ผู้มีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหาย: ศึกษากรณีผู้เสียหายถึงแก่ความตายก่อนร้องทุกข์ในความผิดต่อส่วนตัว

บทคัดย่อ

ความผิดต่อส่วนตัวหรือความผิดอันยอมความได้ ถือว่าเป็นความผิดที่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อเอกชนเท่านั้น โดยมิได้ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐหรือสังคมแต่อย่างใดและเป็นความผิดที่ต้องคำนึงถึงเจตจำนงของผู้เสียหายเป็นสำคัญ กล่าวคือ ผู้เสียหายจะต้องร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนเสียก่อนพนักงานอัยการจึงจะมีอำนาจในการฟ้องคดีได้ แต่หากผู้เสียหายไม่ได้ร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนภายในระยะเวลาที่กฎหมายกำหนดไว้แล้ว พนักงานอัยการย่อมไม่อาจฟ้องร้องดำเนินคดีแก่แทนผู้เสียหายได้ ซึ่งกรณีดังกล่าวทำให้เกิดปัญหาในกรณีที่ผู้เสียหายถึงแก่ความตายก่อนร้องทุกข์ในความผิดต่อส่วนตัวหรือความผิด อันยอมความได้ เนื่องจากไม่มีบุคคลใดสามารถเข้ามาดำเนินคดีแทนผู้เสียหายได้ เพราะกฎหมายกำหนดให้การร้องทุกข์เป็นสิทธิเฉพาะตัวของผู้เสียหายที่บุคคลอื่นไม่อาจดำเนินการร้องทุกข์แทนผู้เสียหายได้ที่ส่งผลให้บุคคลตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 29 ไม่อาจเข้ามาดำเนินคดีต่างผู้ตายได้ เพราะไม่ใช่กรณีที่ผู้เสียหายที่ผู้เสียหาย “ยื่นฟ้องแล้วตายลง” ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 29 ซึ่งผู้วิจัยถือว่าปัญหาดังกล่าวส่งผลกระทบต่อสิทธิของผู้เสียหายในการดำเนินคดีอาญาในความผิดต่อส่วนตัว เนื่องจากได้มี คำพิพากษาฎีกาวางหลักว่าในกรณีที่ผู้เสียหายร้องทุกข์แล้วตายลงในความผิดเกี่ยวกับทรัพย์ ให้ทายาทของผู้เสียหายมีสิทธิในการถอนหรือแก้คำร้องทุกข์ของผู้เสียหายได้ แต่ในทางกลับกันหากผู้เสียหายถึงแก่ความตายก่อนร้องทุกข์แล้ว กฎหมายกลับไม่ให้สิทธิแก่ทายาทของผู้เสียหายในการร้องทุกข์แทนผู้เสียหายได้ และนอกจากนี้ผู้วิจัยเห็นว่ากรณีดังกล่าวทำให้เกิดปัญหาในกระบวนยุติธรรมทางอาญา เนื่องจากผู้กระทำความผิดไม่ถูกนำตัวมาลงโทษตามกฎหมายอันส่งผลทำให้ผู้กระทำความผิดอาจไปกระทำความผิดต่อบุคคลอื่นซ้ำอีกได้

จากการศึกษาเปรียบเทียบกับกฎหมายอาญาของประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีและประเทศญี่ปุ่นซึ่งเป็นประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายซีวีลลอว์แล้วพบว่าทั้งสองประเทศได้มีการกำหนดแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวไว้อย่างชัดเจน โดยให้บุคคลที่เกี่ยวข้องกับผู้เสียหายสามารถเข้ามาดำเนินคดีต่างผู้เสียหายได้ทั้งในกรณีที่ผู้เสียหายถึงแก่ความตายก่อนร้องทุกข์

ด้วยเหตุนี้ผู้วิจัยจึงเสนอแนะให้มีการแก้ไขปัญหาดังกล่าวด้วยการแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา โดยกำหนดให้บุคคลที่เกี่ยวข้องกับผู้เสียหายสามารถเข้ามาดำเนินคดีต่างผู้เสียหายได้ในกรณีที่ผู้เสียหายถึงแก่ความตายก่อนร้องทุกข์ในความผิดต่อส่วนตัว