แนวทางการนำข้อเท็จจริงจากการตรวจสอบของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินไปใช้เป็นหลักในสำนวนการสอบสวนหรือไต่สวนและการพิจารณาทางปกครอง

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการไม่นำข้อเท็จจริงตามรายงานผลการตรวจสอบของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินไปใช้ประกอบในสำนวนการสอบสวน ไต่สวน หรือการพิจารณาทางปกครอง ทั้งที่มีกฎหมายกำหนดเป็นมาตรการไว้แล้ว แต่ก็ยังไม่ครอบคลุมเพียงพอ โดยมุ่งวิเคราะห์แนวคิด ทฤษฎี หลักกฎหมายที่เกี่ยวข้อง รวมถึงแนวทางปฏิบัติขององค์กรตรวจสอบต่างประเทศ เพื่อให้ข้อเสนอเชิงนโยบายและกฎหมายในการปรับปรุงมาตรการดังกล่าวให้มีประสิทธิภาพ เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดยการศึกษาตำราและวรรณกรรมทางกฎหมายทั้งในประเทศและต่างประเทศ ควบคู่กับการวิเคราะห์เปรียบเทียบกฎหมาย พร้อมใช้เครื่องมือปัญญาประดิษฐ์ช่วยในการจัดโครงสร้าง สังเคราะห์ข้อมูล

ผลการวิจัยพบว่า 1. การศึกษาแนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง พบว่าแนวคิดสำคัญประกอบด้วย หลักนิติธรรม การใช้ดุลพินิจโดยชอบ ธรรมาภิบาลภาครัฐ หลักฟังความทุกฝ่าย และหลักความเป็นอิสระและเป็นกลาง ซึ่งสนับสนุนแนวคิดในการนำข้อเท็จจริงจากรายงานตรวจสอบไปใช้เพื่อให้เกิดความถูกต้อง โปร่งใส และเป็นธรรม 2. แม้จะมีกฎหมายบัญญัติให้นำรายงานการตรวจสอบไปเป็นส่วนหนึ่งของสำนวนการสอบสวนตามมาตรา 7, 88 และ 99 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. 2561 แต่ยังไม่มีบทลงโทษหรือมาตรการบังคับใช้ที่ชัดเจน ซึ่งอาจส่งผลทำให้เกิดการละเลยหรือบิดเบือนข้อเท็จจริงได้ 3. แนวทางจากประเทศอังกฤษ สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น ใช้กลไกการเปิดเผยข้อมูลสาธารณะ การติดตามผล และแรงกดดันทางสังคมอย่างเข้มข้น ซึ่งทำให้รายงานผลการตรวจสอบที่แม้จะไม่ผูกพันทางกฎหมาย แต่กลับมีประสิทธิภาพสูง ซึ่งแนวทางเหล่านี้ควรนำมาปรับใช้ในไทย ควบคู่กับการกำหนดบทลงโทษที่ชัดเจน