“เพลงเกริ่น” เพลงฉ่อย: เสน่ห์เพลงพื้นบ้านภาคกลาง (“Phleng Greon” Choi Song: Charm of Central Thai Folk Song)

บทคัดย่อ

             บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ให้เห็นเสน่ห์เพลงเกริ่นในเพลงฉ่อย ซึ่งเพลงฉ่อยเป็นเพลงพื้นบ้าน ภาคกลางโบราณที่ได้รับความนิยมมาจนปัจจุบัน เห็นประจักษ์ได้จากการแสดงของตลก 3 น้า (น้าโย่ง น้านงค์ น้าพวง)  ในรายการสื่อบันเทิงต่าง ๆ ท่วงทำนองการร้องเพลงฉ่อยมี 2 ประเภท คือ ทำนองโบราณและทำนองปัจจุบัน การร้องเพลงฉ่อยทำนองโบราณ เรียกว่า เพลงเกริ่น อันมีลักษณะเฉพาะทั้งท่วงทำนองและเนื้อหาที่มีเสน่ห์ชวนหลงใหล ดังนี้ งและเนื้อหาที่เปการร้องมี 2 ประเภท คือ ประการแรก เสน่ห์การขึ้นเพลง การลงเพลงของพ่อเพลง แม่เพลง และการรับเพลงของลูกคู่ ลีลาการขึ้น ลง และรับเพลง มีความไพเราะแตกต่างกัน อันเป็นการสร้างสรรค์ลีลาการร้องที่เสนาะสอดประสานกันอย่างลงตัวมาตั้งแต่โบราณ ประการต่อมา บทบาทหน้าที่ของเพลงเกริ่นยังเป็นเสน่ห์ที่ทำให้เกิดความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งศักดิ์สิทธิ์ นักแสดง และผู้ชม ทำให้เพลงเกริ่นเพลงฉ่อยสามารถดำรงอยู่ได้ในปัจจุบัน เสน่ห์ดังกล่าว ได้แก่ เสน่ห์ความเข้มขลังในบรรยากาศการไหว้ครู และเสน่ห์ความไพเราะเพลิดเพลินในการร้องปฏิพากย์ของพ่อเพลงแม่เพลง อันเป็นหัวใจของเพลงพื้นบ้าน ประการที่สาม เสน่ห์ด้านวรรณศิลป์ของตัวบทเพลงเกริ่น ประกอบด้วย การเล่นเสียง ภาพพจน์ และกลวิธีการลำดับความ ทำให้เกิดจินตภาพและความซาบซึ้งในอรรถรสแห่งสุนทรียภาพ และเสน่ห์ประการสุดท้าย คือ การส่องนำทางของศิลปะวรรณคดีลายลักษณ์แปรรูปสู่เพลงเกริ่นของชาวบ้าน นับเป็นภูมิปัญญาสร้างสรรค์และเสริมสร้างความมั่นคงของตัวบทให้แก่กัน