แนวทางการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมการรู้เรื่องภูมิศาสตร์ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย
DOI:
https://doi.org/10.14456/ojed.2024.4คำสำคัญ:
การรู้เรื่องภูมิศาสตร์, สภาพปัญหาการจัดการเรียนการสอน, แนวทางการจัดการเรียนการสอนบทคัดย่อ
การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมการรู้เรื่องภูมิศาสตร์ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย และ 2) เสนอแนวทางการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมการรู้เรื่องภูมิศาสตร์ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย ใช้การวิจัยเชิงบรรยาย กลุ่มตัวอย่างในการเก็บข้อมูลเชิงสํารวจ คือ ครูสังคมศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ในโรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 312 คน จากตัวอย่างการวิจัยได้เลือกเป้าหมายในการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการสัมภาษณ์ คือ ครูเชี่ยวชาญการสอนภูมิศาสตร์ จำนวน 10 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหาและการวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพและปัญหาการจัดการเรียนการสอนใน 5 ด้าน ด้านการเตรียมความพร้อมของครู คือ ครูขาดทักษะที่ทันสมัยและการพัฒนาต่อเนื่อง ด้านการกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ คือ วัตถุประสงค์ขาดการเชื่อมโยงกับองค์ประกอบการรู้เรื่องภูมิศาสตร์ ด้านการจัดกิจกรรมการสอน คือ ขาดความหลากหลายและการใช้เทคโนโลยี ด้านการใช้สื่อและแหล่งการเรียนรู้ คือ ขาดการใช้สื่อที่ทันสมัยและสถานที่ที่เอื้อต่อการใช้สื่อและแหล่งเรียนรู้ทางภูมิศาสตร์ ด้านการวัดและประเมินผล คือ ขาดเครื่องมือวัดที่มีประสิทธิภาพและการประเมินตามสภาพจริง 2) แนวทางใน 5 ด้าน ด้านการเตรียมความพร้อมของครู คือ ครูต้องพัฒนาความรู้และทักษะการสอนอย่างต่อเนื่อง ด้านการกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ คือ ต้องมีความชัดเจนและครอบคลุมองค์ประกอบของการรู้เรื่องภูมิศาสตร์ ด้านการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน คือ ให้นักเรียนลงมือปฏิบัติจริงและออกภาคสนามโดยใช้กระบวนการทางภูมิศาสตร์และการคิดเชิงพื้นที่ ด้านการใช้สื่อและแหล่งการเรียนรู้ คือ ควรใช้สื่อที่ทันสมัยและใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ ด้านการวัดและประเมินผล คือ ออกแบบการวัดและประเมินผลตามองค์ประกอบการรู้เรื่องภูมิศาสตร์โดยใช้เกณฑ์ให้คะแนนแบบรูบริก
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
กนก จันทรา. (2561). การรู้เรื่องภูมิศาสตร์ : ถอดบทเรียนประสบการณ์การจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์ในชั้นเรียนที่เสริมสร้างการรู้เรื่องภูมิศาสตร์. โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลางสาระภูมิศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู้. http://academic.obec.go.th/images/document/1580786546_d_1.pdf
คณัฏพัส บุตรแสน. (2561). การศึกษาผลการเรียนรู้และความสามารถทางภูมิศาสตร์ เรื่อง เรียนรู้ ร่วมคิด แก้วิกฤตสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร]. Silpakorn University Repository: SURE. https://sure.su.ac.th/xmlui/handle/123456789/24046
คำคิด บุตรปาละ. (2544). สภาพและปัญหาการจัดการเรียนการสอนเนื้อหาวิชาภูมิศาสตร์ในหลักสูตรสังคมศึกษา ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น สังกัดกรมสามัญศึกษา และโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัดสำนักงานการประถมศึกษา ในจังหวัดเลย. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
เฌอณรินทร์ วรรณรัตนางกูร (2562). การพัฒนาการรู้เรื่องภูมิศาสตร์ในการเรียนภูมิศาสตร์ทวีปเอเชียของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ร่วมกับเทคโนโลยีสารสนเทศภูมิศาสตร์. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร]. Silpakorn University Repository: SURE. https://sure.su.ac.th/xmlui/handle/123456789/24914
ทัศน์ทอง เข็มกลัด. (2561). การศึกษาพัฒนาการของหลักสูตรภูมิศาสตร์ระดับมัธยมศึกษา. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/3582/
ธีรพงศ์ บริรักษ์. (2562). ถอดบทเรียนวิกฤต PM 2.5. EAU Heritage Journal Science and Technology, 13(3), 44-58. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/EAUHJSci/article/view/231508/157720
ปวีณา ทาระ. (2559). การศึกษาการจัดการเรียนรู้สังคมศึกษาในสาระภูมิศาสตร์เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ตามทัศนะครูระดับมัธยมศึกษา [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ]. Central library Srinakharinwirot University. http://thesis.swu.ac.th/swuthesis/Ed_SLM/Paweena_T.pdf
ปิยะบุตร ถิ่นถา. (2560). การจัดการเรียนรู้วิชาภูมิศาสตร์โดยใช้วิธีการแบบเปิดเพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสาธิตเทศบาล บ้านเชตวัน. Veridian E-Journal, Silpakorn University (Humanities, Social Sciences and arts), 10(3), 819-835. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Veridian-E-Journal/article/view/104539/83457
พงษ์อินทร์ รักอริยะธรรม. (2559). ปัญหาและการพัฒนาการเรียนการสอนวิชาภูมิศาสตร์เพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาและขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ. วารสารภูมิศาสตร์ สมาคมภูมิศาสตร์แห่งประเทศไทย, 41(2), 1-19.
