณีสั่งไม่อุทธรณ์ หรือไม่ฎีกาเพื่อให้กฎหมายมีประสิทธิภาพมากขึ้นต่อไป

ผลการการวิจัยพบว่า (1) แนวคิด ทฤษฎี วิวัฒนาการและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบคำสั่งไม่อุทธรณ์ หรือไม่ฎีกาของพนักงานอัยการในคดีอาญาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 145 และมาตรา 145/1 นั้นมีขึ้นมาเพื่อตรวจสอบการสั่งคดีของพนักงานอัยการ เพื่อให้พนักงานอัยการสั่งคดีด้วยความ  ชอบธรรม ถูกต้องตามหลักกฎหมาย เป็นการป้องกันการใช้อำนาจการสั่งคดีตามอำเภอใจของพนักงานอัยการ อีกทั้งยังเป็นหลักการถ่วงดุลตรวจสอบการใช้อำนาจในการสั่งคดีของพนักงานอัยการ (2) จากการศึกษาเปรียบเทียบกับการตรวจสอบการใช้ดุลพินิจในการสั่งคดีอาญาของพนักงานอัยการประเทศญี่ปุ่นและประเทศเยอรมัน พบว่าในต่างประเทศมีการกำหนดองค์กรและวิธีการตรวจสอบดุลพินิจในการสั่งคดีอาญาของพนักงานอัยการไว้ในกฎหมายอย่างชัดเจน แล้วแต่กรณี (3) ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 145 และมาตรา 145/1 มีปัญหาอยู่มาก เช่น การไม่มีกำหนดระยะเวลาให้องค์กรตำรวจหรือผู้ว่าราชการจังหวัดตรวจสอบคำสั่งของพนักงานอัยการภายในระยะเวลาเท่าใด  ปัญหาเรื่องการไม่มีกำหนดรายละเอียดแห่งปัญหาสมควรให้ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ผู้ช่วยผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ กรณีกรุงเทพมหานคร ผู้บัญชาการ รองผู้บัญชาการ หรือผู้ว่าราชการจังหวัดกรณีต่างจังหวัด ตรวจสอบดุลพินิจการสั่งไม่อุทธรณ์ ไม่ฎีกาของพนักงานอัยการ ปัญหาเรื่ององค์กรที่ตรวจสอบดุลพินิจการสั่งไม่อุทธรณ์ไม่ฎีกาของพนักงานอัยการเป็นผู้มีส่วนได้เสียในสำนวนการสอบสวน ซึ่งส่งผลเสียต่อระบบกระบวนการยุติธรรมทางอาญาในหลาย ๆ ด้านทั้งในเรื่องความล่าช้าและความจำเป็นในการที่จะต้องตรวจสอบคำสั่งไม่อุทธรณ์ ไม่ฎีกาของพนักงานอัยการตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 145 และมาตรา 145/1 (4) เสนอแนะให้มีการปรับปรุงแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 145 และมาตรา 145/1 วรรคท้าย ความว่า “บทบัญญัติในมาตรานี้ ให้นำมาบังคับในการที่พนักงานอัยการจะถอนฟ้อง ถอนอุทธรณ์ ถอนฎีกา และกรณีที่พนักงานอัยการจะไม่อุทธรณ์ ไม่ฎีกา โดยอนุโลม เว้นแต่ศาลชั้นต้นได้มีคำพิพากษาเต็มตามคำฟ้องของพนักงานอัยการ รวมถึงกรณีที่ศาลอุทธรณ์ได้มีคำพิพากษาเต็มตามคำฟ้องอุทธรณ์ของพนักงานอัยการ”