การส่งเสริมโภชนาการเพื่อส่งเสริมสุขภาพของพระสงฆ์ตามแนวสิกขาบท

บทคัดย่อ

        บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโภชนาการเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพของพระสงฆ์ตามแนวสิกขาบท ผลการศึกษาพบว่า พระพุทธศาสนาให้ความสำคัญกับการส่งเสริมสุขภาพกาย ในฐานะสุขภาพกายมีความสัมพันธ์กับการดำเนินชีวิต และการประพฤติพรหมจรรย์ การส่งเสริมโภชนาการนั้น มีจุดประสงค์เพียงเพื่อให้ร่างกายแข็งแรง มีอาพาธน้อย เกื้อกูลแก่การประพฤติพรหมจรรย์ โภชนบัญญัติตามแนวสิกขาบทนั้น มีความสอดคล้องกับการส่งเสริมโภชนาการตามหลักอาหาร 5 หมู่ คือ ทรงอนุญาตให้ฉันเนื้อและปลาได้ ทรงอนุญาตให้ฉันธัญพืชประเภทข้าว แป้ง น้ำตาล เผือก และมันได้ อนุญาตให้ฉันพืชผักต่าง ๆ ได้ทุกชนิด ทรงอนุญาตให้ฉันผลไม้และน้ำปานะที่ทำจากผลไม้ได้ และทรงอนุญาตให้ฉันไขมันและน้ำมันจากพืชและสัตว์ได้ ซึ่งอาหารทั้งหมดนี้ จัดเข้าในอาหารหลัก 5 หมู่ตามหลักโภชนาการ นอกจากนี้ยังมีโภชนปฏิบัติผ่านพุทธบัญญัติเกี่ยวกับการแสวงหา การฉัน และเวลาที่ทรงอนุญาตไว้ในเสขิยวัตร ซึ่งสอดคล้องกับหลักการส่งเสริมสุขภาพ ในด้านน้ำดื่มน้ำใช้ มีพุทธบัญญัติเกี่ยวกับการดูแลความสะอาดของแหล่งน้ำ และการกรองน้ำสะอาดก่อนดื่ม ส่วนการส่งเสริมสุขภาพพระสงฆ์เชิงสังคมในปัจจุบัน ทายกทายิกาควรเป็นต้นทางในการส่งเสริมสุขภาพพระสงฆ์ ด้วยการถวายอาหารที่เกื้อกูลต่อสุขภาพพระสงฆ์ ในด้านพระสงฆ์ก็ควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภค ด้วยการลดพฤติกรรมเสี่ยงต่าง ๆ เช่น กาแฟ น้ำอัดลม เครื่องดื่มชูกำลัง และบุหรี่ เป็นต้น อันเป็นปัจจัยเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพ แม้พระสงฆ์จะไม่สามารถเจาะจงให้ญาติโยมถวายอาหารได้ แต่สามารถเลือกฉันอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุภาพได้ โดยใช้หลักอภิณหปัจจเวกขณะและหลักโภชเนมัตตัญญุตา