เยาวลักษณ์ พลอยแดง. (2540). สภาพ ปัญหาและความต้องการในการจัดการเรียนการสอน สิ่งแวดล้อมศึกษาตามความคิดเห็นของผู้บริหาร และครูในโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Intellectual Repository (CUIR). http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/10766
ศรัณย์ สงนุ้ย. (2563). แนวทางการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างความฉลาดรู้เรื่องภูมิศาสตร์: บทเรียนจากโรงเรียนที่เข้าแข่งขันภูมิศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ]. Central library
Srinakharinwirot University. http://irithesis.swu.ac.th/dspace/bitstream/123456789/1322/1/gs611130039.pdf
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2560-2579. http://backoffice.onec.go.th/uploaded/Outstand/2017-EdPlan60-79.pdf
สำนักนายกรัฐมนตรี. (2559). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบสอง พ.ศ. 2560 – 2564. https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422
อดิศร์ อิศรางกูร ณ อยุธยา. (2559). 5 ปัญหาสิ่งแวดล้อมระดับชาติโจทย์ใหญ่ท้าทายพัฒนา. สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ). https://tdri.or.th/2016/08/2016-08-14/
อิสรา โต๊ะยีโกบ. (2560). รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบห้องเรียนกลับด้านสำหรับการปฏิบัติการวิธีการทางภูมิศาสตร์ระดับมัธยมศึกษา. วารสารนาคบุตรปริทรรศน์, 9(1). 109-116. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/nakboot/article/view/104161/83073
ภาษาอังกฤษ
Backler, A., & Stoltman, J. (1986). The nature of geographic literacy. ERIC Digest, (35), Article ED277601. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED277601.pdf
Edelson, Daniel C. (2014). Geo-Literacy. https://education.nationalgeographic.org/resource/geo-literacy-preparation-far-reaching-decisions/
Hunter, N. (2016). Assessing sense of place and geo-literacy indicators as learning outcomes of an international teacher professional development program (Doctoral dissertation, Portland State University). ProQuest Dissertations and Theses database. https://www.proquest.com/openview/5998473fecf33d1f3639addca9be0c72/
Jambeck, J. R., Geyer, R., Wilcox, C., Siegler, T. R., Perryman, M., Andrady, A., Narayan, R., Law, K. L. (2015). Plastic waste inputs from land into the ocean. Science, 347(6223), 768-771. https://jambeck.engr.uga.edu/wp-content/uploads/2022/02/science.1260352-Jambeck-et-al-2015.pdf
Kerski, J. J. (2015). Geo-awareness, geo‐enablement, geotechnologies, citizen science, and storytelling: Geography on the world stage. Geography Compass, 9(1), 14-26. https://doi.org/10.1111/gec3.12193
Klippel, A., Zhao, J., Oprean, D., Wallgrün, J. O., & Chang, J. S. K. (2019, March). Research framework for immersive virtual field trips. In 2019 IEEE Conference on Virtual Reality and 3D User Interfaces (VR) (pp. 1612-1617). IEEE. https://doi.org/10.1109/VR.2019.8798153
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
Lane, R., & Bourke, T. (2019). Assessment in geography education: A systematic review. International Research in Geographical and Environmental Education, 28(1), 22-36. https://doi.org/10.1080/10382046.2017.1385348
National Geographic Society. (2017). Geo–inquiry process: Educator guide. Retrieved from https://www.nationalgeographic.org/wp-content/uploads/2023/08/Educator_Guide_Geo_Inquiry_Final_2.pdf
Schell, E. M., Mohan, A., The Instructional Materials and Professional Development Committee. (2013). Road map for 21st century geographic education: Instructional materials and professional development. The Geography Teacher, 10(1), 6–14. https://doi.org/10.1080/19338341.2012.758597
Scholte, J. A. (2005). Globalization: A critical introduction (2nd ed.). Palgrave Macmillan.
Tomlinson, J. (1999). Globalization and culture. University of Chicago.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารอิเล็กทรอนิกส์ทางการศึกษา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
