การศึกษาเปรียบเทียบคุณสมบัติของผู้ไกล่เกลี่ยตามพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562 โดยเฉพาะการไกล่เกลี่ยโดยศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน

บทคัดย่อ

       การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความเป็นมา แนวคิด ทฤษฎี ว่าด้วยเรื่องการไกล่เกลี่ยและผู้ไกล่เกลี่ย 2) ศึกษาหลักกฎหมายไทย และหลักกฎหมายต่างประเทศ ว่าด้วยเรื่องการไกล่เกลี่ย และผู้ไกล่เกลี่ย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการไกล่เกลี่ยของภาคประชาชน 3) วิเคราะห์ เปรียบเทียบคุณสมบัติของผู้ไกล่เกลี่ยระหว่างกฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศ 4) เพื่อหาข้อสรุปและเสนอแนะแนวทางการกำหนดคุณสมบัติของคณะทำงานของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนที่เหมาะสม

       ผลการวิจัย พบว่า คุณสมบัติเรื่องความเชี่ยวชาญทางกฎหมายนั้นถูกนำมาใช้กับผู้ไกล่เกลี่ยในบางรัฐบางประเทศเท่านั้น และผู้วิจัยก็เห็นว่าผู้ไกล่เกลี่ยที่ประสบความสำเร็จในการไกล่เกลี่ยไม่จำต้องเป็นผู้มีความเชี่ยวชาญทางกฎหมาย ประกอบกับหลักสำคัญของการไกล่เกลี่ยประการหนึ่งคือหลักไม่พิจารณาความถูกผิดในข้อกฎหมาย ดังนั้นในการไกล่เกลี่ยจะไม่มีการเปิดประเด็นที่ว่าใครเป็นผู้ก่อให้เกิดความเสียหาย หรือใครเป็นฝ่ายผิดใครเป็นฝ่ายถูก อีกทั้งประสบการณ์หรือความเชี่ยวชาญหลากหลายด้านของผู้ไกล่เกลี่ยจะส่งผลดีต่อคู่พิพาทและกระบวนการไกล่เกลี่ยมากกว่า แต่เพราะจากพันธกิจและการบังคับตามบันทึกข้อตกลงระงับข้อพิพาทของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนที่มีความเชื่อมโยงกันกับข้อกฎหมายนั้น จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่คณะทำงานคนใดคนหนึ่งของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนจะต้องมีความรู้ระดับดีหรือมีความเชี่ยวชาญทางกฎหมาย เพื่อคอยช่วยเหลือให้คำแนะนำและตรวจสอบกระบวนการไกล่เกลี่ย
และบันทึกข้อตกลงระงับข้อพิพาท

       ดังนั้นผู้ไกล่เกลี่ยไม่จำต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญทางกฎหมาย แต่ศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนจำเป็นต้องมีบุคคลผู้มีความรู้ดีหรือเชี่ยวชาญทางกฎหมายร่วมอยู่ด้วย